Ο καιρός ξεγνοιασιάς, ο καιρός για χαλάρωμα και η απαλλαγή από τις καθημερινές σκοτούρες έχουν ήδη χτυπήσει την πόρτα μας και ανοίξαμε, μπήκε το καλοκαίρι. Όλοι περιμέναμε την πολυπόθητη χαλάρωση.Περιμέναμε επίσης και την επαφή μας με τη θάλασσα, τα μπάνια που τόσο λαχταρούσαμε τους προηγούμενους μήνες.
Αλήθεια, μήπως αυτή η ξεγνοιασιά σημαίνει ότι μπορούμε να ξεχάσουμε μερικές υποχρεώσεις προς τον εαυτό μας που είχαμε θέσει την προηγούμενη περίοδο; Ισχύει αυτό για τα άτομα με διαβήτη; Μήπως υπάρχουν παγίδες που δεν συνειδητοποιήσαμε, δεν τις είδαμε;
Άκουγα σε επιστημονική συνάντηση για μια κοπέλα με διαβήτη, ότι παρουσίασε πρόβλημα στα πόδια ενώ περπατούσε στην καυτή άμμο.
Τι πρόβλημα θα αναρωτιέται ο αναγνώστης; «Κάηκαν» και δεν κατάλαβε τίποτα. Και πώς έγινε αντιληπτό το συμβάν; Υπήρχε παράξενη μυρωδιά από τα πόδια και χαρακτηριστικό σκούρο χρώμα στις πατούσες. Θα συνέβαινε αυτό το περιστατικό αν η κοπέλα είχε ακέραια την αίσθηση του πόνου; Αν δηλαδή σε κάθε χτύπημα, τσίμπημα, θερμικό έγκαυμα κλπ ένιωθε πόνο;
Όμως, πόσες φορές όλοι εμείς που διαβάζουμε τις γραμμές αυτές, έχουμε παρακαλέσει να μην «πονέσουμε»; Ποιος θα έλεγε όχι; Θεωρούμε ότι ο πόνος είναι κάτι κακό.
Αλλά ας προσέξουμε λίγο την περίπτωση αυτή που αναφέραμε. Ο πόνος θα ήταν ένα δώρο στο άτομο αυτό με το Σακχαρώδη Διαβήτη, γιατί θα απέτρεπε άμεσα τη μεγαλύτερη βλάβη που είναι το έγκαυμα και πιθανόν αργότερα την απώλεια του ποδιού.
Ποια είναι λοιπόν η βλάβη στο Σακχαρώδη Διαβήτη και δεν έχουμε την προστατευτική αίσθηση του πόνου και δεν πονάμε; Είναι η βλάβη του νευρικού ιστού. Οι νευρικές ίνες είναι σαν καλώδια που μεταφέρουν τα επώδυνα ερεθίσματα (πχ από τσίμπημα, κάψιμο, τραύμα κλπ) από τα άκρα του σώματος (και όχι μόνο) στον εγκέφαλο. Εκεί γίνεται αντιληπτό το αίσθημα του πόνου, συνειδητοποιούμε ότι κάτι «κακό» συμβαίνει και αντιδρούμε άμεσα προσπαθώντας να απομακρύνουμε την «αιτία». Σε άτομα με διαβήτη και νευροπάθεια οι ίνες αυτές πάσχουν, «δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους» και έτσι ο εγκέφαλος δεν καταλαβαίνει τον πόνο. Αποτέλεσμα; Το βλαπτικό ερέθισμα συνεχίζει να κάνει την καταστροφική δουλειά του χωρίς την παραμικρή μας αντίδραση.
Τι κάνουμε λοιπόν για να αποφύγουμε ανάλογες δυσάρεστες καταστάσεις; Παίρνουμε προληπτικά μέτρα. Ας τα δούμε παρακάτω.
Βασική μας φροντίδα είναι να φοράμε πάντα υποδήματα. Στη θάλασσα αρκούν υποδήματα τύπου σαγιονάρας κλπ ιδίως για την αμμουδιά. Φρόνιμο είναι να έχουμε και μέσα στη θάλασσα ανάλογη προφύλαξη για να μην τραυματίσουμε τα πόδια μας από πέτρες του βυθού κ.α. Ας σημειωθεί όμως ότι και με τον τρόπο αυτό θα πρέπει να προσέχουμε για να μην μπουν μέσα μικρά πετραδάκια ή βοτσαλάκια που είναι δυνατόν να προκαλέσουν μικροτραυματισμό. Ο ασήμαντος αυτός αρχικά τραυματισμός μπορεί να γίνει αιτία μεγαλύτερης βλάβης, αν δεν εντοπιστεί έγκαιρα. Αυτό σημαίνει ότι μετά το μπάνιο ελέγχουμε τα πόδια μας και ιδίως στο κάτω μέρος, στο πέλμα, αν υπάρχει κάποια αμυχή, σχισμή ή τραύμα.
Φυσικά δεν παραλείπουμε και το βράδυ, πριν πάμε για ύπνο, να ελέγξουμε τα πέλματά μας για κάποιο τραύμα ή κάποια αλλαγή χρώματος.
Ανάλογα σημάδια, που τυχόν θα εμφανισθούν οποιαδήποτε στιγμή του 24ωρου, θα πρέπει να μας βάζουν σε υποψία και καλό θα ήταν να επικοινωνούμε με το γιατρό μας ή με κάποιον από τον υγειονομικό σχηματισμό που βρίσκεται πλησιέστερα.
Οι κίνδυνοι όμως δεν είναι μόνο στη θάλασσα. Πρέπει να προσέχουμε και τη θερμοκρασία του νερού όταν λουζόμαστε μετά το μπάνιο (το λεγόμενο «ντουζ»). Το νερό δεν πρέπει να είναι πολύ ζεστό, ο κίνδυνος για έγκαυμα, όπως εξηγήσαμε παραπάνω, είναι υπαρκτός. Σε ανάλογη περίπτωση, στο ελαφρύ μπάνιο μετά τη θάλασσα παρακαλούμε κάποιο συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο να ελέγξει τη θερμοκρασία του νερού. Ας μην έχουμε εμπιστοσύνη στο χέρι μας, ακόμα και αν χρησιμοποιήσουμε τους αγκώνες μας για να αντιληφθούμε τη θερμοκρασία του νερού. Και αυτό γιατί υπάρχει η περίπτωση, σπάνια μεν αλλά δεν αποκλείεται, να υπάρχει μειωμένη ικανότητα αντίληψης της θερμότητας στα χέρια μας, επομένως και της θερμοκρασίας του νερού. Προσοχή, επίσης, πρέπει να δίνεται σε μερικές εγκαταστάσεις για «ντουζ», όταν χρησιμοποιείται νερό που έχει ζεσταθεί από τον ήλιο. Στην περίπτωση αυτή το νερό μπορεί να είναι καυτό!
Πολλοί αναρωτιούνται αν τα πολύ λεπτά υποδήματα που φοράνε στη θάλασσα προστατεύουν από τους τραυματισμούς. Δυστυχώς πρέπει να πούμε ότι δεν είναι ικανή η προστασία που προσφέρουν. Ορισμένα πέδιλα ή σαγιονάρες που εφαρμόζουν καλά στα πόδια, τα καλύπτουν και έχουν ενισχυμένο «πάτο» θα ήταν η προτιμότερη λύση.
Και γεννάται το ερώτημα. Αν τηρούμε όλες τις παραπάνω συμβουλές έχει εξαφανιστεί πλήρως ο κίνδυνος; Θα λέγαμε όχι, η υπόθεση δεν τελειώνει στη θάλασσα και στο ζεστό νερό του μπάνιου. Μπορούμε μήπως να κάνουμε κάτι επιπλέον;
Οι γενικές οδηγίες πάντα ισχύουν.
• Έλεγχος στα παπούτσια που φοράμε, που αν και το καλοκαίρι φοράμε πιο μαλακά, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να συμβεί τραυματισμός. Άρα υποχρεωτικός έλεγχος στα πόδια κάθε βράδυ, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.
• Προσοχή στο κόψιμο των νυχιών. Φροντίζουμε να χρησιμοποιούμε τα κατάλληλα εργαλεία για να μην τραυματιστούμε.
• Προσοχή και στην αφαίρεση τυχόν τύλων (κάλων) από τα πόδια. Το αναθέτουμε μόνο σε εξειδικευμένο προσωπικό. Δεν χρησιμοποιούμε αυτοκόλλητα κλπ., ούτε ξυραφάκι ή άλλο αιχμηρό αντικείμενο για την αφαίρεσή τους!!!
• Καλό στέγνωμα στα πόδια μετά το μπάνιο, ιδίως ανάμεσα στα δάκτυλα. Είναι κάτι που δεν πρέπει να παραλείπουμε.
• Συνήθως το καλοκαίρι δεν φοράμε κάλτσες. Αν όμως για οποιοδήποτε λόγο φορέσουμε, προσέχουμε να μην είναι πολύ σφικτές. Οι μαλακές μας βοηθούν πολύ περισσότερο.
• Η ξηρότητα του δέρματος δεν μας απασχολεί την περίοδο αυτή. Αν όμως εμφανιστεί προτείνονται ειδικοί αφροί που έχουν κάποιο αποτέλεσμα και όχι αλοιφές τύπου βαζελίνης κλπ.
• Τέλος προσοχή στις φουσκάλες που δημιουργούνται. Πότε δεν τις σπάμε!
Τελειώνοντας, ας μην ξεχνάμε ότι οποιαδήποτε άσχημη οσμή ή αλλαγή χρώματος στα πόδια (μελανό ή κόκκινο) απαιτεί τη θεραπεία από εξειδικευμένο υγειονομικό προσωπικό.
Προσέχουμε λοιπόν τα πόδια μας για να απολαύσουμε τις διακοπές μας.
Χρήστος Μανές
Παθολόγος – Διαβητολόγος με εξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη
Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Ν. «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ», Θεσσαλονίκη
Πρόεδρος Εταιρείας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού
Πηγή: boro.gr
