Γράφει η ΚΟΚΚΟΡΗ ΓΕΩΡΓΙΑ D.D.S. Χειρουργός Οδοντίατρος
Ο διαβήτης κατατάσσεται στα νοσήματα διαταραχής του μεταβολισμού. Ο μεταβολισμός είναι ο μηχανισμός με τον οποίο το σώμα μας χρησιμοποιεί τις τροφές για να δώσει ενέργεια στον οργανισμό μας. Οι περισσότερες τροφές που τρώμε διασπώνται κυρίως σε γλυκόζη. Η γλυκόζη η οποία είναι μια μορφή «ζάχαρης» στο αίμα μας και αποτελεί την κύρια πηγή «καυσίμου» για το σώμα μας. Η γλυκόζη δεν μπορεί να εισχωρήσει στα κύτταρα χωρίς την παρουσία μιας ουσίας που ονομάζεται ινσουλίνη.
Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται στο πάγκρεας. Μετά το φαγητό, το πάγκρεας αυτόματα απελευθερώνει μια ικανή ποσότητα ινσουλίνης έτσι ώστε να ωθήσει την υπάρχουσα στο αίμα γλυκόζη προς τα κύτταρα.
Ένα άτομο που πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη έχει αρκετά αυξημένη ποσότητα γλυκόζης στο αίμα του (υπεργλυκαιμία). Αυτό συμβαίνει γιατί είτε το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ή καθόλου ινσουλίνη ή γιατί τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στην ινσουλίνη που παράγεται από αυτό. Ως αποτέλεσμα, παρατηρείται αυξημένη κυκλοφορία γλυκόζης στο αίμα. Έτσι, αν το αίμα έχει επαρκή ποσότητα γλυκόζης, τα κύτταρα δεν μπορούν να την απορροφήσουν για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες του σώματος σε ενέργεια.
Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι Διαβήτη:
Διαβήτης Τύπου 1, στον οποίο δεν παράγεται καθόλου ινσουλίνη.
Διαβήτης Τύπου 2, όπουδεν παράγεται αρκετή ινσουλίνη ή η παραγόμενη ινσουλίνη δεν ανταποκρίνεται στο σκοπό της.
Διαβήτης της κύησης, ο οποίος αναπτύσσεται από πολλές γυναίκες κατά τη διάρκεια της κύησης.
Ο διαβήτης τύπου 1 & 2 είναι χρόνιες καταστάσεις. Ο διαβήτης της κύησης συνήθως είναι παροδικός και διορθώνεται μετά τη γέννηση του παιδιού.
Πώς επηρεάζει ο διαβήτης τη στοματική υγεία;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας 171 εκατομμύρια άνθρωποι ή αλλιώς το 2,8% του παγκόσμιου πληθυσμού παρουσιάζει σακχαρώδη διαβήτη και υπολογίζεται πως μέχρι το 2030 το ποσοστό αυτό θα έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Τα συνηθέστερα προβλήματα που εκδηλώνονται είναι τα εξής: μυκητιάσεις, λοιμώξεις, καθυστερημένη ικανότητα επούλωσης των τραυμάτων των μαλακών ιστών λόγω μειωμένης άμυνας του οργανισμού, αίσθηση καύσου στο στόμα, αλλαγή της γεύσης, ξηροστομία, τερηδόνα και νόσοι των ούλων (ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα).
Περιοδοντίδα και διαβήτης
Ο διαβήτης είναι ένας παράγοντας υπεύθυνος για την ανάπτυξη νόσων του περιοδοντίου και έχει πλέον αναγνωριστεί ως ένας επιπλέον παράγοντας που επηρεάζει τη συχνότητα εμφάνισης, τη βαρύτητα, την εξέλιξη της περιοδοντίτιδας και την έκβαση της θεραπείας. Ο κυριότερος ίσως μηχανισμός επίδρασης του διαβήτη στις νόσους του περιοδοντίου είναι η υπερβολική φλεγμονώδης αντίδραση του.
Επιπλέον η προχωρημένη περιοδοντίτιδα μπορεί να δυσχεράνει το γλυκαιμικό έλεγχο στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, καθώς και να επηρεάσει τα επίπεδα σακχάρου σε μη διαβητικά άτομα. Η βαρύτητα της περιοδοντίτιδας αυξάνει τον κίνδυνο για την εμφάνιση επιπλοκών του διαβήτη, ενώ πρόσφατα στοιχεία υποδεικνύουν αυξημένο κίνδυνο για έναρξη διαβήτη σε άτομα με βαριάς μορφής περιοδοντίτιδα. Από την άλλη πλευρά, η περιοδοντική θεραπεία βοηθάει στον γλυκαιμικό έλεγχο των διαβητικών ατόμων.
Στοματικές λοιμώξεις
Μία άλλη εκδήλωση του διαβήτη είναι η παρουσία στοματικών μυκητιάσεων. Σε ενήλικες με διαβήτη οι μυκητιάσεις παρατηρούνται στο στοματικό βλεννογόνο και στις κινητές προσθετικές εργασίες. Ο ανεπαρκής γλυκαιμικός έλεγχος, το κάπνισμα και η υπολειτουργία των σιελογόνων αδένων μπορεί να προκαλέσει αύξηση της μεταφοράς των μικροβίων στη στοματική κοιλότητα. Ο οδοντίατρος μπορεί εύκολα να διαγνώσει τη στοματική μυκητίαση, να χορηγήσει τη κατάλληλη θεραπεία, αλλά κυρίως να αναζητήσει την αιτιολογία της λοίμωξης.
Διαταραχές γεύσης
Η γεύση αποτελεί ένα κρίσιμο συστατικό στοιχείο της στοματικής υγείας που επηρεάζεται άμεσα όταν ο ασθενής πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Μελέτες έχουν δείξει ότι διαβητικά άτομα εμφανίζουν ελαττωμένη αίσθηση γεύσης, που μπορεί να παρεμποδίσει τη δυνατότητα τους να διατηρήσουν μία σωστή δίαιτα και να τους οδηγήσει σε ανεπαρκή γλυκαιμική ρύθμιση.
Οδοντιατρική θεραπεία και διαβήτης
Στόχος της οδοντιατρικής θεραπείας είναι η ενίσχυση της στοματικής υγείας, η πρόληψη και διάγνωση του διαβήτη σε ασθενείς που λαμβάνουν στοματικό έλεγχο ρουτίνας. Η παροχή ασφαλούς και αποτελεσματικής στοματικής φροντίδας απαιτεί κατανόηση της νόσου και εξοικείωση με τις στοματικές της εκδηλώσεις.
Στους ασθενείς με μη ρυθμισμένο διαβήτη η ανάπτυξη στοματικών επιπλοκών εξαιτίας της ευαισθησίας τους σε λοιμώξεις μπορεί να απαιτήσει συμπληρωματική αντιβιοτική θεραπεία. Ο οδοντίατρος πρέπει να επιλέξει ένα αποτελεσματικότερο αντιβιοτικό βάση της ευαισθησίας του ασθενούς. Παράλληλα, οι περισσότερες μορφές οδοντιατρικής θεραπείας δεν πρέπει να έρχονται σε αντίθεση με τον ιατρικό έλεγχο του ασθενούς και για το λόγο αυτό οι οδοντίατροι πρέπει να τροποποιήσουν τη θεραπεία σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό του ασθενούς. Η τακτική επικοινωνία με τον ιατρό του ασθενή πρέπει να είναι αμφίδρομη, ενώ θεωρείται κρίσιμο σημείο για την ασφαλή αντιμετώπιση των ασθενών με διαβήτη. Για παράδειγμα, άτομα που λαμβάνουν ινσουλίνη για έλεγχο της κατάστασής τους συνήθως χρειάζονται αυξημένες δόσεις ειδικότερα στην περίπτωση της στοματικής λοίμωξης.
Επομένως, οι φαρμακευτικές αγωγές που χρησιμοποιούν οι οδοντίατροι πιθανόν να πρέπει να ρυθμίσουν αλλιώς τη θεραπεία που σχετίζεται με τον διαβήτη.
Συμπέρασμα
Προτεραιότητα στην αντιμετώπιση των περιστατικών διαβήτη έχουν η πρόληψη και ο έλεγχος. Ο χειρισμός των περιστατικών ασθενών με διαβήτη απαιτεί αυστηρότερη παρακολούθηση, επιθετικότερη επεμβατική θεραπεία, τακτική επικοινωνία με τον γιατρό του ασθενούς και μεγαλύτερη προσοχή στην πρόληψη.
Οι ασθενείς με διαβήτη, ιδιαίτερα αυτοί με ιστορικό ανεπαρκούς γλυκαιμικού ελέγχου και στοματικών λοιμώξεων, απαιτούν συχνότερες επανεξετάσεις και σχολαστική προσοχή στις οξείες στοματικές λοιμώξεις.
Για τους διαβητικούς ασθενείς τα καλά νέα είναι ότι τα δόντια και τα ούλα μπορούν να διατηρηθούν υγιή και με απλά μέτρα πρόληψης να αποφευχθούν τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει ο διαβήτης στο στόμα.
Οι ειδικοί συστήνουν στα άτομα αυτά να:
- Ελέγχουν τα επίπεδα της γλυκόζηςστο αίμα.
- Επισκέπτονται κάθε 6 μήνες τον οδοντίατρο.
- Διατηρούν καλή στοματική υγεία. Χρειάζεται σχολαστική στοματική φροντίδα με βούρτσισματων δοντιών τουλάχιστον 2 φορές ημερησίως και προστασία από την τερηδόνα, καθώς και καθαρισμό των μεσοδοντίων περιοχών με οδοντικό νήμα ή/και μεσοδόντια βουρτσάκια.
- Σταματήσουν το κάπνισμα, το οποίο επιδεινώνει τις νόσους των ούλων.
