Την άμεση, χωρίς καμία καθυστέρηση, αποτελεσματική παρέμβαση από τον Συνήγορο του Πολίτη, έχει ζητήσει ο Συνήγορος των ΑμεΑ, Ανδρέας Μπαρδάκης, για το γεγονός ότι τα αναπηρικά επιδόματα συνεχίζουν να συνυπολογίζονται στα εισοδηματικά κριτήρια.
Σε επιστολή που απέστειλε πριν από δυο ημέρες, τονίζει “ότι η παραπάνω πρακτική εκ μέρους των Υπουργείων και της ΑΑΔΕ στερεί αυτή τη στιγμή αναγκαία κοινωνικά αγαθά από την ευπαθή ομάδα των αναπήρων κι ως εκ τούτου παραπέμπει σε μισαναπηρισμό αφού λειτουργεί αυθαίρετα εις βάρος των ΑμεΑ, εδώ και χρόνια.”
Το θέμα έχει απασχολήσει την κοινότητα των ΑμεΑ για πολλά χρόνια, μιας και σε πολλές περιπτώσεις έχει οδηγήσει σε επιβολή εισφοράς αλληλεγγύης και σε εξαίρεση ατόμων με ειδικές ανάγκες από πολύτιμες κοινωνικές παροχές.
Σύμφωνα με τον κύριο Μπαρδάκη, τα επιδόματα δεν θα έπρεπε να υπολογίζονται ως εισόδημα μιας και όπως γράφει στο κείμενο της επιστολής, δεν έχουν τα χαρακτηριστικά κριτήρια του εισοδήματος. Δηλαδή, “δεν αποτελούν αντάλλαγμα προσωπικής εργασίας, κεφάλαιο ή καρπούς περιουσιακών στοιχείων”.
Η πρώτη ανακούφιση ήρθε όταν τον Δεκέμβριο του 2018 δημοσιεύτηκε ΦΕΚ που εξαιρούσε τα αναπηρικά επιδόματα από το συνολικό εισόδημα. Όπως αναγράφεται στην επιστολή, η εν λόγω διάταξη είναι η εξής.
“Την προστασία από την κατάσχεση και τον συμψηφισμό των προνοιακών επιδομάτων σε άτομα με αναπηρία, τη μη ένταξή τους σε καμία κατηγορία εισοδήματος και τον μη υπολογισμό τους στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή άλλων κοινωνικών ή προνοιακών παροχών, αποφάσισαν τα Υπουργεία Εσωτερικών, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών (άρθρο 11 της υπ’αρ Δ12α/Γ.Π.οικ. 68856/2202 – ΦΕΚ 5855/Β/28.12.2018). Με τη ρύθμιση αυτή υλοποιούνται οι αντίστοιχες προτάσεις του Συνηγόρου, τις οποίες είχε υποβάλει ήδη από το 2017 στα αρμόδια Υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών και αφορούσαν μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας που ανήκουν σε ευάλωτες οικονομικές ομάδες.”
Στη συνέχεια, ήρθε η ανακοίνωση ότι αυτά θα εξαιρούνταν από τον υπολογισμό του εισοδήματος όταν κάνει κανείς αίτηση για το επίδομα στέγασης.
“Σύμφωνα με την ΚΥΑ Δ13οικ.10747/256/2019, «Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων για την εφαρμογή προγράμματος Επιδόματος Στέγασης», άρθρο 1, τα προνοιακά επιδόματα εξαιρούνται από τη συμπερίληψή τους στο Συνολικό Εισόδημα:
Συνολικό εισόδημα: το πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα από κάθε πηγή προέλευσης – προ φόρων, μετά την αφαίρεση των εισφορών για κοινωνική ασφάλιση – που εισπράχθηκε από όλα τα μέλη του νοικοκυριού, όπως αυτό προκύπτει από τις τελευταίες εκκαθαρισμένες δηλώσεις φόρου εισοδήματος. Στο συνολικό εισόδημα συμπεριλαμβάνεται και το σύνολο των επιδομάτων και άλλων ενισχύσεων, καθώς και το εισόδημα που απαλλάσσεται από το φόρο ή φορολογείται με ειδικό τρόπο, με την εξαίρεση του Επιδόματος Παιδιού του άρθρου 214 του ν. 4512/2018 (Α’ 5) των μη ανταποδοτικών αναπηρικών επιδομάτων και του επιδόματος αναδοχής.”
Παρά λοιπόν τις διατάξεις που προστατεύουν τα αναπηρικά επιδόματα, αυτή τη στιγμή το σύστημα μέσω του οποίου γίνονται οι αιτήσεις για το επίδομα στέγασης, τα προσμετρά στα εισοδηματικά κριτήρια, αποκλείοντας έτσι μια μεγάλη ομάδα ΑμεΑ.
Σύμφωνα με τον κύριο Μπαρδάκη το πρόβλημα εστιάζεται στο γεγονός ότι τα συγκεκριμένα επιδόματα συμπληρώνονται στην φορολογική δήλωση σε λάθος κωδικό. Είναι κάτι που έχει ο ίδιος αναφέρει στην ΑΑΔΕ, ωστόσο δεν έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα ώστε να μπορούν τα ΑμεΑ να δηλώνουν το επίδομα αναπηρίας σε ξεχωριστό κωδικό.
Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της επιστολής:
“Αθήνα, 24 Μαρτίου 2019,
Αγαπητέ, Συνήγορε του Πολίτη,
Όπως ήδη γνωρίζετε, μετά από δεκάδες προηγούμενες αναφορές μας, τα προνοιακά επιδόματα που καταβάλλονται σε ΑμεΑ έχουν αντιμετωπιστεί αυθαίρετα από τη Φορολογική Διοίκηση (ΑΑΔΕ), τα τελευταία χρόνια (από το 2014 και μετά), ως εισοδήματα, με βλαπτικό αποτέλεσμα για πολλούς συνανθρώπους μας με αναπηρία να τους επιβληθεί άδικα Εισφορά Αλληλεγγύης καθώς και το να απωλέσουν βασικές φορο-απαλλαγές και φορο-ελαφρύνσεις, όπως και το να χάσουν το δικαίωμα πρόσβασης σε κοινωνικές παροχές, σε μια εποχή όπου λόγω της οικονομικής ύφεσης και των μνημονίων, η ευπαθής ομάδα των αναπήρων να έχει πληγεί ίσως περισσότερο απ’ οποιαδήποτε άλλη ομάδα.
Μετά την παρέμβαση του Συνήγορου του Πολίτη, που επικαλέστηκε την γνωμοδότηση του ΝΣΚ 375/2009, την οποία του είχαμε προηγουμένως υποδείξει, τα προνοιακά επιδόματα δεν αποτελούν αντάλλαγμα προσωπικής εργασίας, κεφάλαιο ή καρπούς περιουσιακών στοιχείων ώστε να θεωρούνται εισόδημα. Δηλαδή τα προνοιακά επιδόματα ουδέποτε υπήρξαν εισοδήματα αφού ουδέποτε έφεραν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του εισοδήματος.
Ωστόσο, η φορολογική Διοίκηση και το Υπουργείο Οικονομικών, για κάποιες χρονιές αντιμετώπισε αυθαίρετα τα προνοιακά επιδόματα ως εισοδήματα και αναρωτιόμαστε τι θα κάνει το κράτος για να αποκαταστήσει τη ζημία που έχουν υποστεί τα ΑμεΑ από την αυθαίρετη τακτική του.
Σ’ αυτό το σημείο προκύπτει εύλογο ερώτημα:
Ο Συνήγορος του Πολίτη προτίθεται να επισημάνει στο κράτος ότι τα ΑμεΑ ζημιώθηκαν από υπαιτιότητα του κράτους κι ότι θα πρέπει να παρθούν μέτρα για την αποκατάσταση της ζημίας;
Παρακαλούμε για μια απάντηση εκ μέρους σας.
Εκτός αυτών, όμως, φαίνεται ότι το πρόβλημα εξακολουθεί, παρόλο που για πρώτη φορά, επιτέλους ξεκαθαρίζεται με διάταξη ότι:
Την προστασία από την κατάσχεση και τον συμψηφισμό των προνοιακών επιδομάτων σε άτομα με αναπηρία, τη μη ένταξή τους σε καμία κατηγορία εισοδήματος και τον μη υπολογισμό τους στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή άλλων κοινωνικών ή προνοιακών παροχών, αποφάσισαν τα Υπουργεία Εσωτερικών, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών (άρθρο 11 της υπ’αρ Δ12α/Γ.Π.οικ. 68856/2202 – ΦΕΚ 5855/Β/28.12.2018). Με τη ρύθμιση αυτή υλοποιούνται οι αντίστοιχες προτάσεις του Συνηγόρου, τις οποίες είχε υποβάλει ήδη από το 2017 στα αρμόδια Υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών και αφορούσαν μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας που ανήκουν σε ευάλωτες οικονομικές ομάδες.
Επίσης, στην εφαρμογή του ΟΠΕΚΑ για την αίτηση του Επιδόματος Στέγασης, σύμφωνα με την ΚΥΑ Δ13οικ.10747/256/2019, «Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων για την εφαρμογή προγράμματος Επιδόματος Στέγασης», άρθρο 1, τα προνοιακά επιδόματα εξαιρούνται από τη συμπερίληψή τους στο Συνολικό Εισόδημα:
Συνολικό εισόδημα: το πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα από κάθε πηγή προέλευσης – προ φόρων, μετά την αφαίρεση των εισφορών για κοινωνική ασφάλιση – που εισπράχθηκε από όλα τα μέλη του νοικοκυριού, όπως αυτό προκύπτει από τις τελευταίες εκκαθαρισμένες δηλώσεις φόρου εισοδήματος. Στο συνολικό εισόδημα συμπεριλαμβάνεται και το σύνολο των επιδομάτων και άλλων ενισχύσεων, καθώς και το εισόδημα που απαλλάσσεται από το φόρο ή φορολογείται με ειδικό τρόπο, με την εξαίρεση του Επιδόματος Παιδιού του άρθρου 214 του ν. 4512/2018 (Α’ 5) των μη ανταποδοτικών αναπηρικών επιδομάτων και του επιδόματος αναδοχής.
Σε τούτο το σημείο, υπενθυμίζουμε το έγγραφο της ΑΑΔΕ, με αρ. ΔΕΑΦ Α 1099109 ΕΞ 2017 «Φορολογική αντιμετώπιση προνοιακών επιδομάτων που καταβάλλονται σε άτομα με αναπηρία».
Την υποδείξαμε στον ΟΠΕΚΑ μετά από απάντησή του ότι τα ΑμεΑ καταχωρούν με δική τους υπαιτιότητα τα προνοιακά επιδόματα σε λάθος κωδικό στη φορολογική δήλωση. Σύμφωνα όμως με την παραπάνω οδηγία, που δίνει η ΑΑΔΕ, υποχρεωνόμαστε να τα καταχωρούμε στον λάθος κωδικό, αν και δεν τα καταχωρούμε εμείς, αφού ο κωδικός αυτός προσυμπληρώνεται από την ΑΑΔΕ ενώ εμείς δεν έχουμε καμία δυνατότητα παρέμβασης, διόρθωσης ή μεταβολής στους προσυμπληρωμένους κωδικούς.
Μετά τα ανωτέρω, δεν έχει γίνει καμία ενέργεια εκ μέρους της ΑΑΔΕ, του Υπουργείου Οικονομικών, του Υπουργείου Εργασίας, και του ΟΠΕΚΑ, προκειμένου να μπορούν τα προνοιακά επιδόματα των ΑμεΑ να διαχωριστούν στη μηχανογραφική εφαρμογή του ΟΠΕΚΑ από τα εισοδήματα, ενώ δεν έχει γίνει καμία απολύτως ενέργεια από την ΑΑΔΕ, προκειμένου τα λογιστήρια των υπηρεσιών Πρόνοιας των Δήμων, καθώς και οι φορολογούμενοι πολίτες να δηλώσουν και στην ερχόμενη φορολογική δήλωση στον σωστό κωδικό της δήλωσης προκειμένου να μην προσμετρούνται στο εισόδημα!
Με αποτέλεσμα, όχι μόνο να μην μπορούν τα άτομα με αναπηρία να λάβουν το επίδομα στέγασης φέτος, αλλά να μην μπορούν ούτε και του χρόνου, αφού και του χρόνου θα έχουν πάλι την ίδια αυθαίρετη μεταχείριση! Δηλαδή, θα έχουν άδικη επιβολή Εισφοράς Αλληλεγγύης και απώλεια των φορολογικών εκπτώσεων (ΕΝΦΙΑ), καθώς και μη δυνατότητα πρόσβασης σε κοινωνικές παροχές!
Για όλους τους παραπάνω λόγους, ζητείται η άμεση, χωρίς καμία καθυστέρηση, αποτελεσματική παρέμβαση από τον Συνήγορο του Πολίτη, διότι η παραπάνω πρακτική εκ μέρους των Υπουργείων και της ΑΑΔΕ στερεί αυτή τη στιγμή αναγκαία κοινωνικά αγαθά από την ευπαθή ομάδα των αναπήρων κι ως εκ τούτου παραπέμπει σε μισαναπηρισμό αφού λειτουργεί αυθαίρετα εις βάρος των ΑμεΑ, εδώ και χρόνια. Παρακαλούμε θερμά από τον θεσμό του Συνήγορου του Πολίτη να προστατέψει τα δικαιώματά μας.
Με εκτίμηση,
Ανδρέας Μπαρδάκης
Δημιουργός της διαδικτυακής κοινότητας «ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΩΝ ΑΜΕΑ». ”
Πηγή: Συνήγορος των ΑμεΑ
