Με αφορμή την συζήτηση που έχει ανοίξει γύρω από εξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη και την πρόταση της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ) προς το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) που αφορά τη λήψη της εξειδίκευσης από Παθολόγους και Παιδιάτρους, το GlykouliGr βρέθηκε στην Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία για να ακούσει τις απόψεις της.
Συνομιλητές μας ήταν ο κος Τζαντ Μουσλέχ, Ενδοκρινολόγος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοκρινολογίας και Διδάκτωρ στην Ιατρική Σχολή Α. Π. Θ. και η κα Γεωργία Κάσση, MD, PhD Ενδοκρινολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ, Επιστημονική Υπεύθυνη Ενδοκρινολογικού Τμήματος, Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Νίκαιας.
Κα Κάσση, πείτε μας λίγα πράγματα για την εκπαίδευση πάνω στον Σακχαρώδη Διαβήτη. Ποιο είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο λειτουργεί στην Ελλάδα;
Το 1986 δημιουργήθηκε για πρώτη φορά η πρώτη γνωμοδοτική επιτροπή στο υπουργείο η οποία αποτελείτο από τον κο Παυλάτο, καθηγητή Eνδοκρινολόγο, από τον κο Φαινέκο, διευθυντή του Ερυθρού, Ενδοκρινολόγο, από τον κο Τζον Αλεβιζάτο, Ενδοκρινολόγο που ήταν στη Πολυκλινική και από έναν Παιδοενδοκρινολόγο, τον κο Θεοδωρίδη.
Ο λόγος για τον οποίο έγινε αυτή η επιτροπή ήταν γιατί αυτοί οι άνθρωποι αντιλήφθηκαν ότι οι ασθενείς με διαβήτη οι οποίοι πήγαιναν στην επαρχία, σε αγροτικούς τότε γιατρούς, οι οποίοι αγροτικοί γιατροί ήταν οι μόνιμοι γιατροί, χωρίς ειδικότητα, έφταναν τελικά στα νοσοκομεία με σοβαρά προβλήματα.
Το υπουργείο έδωσε την άδεια και έγινε αυτή η επιτροπή. Αρχικά θέσπισαν εκπαίδευση στους αγροτικούς γιατρούς για 16 εβδομάδες. Το 1989 ο κος Ράπτης κατήργησε αυτή την επιτροπή και έφτιαξε μια νέα τριμελή επιτροπή η οποία αποτελείτο από τον ίδιο, τον κο Καραμάνο και τον κο Κατσιλάμπρο.
Το 1990 θεσμοθετείται το διαβητολογικό ιατρείο και το διαβητολογικό κέντρο, με επιτροπή η οποία αποτελείτο σχεδόν αποκλειστικά από παθολόγους (8 παθολόγοι και 1 ενδοκρινολόγος) και δημοσιεύεται στο τότε ΦΕΚ, ότι θα δίνεται ένας χρόνος εκπαίδευσης στους παθολόγους για να μπορούν να εκπαιδεύονται πάνω στον σακχαρώδη διαβήτη. Όμως εκ παραδρομής αντί για εκπαίδευση αναφέρεται η λέξη εξειδίκευση. Εξειδικεύσεις επίσημα θεσμοθετημένες, όμως, δεν υπήρχαν τότε στην Ελλάδα.
Τι λέει η τωρινή πρόταση που κατέθεσε η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία στο ΚΕΣΥ;
Ζητείται από το ΚΕΣΥ να δοθεί η εξειδίκευση (σ.σ. του Σακχαρώδη Διαβήτη) στους παθολόγους και στους παιδιάτρους. Το επιχείρημα είναι ότι έχουν αυξηθεί οι ασθενείς με διαβήτη στην Ελλάδα. Το θέμα, όμως, είναι ότι δεν υπάρχει υγειονομικός χάρτης στην Ελλάδα. Βάση του υγειονομικού χάρτη της Γαλλίας, που είναι Ευρωπαϊκή χώρα, για την Ελλάδα θα ήταν αρκετοί 125 ενδοκρινολόγοι για να περιθάλψουν τον πληθυσμό.
«Βάση του υγειονομικού χάρτη της Γαλλίας, που είναι Ευρωπαϊκή χώρα, για την Ελλάδα θα ήταν αρκετοί 125 ενδοκρινολόγοι για να περιθάλψουν τον πληθυσμό.»
Γιατί όχι εξειδίκευση;
Οι παθολόγοι εκπαιδεύουν εδώ και 27 χρόνια στα διαβητολογικά κέντρα και δίνουν την εκπαίδευση στους παθολόγους και ζητούν την εξειδίκευση για την καλύτερη εκπαίδευση τους. Δηλαδή εδώ και 27 χρόνια δεν εκπαιδεύουν σωστά και με την εξειδίκευση θα εκπαιδεύσουν καλύτερα; Ας το θέσουμε αλλιώς: εάν οι ενδοκρινολόγοι, που εκπαιδεύονται 2 χρόνια στη παθολογία, θεωρήσουν ότι δεν εκπαιδεύονται σωστά θα πρέπει να ζητήσουν την εξειδίκευση στην παθολογία και ο τίτλος τους να λέει «Ενδοκρινολόγος – Εξειδικευμένος Παθολόγος», αυτό θα αρέσει στους συναδέλφους;
Κε Μουσλέχ, πείτε μας λίγα λόγια για το θέμα που έχει ανοίξει και αφορά την εξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη σε σχέση με τις ειδικότητες.
Η Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία, Πανελλήνια Ένωση των Ενδοκρινολόγων, ιδρύθηκε το 1965 και ήταν από τις πρώτες επιστημονικές εταιρείες στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε από ανθρώπους ιδεολόγους, με στόχο την έρευνα και την εκπαίδευση. Η ειδικότητα της ενδοκρινολογίας διαχωρίστηκε στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο από την παθολογία πριν από 70 χρόνια, με σκοπό να αντιμετωπίσει τα ενδοκρινολογικά νοσήματα, δηλαδή τις διαταραχές των ορμονών. Μία από αυτές είναι και ο Σακχαρώδης Διαβήτης. Άρα ο Σακχαρώδης διαβήτης είναι στο γνωστικό αντικείμενο της ενδοκρινολογίας.
Με την ευκαιρία του θέματος που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια, δηλώνω κάθετα πως δεν είμαστε σαν Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία και εγώ προσωπικά ως πρόεδρος, εναντίον κανενός συναδέλφου. Είμαστε συνάδελφοι, είμαστε ιατροί και πάνω απ’ όλα έχουμε έναν στόχο: τον ασθενή. Υπάρχει, όμως, ένα σοβαρό θέμα. Η παθολογία έχει στο γνωστικό της αντικείμενο και τον σακχαρώδη διαβήτη. Συνεπώς, για ποιο λόγο να κάνουμε εξειδίκευση σε νόσημα;
«Για ποιο λόγο θέλετε να κάνετε εξειδίκευση στην εξειδίκευση; Είναι επικίνδυνο για τους ασθενείς, θα τους μπερδεύει».
Η Ευρώπη και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν αναγνωρίζει εξειδικεύσεις σε νοσήματα. Εξειδικεύσεις γίνονται όταν υπάρχει κενό ειδικότητος. Η ογκολογία, που δεν άπτεται καμιάς άλλης ειδικότητας, έγινε εξειδίκευση. Η εντατικολογία που δεν άπτεται καμιάς άλλης ειδικότητας και υπάρχει κενό ειδικότητος, είναι λογικό να απαιτεί εξειδίκευση. Στον σακχαρώδη διαβήτη, που αντιμετωπίζεται και από ενδοκρινολόγο και από παθολόγο, προς τι η εξειδίκευση;
Όπως έγραψε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ενδοκρινολογικής εταιρείας, A. J. Van der Lely: «Για ποιο λόγο θέλετε να κάνετε εξειδίκευση στην εξειδίκευση; Είναι επικίνδυνο για τους ασθενείς, θα τους μπερδεύει».
Εμείς αυτό που ζητάμε είναι να ενισχυθεί η εκπαίδευση όλων των γιατρών και ιδιαίτερα των παθολόγων, στον σακχαρώδη διαβήτη. Τονίζω ότι κανένας δεν απαγορεύει στους παθολόγους να αντιμετωπίζουν και να περιθάλπουν ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Εμείς θέλουμε τη συνεργασία με τους παθολόγους. Μην ξεχνάτε ότι η ενδοκρινολογία είναι υποειδικότητα της παθολογίας.
Έχει παρατηρηθεί δραματική αύξηση στον αριθμό των ασθενών με Σακχαρώδη Διαβήτη στην Ελλάδα, η οποία συνοδεύεται αρκετές φορές από επιπλοκές με το αντίστοιχο κόστος για το κράτος. Αυτό είναι και το βασικό επιχείρημα της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας ώστε να ζητήσει την εξειδίκευση των παθολόγων. Ποια είναι η θέση σας;
Ανέφερε ο κος Δημητριάδης ότι ο αριθμός των ασθενών στην Ελλάδα δεν μπορεί να καλυφθεί από τους ενδοκρινολόγους. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε και μπορώ να σας τα παραθέσω, είμαστε αυτή τη στιγμή σε σχέση διαβητικού ασθενή και αριθμό ενδοκρινολόγων, η καλύτερη χώρα σε όλη την Ευρώπη. Είμαστε καλύτερα και απ’ τη Γαλλία. Ωστόσο, οι ασθενείς μπορούν να απευθύνονται και στον Παθολόγο και στον Ενδοκρινολόγο.
Σκεφτείτε έναν ασθενή που βρίσκεται σε μία επαρχιακή πόλη που δεν υπάρχει ούτε ενδοκρινολόγος, ούτε «εξειδικευθείς παθολόγος» στον διαβήτη. Υπάρχει ένας παθολόγος. Αυτός ο παθολόγος δηλαδή δεν θα μπορεί, εφόσον έχει τη σωστή εκπαίδευση για τον σακχαρώδη διαβήτη, όπως άλλωστε προβλέπεται στο πλαίσιο της ειδικότητας της παθολογίας , να τον αντιμετωπίσει σωστά; Ή θα πρέπει να τον πάει στα κέντρα που είναι στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα; Καταλαβαίνετε πόσο κοστίζει. Και αυτό λέει η Ευρώπη, ότι θα κοστίζει στην πολιτεία περισσότερα χρήματα η εξειδίκευση στον διαβήτη. Όσον αφορά τις επιπλοκές, όταν ο διαβητικός ασθενής αντιμετωπίζεται σωστά και έγκαιρα τότε μειώνονται οι επιπλοκές και το κόστος τους. Αν βέβαια παρουσιάσει οφθαλμοπάθεια, θα παραπεμφθεί στον οφθαλμίατρο. Ο θεράπων ιατρός θα συνεργαστεί και με τον καρδιολόγο και με τον νευρολόγο όταν χρειαστεί.
«Εμείς σαν Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία διαφωνούμε με τις αποφάσεις του ΚΕΣΥ για το λόγο του ότι εφ’ όσον δεν υπάρχει κενό ειδικότητας, δεν υπάρχει λόγος για εξειδίκευση στον διαβήτη.»
Εμείς σαν Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία διαφωνούμε με τις αποφάσεις του ΚΕΣΥ για το λόγο του ότι εφ’ όσον δεν υπάρχει κενό ειδικότητας, δεν υπάρχει λόγος για εξειδίκευση στον διαβήτη. Κατά την άποψή μου όλο αυτό γίνεται για συντεχνιακούς λόγους. Εξυπηρετεί πουθενά τον ασθενή αυτή η εξειδίκευση; Να σας φέρω ένα παράδειγμα: Η υπέρταση είναι πιο συχνή από τον σακχαρώδη διαβήτη, γιατί δεν κάνουν εξειδίκευση στην υπέρταση;
Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για να ενισχυθεί το σύστημα υγείας για τους διαβητικούς ασθενείς στην Ελλάδα;
Η Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία έχει εφαρμόσει εδώ και αρκετά χρόνια την ασθενοκεντρική προσέγγιση. Πρέπει να ενισχυθεί η εκπαίδευση των ασθενών και των γιατρών στον σακχαρώδη διαβήτη.
Είμαστε στη διάθεση της πολιτείας να ενισχύσουμε την εκπαίδευση, πρώτον των γιατρών και δεύτερον των ασθενών. Γιατί αυτό που πάσχει είναι η εκπαίδευση των ασθενών. Με την αντλία γιατί δεν πάνε καλύτερα οι ασθενείς; Γιατί δεν είναι εκπαιδευμένοι. Και δεν εννοώ στη διαχείριση της συσκευής, αλλά στη διαχείριση της νόσου.
Ζητάμε από την πολιτεία, αντί να κάνει εξειδικεύσεις να ενισχύσει την εκπαίδευση των γιατρών και προπαντός των ασθενών. Η Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία τονίζει ότι είναι πλάι στον Έλληνα διαβητικό ασθενή και θα συνεχίσει να είναι δίπλα του για να κάνει το καλύτερο και δεν δέχεται τα συντεχνιακά θέματα.
Δελτίο Τύπου της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης διεθνώς αποτελεί γνωστικό αντικείμενο της Ενδοκρινολογίας. Σε πλήρη συμφωνία με τις αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας-Πανελλήνιας Ένωσης Ενδοκρινολόγων (ΕΕΕ-ΠΕΕ), το Διοικητικό Συμβούλιο δηλώνει ρητά την αμετακίνητη θέση του για την έλλειψη αναγκαιότητας θέσπισης της εξειδίκευσης στο Σακχαρώδη Διαβήτη δεδομένου ότι δεν υπάρχει ειδικότητα στο εν λόγω νόσημα και ως εκ τούτου εξειδίκευση, σύμφωνα και με την πάγια θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ειδικευμένων Ιατρών (UEMS), της Ευρωπαϊκής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας (ESE), της συντριπτικής πλειοψηφίας των Κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και του παράγωγου Κοινοτικού Δικαίου (Οδηγίας 2013/55/ΕΕ της 20-11-2013, η οποία τροποποίησε την Οδηγία 2005/36/ΕΚ της 07-09-2005, η οποία, με τη σειρά της, είχε αντικαταστήσει την Οδηγία 93/16/ΕΟΚ της 05-04-1993).
Επίσης, το νέο Διοικητικό Συμβούλιο εμμένει στην αυτονόητη και απολύτως νόμιμη διεκδίκηση της κατοχύρωσης της αλλαγής τίτλου της ειδικότητας από «Ενδοκρινολογία» σε «Ενδοκρινολογία-Διαβήτης-Μεταβολισμός», σε εναρμόνιση με όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες.
Για την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία – Πανελλήνια Ένωση Ενδοκρινολόγων.
Με εκτίμηση,
Ο Πρόεδρος Η. Γεν. Γραμματέας
Ζ. Μούσλεχ Ε. Διαμάντη-Κανδαράκη
GlykouliGr
