Προ ολίγων ημερών διαβάσαμε για την απόλυση μιας υπαλλήλου γνωστής αλυσίδας καταστημάτων, η οποία μόλις γνωστοποίησε στους εργοδότες της πως πάσχει από σκλήρυνση κατά πλάκας τέθηκε άμεσα το θέμα της απόλυσης της.
Η συγκεκριμένη υπάλληλος, εργαζόταν επί δέκα χρόνια στην επιχείρηση. Δεν είχε τεθεί ποτέ ζήτημα απόλυσης της, μέχρι τη στιγμή που οι εργοδότες έμαθαν για το πρόβλημα υγείας της.
Η αιτιολογία της απόλυσης ντύθηκε με …νομιμότητα. «Μειωμένη απόδοση» αποφάνθηκαν τα αφεντικά. Ξαφνικά η εργαζόμενη δεν …ήταν κατάλληλη για την θέση της στην επιχείρηση. Έπαψε προφανώς να …αποδίδει μόλις γνωστοποίησε την ασθένειας της.
O νόμος όχι μόνο σε καλύπτει όταν δεχτείς τέτοια διάκριση, αλλά πέφτει και το βάρος “στο αφεντικό” να αποδείξει ότι δεν σε απόλυσε για αυτό τον λόγο. Και αυτή είναι η περγαμηνή του νόμου και η αισιοδοξία που είχαμε, όταν είχε ψηφίστηκε.
Άρθρο 9
Βάρος αποδείξεως
(άρθρα 8 της Οδηγίας 2000/43/ΕΚ, 10 της Οδηγίας 2000/78/ΕΚ)
1. Όταν ο βλαπτόμενος προβάλλει ότι δεν τηρήθηκε η αρχή της ίσης μεταχείρισης και αποδεικνύει ενώπιον δικαστηρίου ή αρμόδιας διοικητικής αρχής πραγματικά γεγονότα από τα οποία μπορεί να συναχθεί άμεση ή έμμεση διάκριση, το αντίδικο μέρος ή η διοικητική αρχή φέρει το βάρος να αποδείξει στο δικαστήριο, ότι δεν συνέτρεξαν περιστάσεις που συνιστούν παραβίαση της αρχής αυτής.
2. Η ρύθμιση της ανωτέρω παραγράφου δεν ισχύει στην ποινική δίκη.
3. Η ρύθμιση της παραγράφου 1 ισχύει και στην περίπτωση της παραγράφου 1 του προηγούμενου άρθρου
Η προώθηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης και η καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου προβλέπονται στο νόμο 4443/2016.
Αναλυτικά:
Άρθρο 1
Σκοπός
(άρθρα 1 της Οδηγίας 2000/43/ΕΚ, 1 της Οδηγίας 2000/78/ΕΚ και 1 της Οδηγίας 2014/54/ΕΕ)
Σκοπός των διατάξεων του Μέρους Α΄ είναι η προώθηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης και η καταπολέμηση των διακρίσεων: α) λόγω φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών σύμφωνα με την Οδηγία 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου της 29ης Ιουνίου 2000, β) λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας σύμφωνα με την Οδηγία 2000/78/ΕΚ του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2000, μεταξύ άλλων και για γ) τη διευκόλυνση της άσκησης των δικαιωμάτων των εργαζομένων στο πλαίσιο της ελεύθερης κυκλοφορίας των
εργαζομένων σύμφωνα με την Οδηγία 2014/54/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014
Άρθρο 2
Έννοια των διακρίσεων
(άρθρα 2 της Οδηγίας 2000/43/ΕΚ και 2 της Οδηγίας 2000/78/ΕΚ)
1. Απαγορεύεται κάθε μορφή διάκρισης για έναν από τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 1.
2. Για τους σκοπούς των διατάξεων του Μέρους Α΄:
α) ως «άμεση διάκριση» νοείται όταν ένα πρόσωπο υφίσταται, για λόγους φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου μεταχείριση λιγότερο ευνοϊκή από αυτήν της οποίας τυγχάνει, έτυχε ή θα ετύγχανε άλλο πρόσωπο, σε ανάλογη κατάσταση,
β) ως «έμμεση διάκριση» νοείται όταν μία εκ πρώτης όψεως ουδέτερη διάταξη, κριτήριο ή πρακτική μπορεί να θέσει πρόσωπα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, σε μειονεκτική θέση συγκριτικά με άλλα πρόσωπα.
Άρθρο 3
Πεδίο εφαρμογής
(άρθρα 3 της Οδηγίας 2000/43/ΕΚ, 3 της Οδηγίας 2000/78/ΕΚ και 2 της Οδηγίας 2014/54/ΕΕ)
1. Με την επιφύλαξη των παραγράφων 3 και 4 του παρόντος άρθρου, καθώς και του άρθρου 4, η αρχή της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης, εφαρμόζεται σε όλα τα πρόσωπα, στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, όσον αφορά:
α) τους όρους πρόσβασης στην εργασία και την απασχόληση εν γένει, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων επιλογής και των όρων πρόσληψης, ανεξάρτητα από τον κλάδο δραστηριότητας και σε όλα τα επίπεδα της επαγγελματικής ιεραρχίας, καθώς και τους όρους υπηρεσιακής και επαγγελματικής εξέλιξης,
γ) τους όρους και τις συνθήκες εργασίας και απασχόλησης, ιδίως όσον αφορά τις αποδοχές, την απόλυση, την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία και σε περίπτωση ανεργίας την επανένταξη και την εκ νέου απασχόληση.
Άρθρο 5
Εύλογες προσαρμογές για τα άτομα με αναπηρία ή χρόνια πάθηση
(άρθρο 5 της Οδηγίας 2000/78/ΕΚ)
Για την τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης έναντι ατόμων με αναπηρία ή χρόνια πάθηση, ο εργοδότης υποχρεώνεται στη λήψη όλων των ενδεδειγμένων κατά περίπτωση μέτρων, προκειμένου τα άτομα αυτά να έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε θέση εργασίας, να ασκούν αυτή και να εξελίσσονται, καθώς και δυνατότητα συμμετοχής στην επαγγελματική κατάρτιση, εφόσον τα μέτρα αυτά δεν συνεπάγονται δυσανάλογη επιβάρυνση για τον εργοδότη. Δεν θεωρείται δυσανάλογη η επιβάρυνση, όταν αντισταθμίζεται επαρκώς από μέτρα προστασίας που λαμβάνονται στο πλαίσιο άσκησης της πολιτικής υπέρ των ατόμων με αναπηρία ή χρόνια πάθηση.
Που απευθύνεσαι:
Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, όταν τίθεται θέμα «διάκρισης λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού», αρμόδια για αντίστοιχες περιπτώσεις διακρίσεων στον ιδιωτικό τομέα, είναι η Επιτροπή Ίσης Μεταχείρισης που υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης
Πολιτικές Ευθύνες:
Και κάπου εδώ εμείς αναρωτίομαστε, εφαρμόζονται οι νόμοι ως έχουν; Έχει ο κάθε εργαζόμενος δικαιώματα, ή μήπως χάθηκαν μαζί με πολλά άλλα που μας έχουν πάρει τα τελευταία χρόνια; Μήπως το υπουργείο Εργασίας και η κ. Αχτσιόγλου που διατυμπανίζουν τις παρεμβάσεις τους, δήθεν υπέρ των συμφερόντων των εργαζομένων και των αμεα, θα έπρεπε να πάρουν θέση; Η απόλυση μιας ασθενούς εργαζόμενης με τη δικαιολογία της «μειωμένης απόδοσης» λίγες μέρες μετά την γνωστοποίηση του προβλήματος υγείας της, είναι για το υπουργείο Εργασίας «νόμιμη»;
Τα ερωτήματα ρητορικά. Οι πολιτικές ευθύνες όμως υπάρχουν.
Αύριο μπορεί να είναι ένας διαβητικός στη θέση της κοπέλας που έχασε τη θέση της, πως θα αντιδράσει το κράτος εκεί; θα ισχύσει ο νόμος ή θα κλείσουν τα μάτια για ακόμα μια φορά;
