Οι εξετάσεις ούρων παρέχουν ενδείξεις όχι μόνο για το τι τρώμε και πίνουμε, αλλά και για το πόσο καλά λειτουργεί το σώμα. Η αναζήτηση αυτών των ενδείξεων είναι ο λόγος για τον οποίο οι γιατροί συχνά ζητούν δείγματα ούρων από τους ασθενείς, είτε στο πλαίσιο ενός τσεκάπ είτε επειδή είναι άρρωστοι. Το χρώμα, η διαύγεια και άλλα φυσικά χαρακτηριστικά που έχουν τα ούρα, καθώς και ουσίες που διαλύονται μέσα τους παρέχουν ενδείξεις για πλήθος προβλημάτων, όπως λοιμώξεις, κληρονομικά ή μη μεταβολικά νοσήματα, διαταραχές των νεφρών, καρκίνοι, χρήση ουσιών, έκθεση σε τοξίνες και ανεπαρκής ή υπερβολική πρόσληψη υγρών.
Το χρώμα στα ούρα
Η μυρωδιά των ούρων μπορεί να επηρεαστεί από τρόφιμα όπως τα σπαράγγια και ροφήματα όπως οκαφές, αλλά και εξαιτίας προβλημάτων υγείας όπως ουρολοίμωξη ή σακχαρώδης διαβήτης (αναδίδεται μια «γλυκιά» μυρωδιά εξαιτίας του αυξημένου σακχάρου). Το χαρακτηριστικό τους όμως που μπορεί να διακρίνει κάθε άνθρωπος, είναι το χρώμα τους.
Αν είστε επαρκώς ενυδατωμένοι, οι εξετάσεις ούρων θα δείξουν ότι τα ούρα σας θα είναι διαυγή, με πολύ ανοιχτό κίτρινο χρώμα εξαιτίας της χρωστικής ουσίας τους που λέγεται ουρόχρωμα. Η αφυδάτωση που μπορεί να προκληθεί από την ανεπαρκή πρόσληψη υγρών, την έντονη εφίδρωση ή μια σοβαρή κρίση διαρροιών και εμέτων οδηγεί σε σκουρόχρωμα ούρα με μυρωδιά αμμωνίας και αποτελεί ένδειξη ότι χρειάζεστε περισσότερο νερό ή άλλα υγρά.
Τα ούρα που επίμονα, παρά την καλή πρόσληψη υγρών, έχουν σκούρο χρώμα, μπορεί να αποτελούν ένδειξη ηπατίτιδας οπότε απαιτείται έλεγχος από γιατρό.
Υπάρχουν επίσης τρόφιμα και φάρμακα που μπορεί να αλλοιώσουν το χρώμα των ούρων, προκαλώντας μερικές φορές ανησυχία. Τα κοκκινογούλια, λ.χ., μπορεί να κάνουν τα ούρα να μοιάζουν σαν να έχουν αίμα, το ίδιο και τα μούρα και το ραβέντι που μπορεί να τους προσδώσουν κόκκινο ή ροζ χρώμα.
Το ραβέντι και η φάβα μπορεί επίσης να τους προσδώσουν το χρώμα του τσαγιού, ενώ καρότα, καροτοχυμός και υψηλές δόσεις βιταμίνης C μπορεί να τα κάνουν πορτοκαλί. Τα σπαράγγια και οι βιταμίνες Β μπορεί να τους προσδώσουν πρασινωπό χρώμα.
Οσον αφορά τα φάρμακα, πολλά είναι αυτά που μπορεί να επηρεάσουν το χρώμα τους, μεταξύ αυτών καθαρτικά, αντιισταμινικά, αντιπηκτικά, αντιψυχωσικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και φάρμακα για την ελονοσία.
Αίμα στα ούρα
Τα ούρα μπορεί να αλλάξουν χρώμα όταν υπάρχει διαφυγή αίματος εξαιτίας, λ.χ., ουρολοίμωξης,πέτρας στα νεφρά ή στην κύστη, διογκωμένου προστάτη, όγκου στο ουροποιητικό, τραυματισμού της ουρήθρας ή της κύστεως. Αίμα στα ούρα μπορεί επίσης να εμφανιστεί ύστερα από πολύ έντονη γυμναστική όπως το πολύωρο τζόγκινγκ ή το τρίαθλον.
Αν δεν υπάρχει προφανής εξήγηση για το αίμα στα ούρα ή αν αυτό επιμένει πάνω από λίγες ημέρες, είναι απαραίτητη μια επίσκεψη στον γιατρό για να ελέγξει για νεφροπάθεια ή καρκίνο.
Οταν δεν ανευρίσκεται εξήγηση για τα κόκκινα ούρα, γίνονται εξετάσεις για έκθεση σε τοξικές ουσίες όπως ο μόλυβδος.
Αν τα ούρα αποβληθούν πολύ γρήγορα, μπορεί να δημιουργηθεί αφρός στην επιφάνειά τους. Αν όμως ένας άνθρωπος μονίμως βλέπει αφρό, ενδέχεται να χάνει πρωτεΐνες, κάτι που αποτελεί ένδειξη νεφρικής νόσου και απαιτεί άμεση ιατρική αξιολόγηση.
Τα θολά ούρα, τέλος, τυπικά αποτελούν συνέπεια ουρολοίμωξης, η οποία κατά κανόνα συνοδεύεται από συχνουρία και αίσθημα καύσου κατά την ούρηση.
Όγκος των ούρων
Ο όγκος των ούρων μπορεί να αποτελεί ένδειξη ενυδάτωσης. Φυσιολογικά, ένας υγιής άνθρωπος παράγει 100 ml ούρα ανά ώρα ή περίπου 1 φλιτζάνι ανά δυόμισι ώρες. Οταν ανά ώρα παράγει πάνω από 300 ml, μπορεί να πίνει υπερβολικά πολλά υγρά. Οταν παράγει λιγότερα από 30 ml, πιθανώς είναι αφυδατωμένος.
Τα πολύ αλμυρά τρόφιμα και οι υδατάνθρακες μπορεί να μειώσουν παροδικά την αποβολή ούρων, ενώ η υπερκατανάλωση τροφίμων ή ροφημάτων με διουρητικές ικανότητες (όπως καφές, τσάι, αναψυκτικά με καφεΐνη, μπίρα, καρπούζι, σπαράγγια) μπορεί να αυξήσει την αποβολή τους.
Στα ούρα μπορεί να ανιχνευθούν και διάφορες ουσίες όπως αναβολικά (σε αθλητές ή ασκούμενους), σάκχαρο (ένδειξη διαβήτη), πρωτεΐνες (ένδειξη νεφρικής νόσου), οξέα της χολής (ένδειξης ηπατικής νόσου) ή λευκά αιμοσφαίρια (ένδειξη λοίμωξης).
Καλλιέργεια ούρων
Οταν ένας ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα ουρολοίμωξης, ο γιατρός ζητάει και καλλιέργεια ούρων με την οποία εντοπίζεται το αίτιο της λοίμωξης (συχνά είναι το κολοβακτηρίδιο ή Ε.coli). Αν ο γιατρός ζητήσει και αντιβιόγραμμα, θα ελεγχθεί η ευαισθησία του αιτίου αυτού σε διάφορα αντιβιοτικά.
Στους υγιείς ανθρώπους, τα ούρα δεν περιέχουν ούτε μικρόβια ούτε λευκά αιμοσφαίρια που τα καταπολεμούν.
