Η βιταμίνη Κ είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη και πρόκειται για ένα σύμπλεγμα βιταμινών γνωστό και με την ονομασία ναφθοκινόνη.
Από το σύμπλεγμα αυτό γνωστές είναι η Κ1 ή φυλλοκινόνη που βρίσκεται στα φυτά και η Κ2 (μεναδιόνη), ζωικής προέλευσης αλλά και σε ένα προϊόν ζύμωσης της σόγιας που ονομάζεται natto και η Κ3 που είναι συνθετικής προέλευσης και τοξική.
Σας είναι σίγουρα γνωστή ως αντιπηκτικός παράγοντας , ο ρόλος αυτός σχετίζεται ουσιαστικά με την ανακάλυψη της (Η ανακάλυψη της βιταμίνης Κ οφειλετε στον Henrik Dam διερευνώντας το ρόλο της χοληστερίνης τάισε κοτόπουλα με τροφές που δεν περιείχαν λίπος. Μετά από μερικές εβδομάδες, τα ζώα άρχισαν να αιμορραγούν. Φάνηκε ότι μαζί με τη χοληστερίνη και κάποια άλλη ουσία έλειπε από τις τροφές η οποία ονομάστηκε βιταμίνη «πήξης του αίματος». Στα Γερμανικά ονομαζόταν ως Koagulations vitamin και από αυτή τη λέξη ονομάστηκε βιταμίνη Κ.)
Επίσης η Βιταμίνη Κ βοηθά στη δημιουργία της οστεοκαλσίνης η οποία προσδίδει τη σκληρότητα που παρουσιάζουν τα οστά μας έτσι εμπλέκεται και στο θέμα της οστεοπενίας αλλά και της οστεοπόρωσης. Παράλληλα όμως συντελεί ακόμη μια παρά πολύ σημαντική διαδικασία αποτρέπει την εναπόθεση ασβεστίου στα αγγεία και επιδιορθώνει βλάβες που παρουσιάζονται στους μαλακούς μύες μας .
Πέρα όμως από αυτές τις λειτουργίες, η βιταμίνη Κ εμπλέκεται και διεγείρει το πολλαπλασιασμό των b κυττάρων του παγκρέατος καθώς και ότι μειώνει την ινσουλινοαντίσταση. Έρευνες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι η οστεοκαλσίνη παίζει ρόλο στη ρύθμιση της δραστηριότητας της ινσουλίνης. Αντίστοιχη ερεύνα σε ανθρώπους που διεξήχθη το 2010 έφερε στο φως ορισμένα ενδιαφέροντα αποτελέσματα .
Η μείωση της ινσουλινοαντίστασης παρατηρήθηκε μόνo, σε μεσήλικες άνδρες, που λάμβαναν βιταμίνη Κ για χρονικό διάστημα 3 χρονών. Η βιταμίνη Κ και πιο συγκεκριμένα η Κ2 μειώνεται σε ηλικιωμένα άτομα . Η οστεοκαλσίνη μπορεί να θεωρηθεί ενδεικτικό ,μέσο όσο αναφορά τη ποσότητα της βιταμίνης Κ που είτε προσλαμβάνεται μέσο της διατροφής είτε συντίθεται από τα βακτήρια του παχέος έντερου.
Όταν όμως η απορροφητική ικανότητα του λεπτού έντερου μειώνεται είναι πιθανό να οδηγηθούμε σε ανεπάρκειας Κ. Ας μην ξεχνάμε ότι η βιταμίνη Κ είναι λιποδιαλυτή έτσι και φάρμακα εναντίον της παχυσαρκίας που δεν επιτρέπουν την απορρόφηση του λίπους είναι δυνατόν να προκαλέσουν ανεπάρκεια.
Πηγές βιταμίνης Κ : όλα τα πράσινα λαχανικά το σπανάκι, το μαρούλι, τα μανιτάρια μπρόκολο, τα λαχανάκια βρυξελλών, σπαράγγια και το
,δημητριακά βρώμης αλλά και στα φρούτα όπως τα δαμάσκηνα ,ακτινίδια ,σταφύλια . Η απορρόφηση της βιταμίνης Κ από φυτικές πηγές αυξάνεται είτε με το βραστό είτε με τη προσθήκη λίπους μιας που είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη. Τα φρούτα και λαχανικά περιέχουν Κ1 ,ενώ στα ζωικής παραγωγής τρόφιμα περιέχεται η Κ2. Κρέατα τυριά ,αυγό κρόκος , συκώτι περιέχουν Κ2.Ένας ενήλικας άνδρας χρειάζεται συνολικά 120 βιταμίνης Κ την ημέρα, ενώ μια ενήλικη γυναίκα 90 μgr
Φυσικά στην έρευνα που πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιήθηκε δόση των 500 μgr και για χρονικό διάστημα 3 χρονών. Αν αναρωτηθήκατε γιατί δίνονται μεγαλύτερες δόσεις από τις επιτρεπόμενες RDA ,τότε θα καταλάβατε το κατά πόσο τα RDA έχουν αποτελεσματική ή και θεραπευτική άξια .
Δεν είναι ανάγκη να καταφύγουμε σε συμπληρώματα βιταμίνης Κ μιας που με μεγάλη ευκολία και μέσο τροφών μπορούσε να καλύψουμε τις ημερήσιες ανάγκες μας .
Ενδεικτικά αναφέρω τη περιεκτικότητα ορισμένων τροφών σε βιταμίνη Κ.
το μπρόκολο (154 μgr ανά 100 gr τροφής),
το κουνουπίδι (191 μgr),
το λάχανο (149-275 μgr), ανάλογα με το είδος του λάχανου),
το σογιέλαιο (200 μgr),
το μαρούλι (113 μgr) και το σπανάκι (266 μgr),
ελαιόλαδο (58 μgr),
Η βιταμίνη Κ έστω και σε μεγαλύτερες δόσεις από την επιτρεπόμενη ημερήσια δεν προκαλεί σημαντικές παρενέργειες. Σε άτομα με ανεπάρκεια του ενζύμου G6PD, η βιταμίνη Κ μπορεί να προκαλέσει αιμολυτικές κρίσεις.
Η βιταμίνη Κ λοιπόν μπορεί να αυξήσει τη δράση της ινσουλίνης σε άνδρες ,είτε ίσως να αποτρέψει τη δημιουργία διαβήτη τύπου 2 .
Αλεξανδρός Μουμτζής
Ενδοκρινολόγος -ειδικός Εφαρμογών διαιτητικής
