Το μεταβολικό σύνδρομο είναι πολύ κοινό στο δυτικό κόσμο (ένας στους έξι Ευρωπαίους πάσχει από αυτό) και χαρακτηρίζεται ως «σιωπηλό», καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από αυτό δεν το γνωρίζουν μέχρι να γίνουν διαβητικοί. Είναι σημαντικό, λοιπόν, για να το αναγνωρίσουμε, να το κατανοήσουμε καλύτερα.
Ως μεταβολικό σύνδρομο (σύνδρομο Χ ή σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη) ορίζεται η συνύπαρξη μιας ομάδας διαταραχών όπως η σπλαχνική παχυσαρκία (περιφέρεια μέσης: άνδρες> 102 cm, γυναίκες> 88 cm), η αντίσταση στην ινσουλίνη, η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι διαταραχές των λιπιδίων του αίματος και η αυξημένη προδιάθεση σχηματισμού θρόμβων.
Όσοι πάσχουν από τρεις ή περισσότερες από τις παραπάνω διαταραχές ταυτόχρονα έχουν μεταβολικό σύνδρομο, το οποίο μπορεί να οδηγήσει στο διαβήτη.
Όλες οι διαταραχές που σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο είναι αλληλένδετες. Η σπλαχνική παχυσαρκία οδηγεί στην αντίσταση στην ινσουλίνη.
Η αντίσταση στην ινσουλίνη αυξάνει με τη σειρά της την LDL- χοληστερόλη (χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη – γνωστή και ως «κακή» χοληστερίνη) και τα τριγλυκερίδια αίματος, και μειώνει την HDL- χοληστερόλη (υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη – γνωστή και ως «καλή» χοληστερίνη). Γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε εναπόθεση λιπαρών πλακών στις αρτηρίες, οι οποίες, με την πάροδο του χρόνου, μπορούν να προκαλέσουν καρδιαγγειακή πάθηση, θρόμβους αίματος και εγκεφαλικά επεισόδια.
Η αντίσταση στην ινσουλίνη προκαλεί, επίσης, αύξηση των επίπεδων γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα. Τα χρόνια υψηλά επίπεδα γλυκόζης, με τη σειρά τους, βλάπτουν αγγεία, καθώς επίσης και όργανα όπως τα νεφρά, και μπορούν να οδηγήσουν σε εμφάνιση διαβήτη.
Επιπρόσθετα, τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης, προκαλούν κατακράτηση μεγάλης ποσότητας νατρίου στο νεφρό, αύξηση της πίεσης του αίματος και κατ’ επέκταση υπέρταση.
Ο καλύτερος τρόπος για να αποτρέψει κάποιος τον κίνδυνο του μεταβολικού συνδρόμου, είναι να διατηρεί ένα υγιές βάρος, να ακολουθεί μια ισορροπημένη διατροφή και να ασκείται.
Η ισορροπημένη διατροφή έχει μάλιστα ανεξάρτητα αποτελέσματα από την απώλεια βάρους. Σύμφωνα με μελέτες η μεσογειακή διατροφή και οι δίαιτες που είναι πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (π.χ. παχιά ψάρια) ή σιτηρά ολικής αλέσεως, μειώνουν τον κίνδυνο μεταβολικού συνδρόμου. Η μέτρια σωματική δραστηριότητα για τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα έχει επίσης αποδειχθεί αποτελεσματική.
