Έρευνες που έγιναν σε διάφορες χώρες ανά τον κόσμο έχουν αυξήσει την ανησυχία για τη νόσο του διαβήτη ως σημαντική αιτία θανάτου και αναπηρίας. Η πρώτη όμως παγκόσμια ματιά για τη νόσο που δημοσιεύτηκε στο The Lancet αυτή την εβδομάδα, χτυπάει συναγερμό.
Χρησιμοποιώντας στοιχεία από 751 έρευνες και 4.4 εκατομμύρια ενήλικες, οι ερευνητές εκτιμούν πως ο αριθμός των ενηλίκων με διαβήτη σε 200 χώρες έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί, από 108 εκατομμύρια το 1980 σε 422 εκατομμύρια το 2014. Και η νόσος αυξάνεται γρηγορότερα στις χώρες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα απ’ ότι στις χώρες με υψηλά εισοδήματα. Τα μικρότερα ποσοστά διαβήτη – περίπου 5% του πληθυσμού – τα συναντούμε στην Βορειοδυτική Ευρώπη. Στην άλλη πλευρά του φάσματος, στα νησιά του Ειρηνικού της Πολυνησίας και της Μικρονησίας σχεδόν 1 στους 4 ενήλικες νοσεί με διαβήτη. Η Αμερικανική Σαμόα διατηρεί την αμφίβολη διάκριση των υψηλότερων ποσοστών διαβήτη στον κόσμο: 30% του ενήλικου πληθυσμού.
Η συνέντευξη που ακολουθεί δόθηκε στο NPR και είναι του Δρ Majid Ezzati της σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Ιμπέριαλ του Λονδίνου, ο οποίος σχεδίασε και επίβλεψε την έρευνα.
Ακούμε πολλά για την εξαγωγή των χειρότερων προϊόντων της Δυτικής διατροφής – fast food, σόδα – σε αναπτυσσόμενες χώρες. Οφείλεται, άραγε, σ’ αυτό η αύξηση του διαβήτη ανά τον κόσμο;
Νομίζω είναι μια παλιά ιδέα αυτή και υπερβολική. Διότι υπάρχουν χαρακτηριστικά στη διατροφή του ανεπτυγμένου κόσμου που είναι και καλά. Ο ρόλος της τεχνολογίας και της αφθονίας είναι να παρέχει προϊόντα ολικής άλεσης, φρούτα και λαχανικά καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Θα ήταν καλό αν εξαγάγαμε αυτό. Η αύξηση του διαβήτη είναι θέμα διατροφής, αλλά όχι απαραίτητα της γρήγορης – fast food- διατροφής.
Καθώς, λοιπόν, οι χώρες βγαίνουν από την φτώχια, οι άνθρωποι τρώνε μεγαλύτερες ποσότητες από οτιδήποτε καταναλώνανε παραδοσιακά.
Ναι και η παχυσαρκία αυξάνεται. Τονίζω πως δεν είναι απαραίτητο πως τρώνε fast food και εμπορικές τροφές. Η μεγαλύτερη κατανάλωση των ίδιων τροφών αυξάνει τον δείκτη μάζας σώματος. Οι θερμίδες είναι θερμίδες και οι υδατάνθρακες υδατάνθρακες. Αν τρώνε το άσπρο ρύζι που τρώνε παραδοσιακά, αλλά μεγαλύτερες ποσότητες, αυξάνεται ο ΔΜΣ.
Τι άλλο μπορεί να ευθύνεται για την αύξηση;
Η σύντομη απάντηση είναι πως δεν γνωρίζουμε ακριβώς. Μια σκέψη όμως είναι πως οι άνθρωποι που υποσιτίστηκαν, είτε ως έμβρυα είτε ως μικρά παιδιά και πλέον τρώνε περισσότερο και προσθέτουν βάρος, είναι πιο ευάλωτοι στον διαβήτη. Τα στοιχεία υποδεικνύουν πως οι κακές συνθήκες κατά την παιδική ηλικία μπορούν να επηρεάσουν το πώς παράγουμε ή χρησιμοποιούμε την ινσουλίνη.
Εκτός από τις χώρες στα νησιά του Ειρηνικού, για ποιες άλλες περιοχές του κόσμου αυξάνεται η ανησυχία;
Βλέπουμε αύξηση στην παχυσαρκία και στον διαβήτη στη Βόρεια Αφρική, στη Μέση Ανατολή, στη Σαουδική Αραβία και σε μέρη της Καραϊβικής και Λατινικής Αμερικής. Επίσης, η Αφρική δεν είναι ομοιογενής τόπος. Έχουμε παρατηρήσει πως ο ΔΜΣ αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς στη Δυτική Αφρική.
Τι μπορεί να γίνει για να σταματήσει η αύξηση του διαβήτη;
Τα συστήματα υγείας παίζουν σημαντικό ρόλο ώστε να εντοπίζουν τους ανθρώπους που έχουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν με διαβήτη – ο κόσμός το λέει προ-διαβήτη – και να τους παρακινήσουν να αλλάξουν διατροφή ή κάποιες φορές να χρησιμοποιήσουν φάρμακα χαμηλού κόστους. Υπάρχουν προγράμματα όπως το Πρόγραμμα Πρόληψης Διαβήτη στις Η.Π.Α. Το Ιράν για παράδειγμα έχει ένα πολύ λειτουργικό πρόγραμμα για να βρίσκει τους ανθρώπους που έχουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν. Κάποια από τα νησιά του Ειρηνικού προσπαθούν να το κάνουν και η Νότια Αφρική έχει αρχίσει να χρησιμοποιεί την ίδια υποδομή που χρησιμοποιεί για να διαχειριστεί τον HIV για τον διαβήτη.
GlykouliGr
