Οι πολυκυστικές ωοθήκες ή περισσότερο επιστημονικά το Σύνδρομο των Πολυκυστικών Ωοθηκών, αγγίζει περίπου 1 στις 10 γυναίκες ανά τον κόσμο. Οι επιπτώσεις του συνδρόμου στο γυναικείο σώμα είναι πολλαπλές. Ξεκινούν από αλλαγές στο μεταβολισμό των τροφών και στην αποθήκευση λίπους, για να καταλήξουν σε σοβαρές επιπλοκές στο καρδιαγγειακό και αναπαραγωγικό σύστημα.
Η «αντίσταση στην ινσουλίνη» με απλά λόγια
Στο σώμα μίας υγιούς γυναίκας, ύστερα από την κατανάλωση μίας τροφής πλούσια σε υδατάνθρακες- όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, αλλά και τα δημητριακά, οι ζύμες και τα γλυκά- ξεκινά μία μεταβολική διαδικασία για τη διάσπαση και την αξιοποίηση των τροφών. Κομμάτι του μεταβολικού αυτού μονοπατιού είναι η έκκριση της ορμόνης με το όνομα ινσουλίνη. Η τελευταία είναι υπεύθυνη για την είσοδο της ενέργειας από τις τροφές (γλυκόζη) μέσα στα κύτταρα. Σε πολλές παθολογικές καταστάσεις όμως κάτι στο σώμα «πηγαίνει στραβά» και η ινσουλίνη δεν είναι πλέον αρκετά δραστική. Το φαινόμενο αυτό περιγράφεται ως «αντίσταση» στην ινσουλίνη και έχει άμεση επιρροή στη μεταφορά και αποθήκευση της ενέργειας σε ολόκληρο στο σώμα, αλλά και στην κυκλοφορία «ελεύθερων» μορίων γλυκόζης στο αίμα. Καταστάσεις όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, αλλά και το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών χαρακτηρίζονται από αντίσταση στην ινσουλίνη.
Στην περίπτωση της αντίστασης στην ινσουλίνη το «ευτύχημα» είναι πως μπορεί να ελεγχθεί, εάν όχι αποκλειστικά, σε σημαντικό βαθμό από τη διατροφή. Από τη μία μεριά «εύπεπτοι» υδατάνθρακες που βρίσκονται σε επεξεργασμένα τρόφιμα, γλυκά, ζύμες, άσπρα μακαρόνια και δημητριακά επιβαρύνουν την κατάσταση εκτοξεύοντας απότομα την παραγωγή ινσουλίνης στο σώμα. Στην αντίπερα όχθη τα φρούτα και τα λαχανικά, η ποικιλία πρωτεϊνών και τα δημητριακά ολικής άλεσης είναι η καλύτερη επιλογή διότι αξιοποιούνται ομαλά από τον οργανισμό.
Τι λένε τα επιστημονικά δεδομένα και πως ερμηνεύονται
Προσπαθώντας να λύσουν το γρίφο του τι ακριβώς προκαλεί τις ορμονικές αλλαγές στο Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, πολλές ώρες μελέτης έχουν ξοδευτεί από τους ειδικούς στη σχέση μεταξύ διατροφής, βάρους και της πάθησης. Σε πολύ πρόσφατη μελέτη η οποία δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό της Βρετανικής Διαιτολογικής Ένωσης, συγκρίνεται η κατανάλωση διαφορετικών ομάδων τροφίμων μεταξύ γυναικών με πολυκυστικές ωοθήκες και υγιών γυναικών με κοινά λοιπά χαρακτηριστικά. Τα δεδομένα που έδωσε η επιδημιολογική αυτή έρευνα αναπαράγουν εκείνα πολλών μελετών, υποστηρίζοντας πως άτομα με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες «επεξεργασμένων» υδατανθράκων (OR = 2.35, 95% CI = 1.68–3.39; P-test for trend = 0.007). Αντιθέτως, η αυξημένη πρόσληψη δημητριακών ολικής αλέσεως (OR = 0.61, 95% CI = 0.34–0.89; P-test for trend = 0.008) και φυτικών ινών (δημητριακά ολικής άλεσης, φρούτα, λαχανικά, όσπρια) (OR = 0.73, 95% CI = 0.49–0.91; P-test for trend = 0.013) μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης σχεδόν στο μισό. Υπενθυμίζουμε πως τα αποτελέσματα αυτά είναι αναμενόμενα δεδομένου πως τροφές που δεν αυξάνουν απότομα την έκκριση ινσουλίνης στο οργανισμό μπορούν να διακόψουν το φαύλο κύκλο της αντίστασης στην ορμόνη, που οδηγεί με τη σειρά της σε παχυσαρκία και άλλα καρδιομεταβολικά νοσήματα.
Στον αντίποδα, ένα σύνολο άλλων μελετών δεν καταφέρνει να αποδείξει πως γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες ακολουθούν ένα λιγότερο ισορροπημένο διατροφικό πρότυπο, το οποίο επιβαρύνει το μεταβολικό τους προφίλ. Μάλιστα, πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν πως τα επιπλέον κιλά και ο Δείκτης Μάζας Σώματος είναι εκείνα που επηρεάζουν τις διατροφικές συνήθειες των γυναικών αυτών. Απόδειξη αυτού είναι οι γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών και κανονικό βάρος, που ακολουθούν τις διατροφικές συστάσεις των ειδικών για υγιεινή διατροφή, αλλά εμφανίζουν παράλληλα αντίσταση στην ινσουλίνη.
Εάν διαβάζοντας τα παραπάνω αισθάνεστε πως έχετε μπερδευτεί τότε είστε απολύτως δικαιολογημένοι, καθώς και η ίδια η επιστημονική κοινότητα χρειάζεται περισσότερα δεδομένα για να ανακοινώσει μία σαφή οδηγία σχετικά με το εάν η «κότα»/ διατροφή έκανε το «αυγό»/ αντίσταση στην ινσουλίνη στην περίπτωση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών ή το αντίστροφο.
Μέχρι τότε όμως κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως μία διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, προϊόντα ολικής άλεσης, και φτωχή σε ζάχαρη, έτοιμα γεύματα, αρτοσκευάσματα και «άσπρα» δημητριακά έχει θετική επίδραση τόσο στο σωματικό βάρος, όσο και στην αντίσταση στην ινσουλίνη.
Οι 6 βασικοί διατροφικοί στόχοι για το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών είναι:
Στόχος 1: Ελέγξτε το βάρος σας.
Στόχος 2: Δώστε έμφαση στις φυτικές ίνες.
Στόχος 3: Αποφύγετε τους «έτοιμους/ επεξεργασμένους» υδατάνθρακες.
Στόχος 4: Αυξήστε την κατανάλωση πρωτεΐνης.
Στόχος 5: Βρείτε τα δικά σας φαγητά «ασφαλείας».
Στόχος 6: Μην αμελείτε τη φυσική δραστηριότητα.
Η ολιστική προσέγγιση, πέρα από τις κλασσικές φαρμακολογικές θεραπείες, ανοίγουν νέους δρόμους στην αντιμετώπιση ενός καθαρά γυναικείου ζητήματος. Η απόφαση για το πως θα το διαχειριστείτε είναι στο χέρι σας!
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Πηγή: http://www.healthview.gr
