Σίγουρα φοβάστε τις επιπλοκές για τις οποίες έχετε ακούσει, τις πιθανές δυσκολίες στη λήψη της ινσουλίνης, την υπογλυκαιμία… Τι μπορείτε να κάνετε, λοιπόν, αν το παιδί σας πάσχει από διαβήτη; Πρώτα απ’ όλα να ενημερωθείτε! Γιατί η γνώση είναι δύναμη και η κατανόηση της περίπλοκης αυτής ασθένειας είναι το μεγαλύτερο βήμα στην προσπάθεια να νικήσουμε το διαβήτη.
Τι ακριβώς είναι ο διαβήτης τύπου 1;
Είναι γνωστός ως παιδικός ή νεανικός διαβήτης και αφορά το 5-10% των διαβητικών. O διαβήτης τύπου 1 προκύπτει όταν αρχίζουν να καταστρέφονται τα β-κύτταρα του παγκρέατος, που παράγουν την ινσουλίνη, την ορμόνη που ελέγχει τη γλυκόζη του αίματος (σάκχαρο). Γι’ αυτό και οι άνθρωποι που παρουσιάζουν διαβήτη τύπου 1 χρειάζεται να παίρνουν πάντα ινσουλίνη. Εμφανίζεται συνήθως σε άτομα ηλικίας μικρότερης των 40 ετών, με ιδιαίτερη έξαρση ανάμεσα στα 12 και τα 15 έτη.
Μπορεί να ζήσει το παιδί μου μια φυσιολογική ζωή;
Τα παιδιά με διαβήτη τύπου 1 μπορούν να ζουν μια φυσιολογική ζωή χωρίς ιδιαίτερους περιορισμούς και απαγορεύσεις, δυστυχώς όμως με κάποιες υποχρεώσεις περισσότερες από τα άλλα υγιή παιδιά της ηλικίας τους. Πέντε βασικές μέριμνες έχουν σημασία στη ζωή του διαβητικού παιδιού:
- Τακτικές επισκέψεις στο γιατρό
O γιατρός τους θα πρέπει να έχει εξειδίκευση στο διαβήτη τύπου 1. - Ανελλιπείς μετρήσεις του σακχάρου
Πρέπει να μετρούν όσο συχνά χρειάζεται το σάκχαρό τους, ώστε να προσαρμόζουν ανάλογα τη δόση της ινσουλίνης και να αποφεύγουν τόσο την υπεργλυκαιμία όσο και την υπογλυκαιμία. - Καθημερινή λήψη ινσουλίνης
Τα παιδιά με διαβήτη τύπου 1 είναι αναγκαίο να παίρνουν καθημερινά ινσουλίνη, που μπορεί να προσλαμβάνεται σε διάφορες μορφές. - Υγιεινή διατροφή
Να τρώνε υγιεινά, ακολουθώντας τις αρχές της μεσογειακής διατροφής. Στις μέρες μας δεν απαγορεύεται η κατανάλωση γλυκών στα άτομα με διαβήτη, χρειάζεται ωστόσο το γλυκό να εντάσσεται με προσοχή στο διαιτολόγιο. Σε κάθε περίπτωση, είναι απαραίτητο να διατηρούν το βάρος τους στα φυσιολογικά επίπεδα. - Συστηματική άσκηση
Επίσης, πρέπει να ασκούνται όσο το δυνατόν πιο συχνά (τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα), επειδή η άσκηση αποτελεί σημαντικό κομμάτι της θεραπείας του διαβήτη, γιατί μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα και βελτιώνει τη δράση της ινσουλίνης.
Πόσο συχνά θα πρέπει να κάνει εξετάσεις;
Τα παιδιά με διαβήτη πρέπει:
- Να βλέπουν το γιατρό τους κάθε τρίμηνο.
- Να κάνουν εξετάσεις μία φορά το χρόνο: Ειδικές αιματολογικές εξετάσεις για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων, όπως π.χ. θυρεοειδοπάθειας, και να ελέγχουν την κατάσταση των ματιών και των νεφρών τους. Επιπλέον καλό είναι κάθε χρόνο να γίνεται ένας έλεγχος στα σημαντικά σημεία του οργανισμού, όπως η καρδιά, τα πόδια (μέσω του διαβητολόγου), να κάνει αγγειακό έλεγχο αλλά και να επισκέπτεται τον οδοντίατρο.
Να μάθει να χειρίζεται μόνο του το πρόβλημα;
Ακόμα κι αν σας φαίνεται δύσκολη υπόθεση, η σωστή και επαρκής εκπαίδευση θα αποδειχτεί πολύ βοηθητική. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι έτσι:
- Θα ρυθμίζεται καλύτερα το σάκχαρό του, επειδή το παιδί θα γνωρίζει πώς να τρώει, να ασκείται, να παίρνει την αγωγή του κλπ.
- Το παιδί θα αυτοδιαχειρίζεται την πάθησή του. Όχι μόνο θα διατηρείται η υγεία του σε καλύτερα επίπεδα, αλλά θα έχει και καλύτερη ψυχολογική κατάσταση, αφού θα νιώθει -και αυτό θα είναι αλήθεια- ότι μπορεί μόνο του να αντιμετωπίσει το όποιο πρόβλημα.
- Το παιδί θα νιώθει πιο σίγουρο και ανεξάρτητο. Σίγουρα θα πρέπει να είναι σε επαφή με το γιατρό του, αλλά δεν θα νιώθει ότι κάποιοι τρίτοι αποφασίζουν και εμπλέκονται στην καθημερινότητά του.
Η σημασία της ψυχολογικής υποστήριξης
Όπως είναι αναμενόμενο, οι γονείς αλλά και το ίδιο το παιδί στο οποίο ξαφνικά διαγιγνώσκεται διαβήτης τύπου 1 αρχικά σοκάρονται και στη συνέχεια δυσκολεύονται να αποδεχτούν τη νέα πραγματικότητα. Είναι πολύ συνηθισμένο όλη η οικογένεια να κατακλύζεται από αρνητικά συναισθήματα τόσο όταν γίνεται η διάγνωση όσο και όταν προσπαθούν να ελέγξουν -συχνά με δυσκολία και μεγάλη αγωνία- το διαβήτη του παιδιού.
Ολόκληρη η οικογένεια, οι γονείς και βέβαια το παιδί έχουν ανάγκη υποστήριξης και ο ειδικευμένος ψυχολόγος είναι ο κατάλληλος για να τους την παρέχει. Με τη βοήθεια του ψυχολόγου θα αποδεχτούν τη διάγνωση της ασθένειας και τις ιδιαιτερότητές της με ρεαλιστικό τρόπο, θα υιοθετήσουν καινούργιες συνήθειες σχετικά με τον έλεγχο του διαβήτη και δεν θα επιτρέψουν στη νόσο να επέμβει στην επίτευξη των φυσιολογικών στόχων.
Επιπλέον, ο ψυχολόγος αποκτά κι ένα ρόλο συμβουλευτικό, ώστε να μάθουν οι γονείς πώς να συμπεριφέρονται στο παιδί που πάσχει από νεανικό διαβήτη, ανάλογα βέβαια κάθε φορά με την ηλικία του και την περίσταση.
Η ζωή στο σχολείο
Δεδομένου ότι τα παιδιά περνούν τουλάχιστον 30 ώρες την εβδομάδα στο σχολείο, η μισή τους μέρα περιστρέφεται γύρω από τη μαθητική τους ζωή. Γι’ αυτό, στόχος μας πρέπει να είναι να φροντίσουμε το παιδί να είναι ασφαλές και η κατάστασή του ελεγχόμενη, χωρίς όμως να το κάνουμε να νιώσει μειονεκτικά ή διαφορετικά σε σχέση με τους συμμαθητές του.
Το πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι να ενημερώσουμε τους καθηγητές για την κατάσταση της υγείας του παιδιού και ίσως για κάποιες ιδιαίτερες καθημερινές ανάγκες του, όπως για παράδειγμα αν υπάρχει κάποια ειδική οδηγία γεύματά του. Επιπλέον, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να έχουν κάποιες βασικές γνώσεις ώστε να μπορούν να αναγνωρίσουν τα επεισόδια υπογλυκαιμίας και υπεργλυκαιμίας. Γι’ αυτό, καλό θα είναι εκτός από το δικό σας επείγον τηλέφωνο επικοινωνίας, να δώσετε στο εκπαιδευτικό προσωπικό και το τηλέφωνο του γιατρού που παρακολουθεί το παιδί.
Έτσι και εκείνο θα νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια και θα ξέρει πως μπορεί ν’ απευθυνθεί στη δασκάλα του εφόσον χρειαστεί. Στην ίδια λογική, εφόσον υπάρχει νοσηλευτής ή νοσηλεύτρια στο σχολείο (αν δεν υπάρχει, μπορείτε να κάνετε ειδικό αίτημα στις αρμόδιες αρχές), ο οποίος θα χορηγεί τις ενέσεις ινσουλίνης στο παιδί θα πρέπει να ενεργεί με βάση τις οδηγίες του γιατρού που του έχετε δώσει. Η κάθε περίπτωση είναι εξατομικευμένη, γι’ αυτό και μπορεί να χρήζει διαφορετικής μεταχείρισης (επομένως, οι γενικές οδηγίες περί διαβήτη δεν αρκούν) ενώ κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί ν’ αλλάξει τη δόση της ινσουλίνης εφόσον κριθεί αναγκαίο.
Φυσικά, δεν θα πρέπει να ξεχνάτε τα απαραίτητα σύνεργα που πρέπει να έχει καθημερινά μαζί του το παιδί σε ένα ειδικό τσαντάκι: τη συσκευή μέτρησης και την ένεση ινσουλίνης. Για τη διευκόλυνση του παιδιού, αλλά και για να αισθάνεται πιο άνετα, είναι σημαντικό να του παρέχεται ένας χώρος (μπορεί να είναι μια άδεια σχολική αίθουσα ή γραφείο) στον οποίο θα μπορεί να κάνει τις αναγκαίες μετρήσεις της γλυκόζης στο αίμα.
