Απαντήσεις στις ερωτήσεις σας σχετικά με την εγκυμοσύνη
ΕΡΩΤΗΣΗ: Θέλω να κάνω οικογένεια, ο διαβήτης μου είναι καλά ρυθμισμένος και ξέρω ότι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η ρύθμιση του διαβήτη μου θα πρέπει να είναι άψογη. Θα ήθελα να μάθω πόσοι κίνδυνοι υπάρχουν να αποκτήσω ένα υγιές μωρό.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το πρώτο πράγμα που πρέπει να πούμε είναι ότι, δυστυχως δεν υπάρχει εγγύηση ότι όλα θα πάνε καλά με το μωρό σας, είτε έχετε διαβήτη είτε όχι. Υπάρχει πάντα ένας μικρός κίνδυνος να παρουσιαστούν προβλήματα σε κάθε εγκυμοσύνη.
Όταν μια διαβητική γυναίκα εγκυμονεί, η περίοδος του μεγαλύτερου κινδύνου για το μωρό είναι όταν το σώμα και τα όργανα του σχηματίζονται, δηλαδή κατά τις πρώτες 12 εβδομάδες της κύησης. Πάντως είναι γνωστό ότι αν ο διαβήτης τυγχάνει εξαιρετικού ελέγχου αυτή την περίοδο, τότε ο κίνδυνος ανωμαλιών μειώνεται δραματικά.
Αυτό σημαίνει ότι, αν προγραμματίσετε την εγκυμοσύνη σας και πάρετε συμβουλές για το πως επιτύχετε πολύ καλό διαβητικό έλεγχο πριν την εγκυμοσύνη, το μωρό σας δεν θα βρίσκεται σε μεγαλύτερο κίνδυνο από οποιοδήποτε άλλο μωρό.
Πάντως, η ανάγκη για καλό έλεγχο δεν σταματά στις 12 εβδομάδες της εγκυμοσύνης, διότι ο καλός έλεγχος βοηθά στο να εξασφαλίσει ότι το μωρό δεν μεγαλώνει πάρα πολύ ή δεν έχει αναπνευστικά προβλήματα ή υπογλυκαιμία όταν γεννηθεί.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Το μωρό μου είναι 6 μηνών και παρ’ όλο που η επισκέπτρια υγείας λέει ότι συμπεριφέρεται κανονικά, αναρωτιέμαι αν η ανάπτυξη του θα επηρεαστεί λόγω του διαβήτη μου.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η πιο σύντομη απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι: Όχι! Μια πιο εκτεταμένη απάντηση είναι ότι μια μεγάλη έρευνα που έγινε στο Μπέλφαστ το 1989 συνέκρινε τη φυσική, συναισθηματική και ακαδημαϊκή ανάπτυξη μεταξύ παιδιών από διαβητικές μητέρες και παιδιών από μη διαβητικές γυναίκες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν υπήρχαν διαφορές μεταξύ των 2 ομάδων.
Υπάρχουν, φυσικά, πολλοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη ενός παιδιού. Ελπίζω να είναι καθυσηχαστικό να γνωρίζετε ότι ο διαβήτης δεν συγκαταλέγεται μέσα στους παράγοντες αυτούς.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι να αναπτύξει το παιδί μας διαβήτη; Έχω διαβήτη εδώ και 12 χρόνια.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι πολύ φυσικό να σας ανησυχεί αυτό και πράγματι, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα σε παιδί διαβητικού να αναπτύξει διαβήτη.
Αν υπάρχει ισχυρό οικογενειακό ιστορικό διαβήτη, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος. Γενικά πάντως, όταν η μητέρα έχει διαβήτη, η πιθανότητα αυτός να παρουσιαστεί και στο παιδί είναι 2% ενώ αν έχει ο πατέρας η συχνότητα είναι 5%. Πάντως, αυτό που κληρονομείται είναι η τάση προς διαβήτη, έτσι δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε αν, πότε και ποιο τύπο διαβήτη μπορεί να αναπτύξει ένα παιδί.. Ο διαβήτης είναι σχετικά μια κοινή διαταραχή γλυκόζης (περισσότερα από 1.000.000 άτομα στο Η.Β. έχουν διαβήτη) που μπορεί να παρουσιαστεί ως αποτέλεσμα πολλών παραγόντων. Ο διαβήτης των γονέων είναι μόνο ένας απ’ αυτούς.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Μου έχουν πει ότι έχω διαβήτη της εγκυμοσύνης. Είμαι έγκυος 32 εβδομάδων και ακολουθώ θεραπεία δίαιτας. Μπορείτε να μου πείτε περισσότερα γι’ αυτό το θέμα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Διαβήτης της εγκυμοσύνης είναι ο όρος για το διαβήτη που εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων (πάνω από 90%), εξαφανίζεται μετά τη γέννηση του παιδιού.
Ο διαβήτης της εγκυμοσύνης συνήθως διαγιγνώσκεται προς το τέλος της εγκυμοσύνης, διότι τότε είναι που τα επίπεδα των ορμονών της εγκυμοσύνης είναι πολύ ψηλά. Οι ορμόνες της εγκυμοσύνης έχουν αντίθετη δράση από αυτή της ινσουλίνης και αν δεν παράγεται αρκετή ινσουλίνη, τότε τα επίπεδα της ζάχαρης στο αίμα σας θα αυξηθούν. Τότε είναι που εμφανίζεται ο διαβήτης. Το πρώτο σημάδι είναι συνήθως ζάχαρη σε συνηθησμένη ανάλυση ούρων κατά το ραντεβού σας στην κλινική. Σε μερικές γυναίκες μπορεί να γίνει ειδική ανάλυση για διαβήτη διότι έχουν συμπτώματα ψηλής ζάχαρης στο αίμα (π.χ. δίψα ή μεγάλη ποσότητα ούρων), ή διότι βρίσκονται ιδιαίτερα σε κίνδυνο λόγω του ότι είχαν εμφανίσει διαβήτη σε προηγούμενες εγκυμοσύνες ή επειδή μέλη της οικογένειας τους έχουν διαβήτη.
Επειδή η ύπαρξη ζάχαρης στα ούρα εγκύων δεν είναι πάντα ενδεικτική του διαβήτη, μια ειδική δοκιμασία χρησιμοποιείται συχνά για διάγνωση του διαβήτη και είναι γνωστή ως “δοκιμασία αντοχής”. Η θεραπεία του διαβήτη της εγκυμοσύνης αρχικά γίνεται με δίαιτα, αλλά κάποτε χρειάζονται και ενέσεις ινσουλινης.
Είναι σημαντικό να ελέγχετε προσεκτικά τα επίπεδα του σακχάρου στο διαβήτη της εγκυμοσύνης για να αποφύγετε προβλήματα βάρους και υγείας του μωρού κατά τη γέννηση. Γι’ αυτό, η εξέταση του σακχάρου στο αίμα στο σπίτι αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της θεραπείας και αυτή η τεχνική θα πρέπει να διδαχθεί όταν διαγνωσθεί ο διαβήτης, για να μπορέσετε να ελέγχετε τα αποτελέσματα της θεραπείας σας.
Παρ’ όλο που συνήθως ο διαβήτης της εγκυμοσύνης εξαφανίζεται μετά τον τοκετό, υπάρχει πιθανότητα να επανεμφανιστεί σε κατοπινές εγκυμοσύνες. Υπάρχει, επίσης, πιθανότητα ανάπτυξης διαβήτη στο μέλλον.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πόσο θα πρέπει να είναι το σάκχαρο στο αίμα μου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο γιατρός που σας φροντίζει θα σας πει σε ποια επίπεδα θα πρέπει να στοχεύετε γιατί αυτά διαφέρουν από άτομο σε άτομο.
Ο κύριος στόχος είναι να προσπαθήσετε να διατηρήσετε τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα όσο το δυνατό πιο κοντά στο κανονικό, κάτι το οποίο μπορεί να σημαίνει αυστηρότερους ελέγχους των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα απ’ ότι συνήθως. Ο γιατρός σας μπορεί να θέσει αποδεκτά επίπεδα που θα πρέπει να επιδιώκετε να έχετε πριν από κάθε γεύμα, καθώς επίσης και 2 – 3 ώρες μετά το γεύμα. Η εγκυμοσύνη σχεδόν σίγουρα θα απαιτεί πιο συχνές μετρήσεις της γλυκόζης στο αίμα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Προτιμώ να ταϊζω το μωρό μου από μπιμπερό αντί να το θηλάσω. Πως θα επηρεάζει αυτό το διαβήτη μου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σίγουρα, η χρήση του μπιμπερού, σε αντίθεση με το θηλασμό, δεν σας επηρεάζει σωματικά: δεν χρειάζεστε, π.χ., να τρώτε ή να πίνετε επιπλέον ποσότητες όταν ταϊζετε το μωρό. Αυτός είναι, ίσως, ο λόγος που δίνετε περισσότερη προσοχή στο θηλασμό στην περίπτωση διαβήτη. Πάντως, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην χρησιμοποιείτε το μπιμπερό αν το επιθυμείτε.
Ίσως χρειαστεί να ελέγχετε το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα σας τη νύχτα όταν ταϊζετε το μωρό σας, διότι ο νέος τρόπος ζωής μπορεί να σημαίνει αλλαγές στον έλεγχο του διαβήτη σας. Επίσης, είναι καλό να έχετε φαγητό κοντά σας ενόσω θηλάζετε σε περίπτωση που το δικό σας φαγητό ή σνακ καθυστερεί.
Κατά τ’ άλλα δεν υπάρχει ανάγκη για οποιαδήποτε ειδική μέριμνα, εκτός από το να απολαύσετε το τάϊσμα του μωρού σας.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Λόγω του διαβήτη μου θα είναι πιο δύσκολο για μένα να συλλάβω;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όταν ο διαβήτης είναι ορθά ελεγμένος δεν υπάρχει διαφορά στη γονιμότητα μεταξύ διαβητικών και μη διαβητικών γυναικών.
Αυτό σημαίνει πως εάν κρατήσετε τα επίπεδα του σακχάρου μέσα σε αποδεκτά πλαίσια (κάτω από 180 mg/dl και 10 mmol/l), τοτε δεν θα επηρεαστούν οι πιθανότητες για σύλληψη.
Αν δεν συλλάβετε παρά το γεγονός ότι ο διαβήτης σας είναι ελεγμένος, καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε το γυναικολόγο σας για διερεύνηση άλλων πιθανών αιτιών.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ο σύζυγος μου έχει διαβήτη κι εγώ μόλις έχω μείνει έγκυος. Τι επίδραση θα έχει ο διαβήτης στην εγκυμοσύνη μου;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Καμία. Η εγκυμοσύνη δυσκολεύει λόγω του διαβήτη της μητέρας, αλλά δεν επηρεάζεται από τον διαβήτη του πατέρα.
ΟΛΑ ΟΣΑ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ ΣΑΣ
Θα έχετε συμπεράνει, τόσο διαβάζοντας τα κείμενα αυτά όσο και μιλώντας με άλλες γυναίκες, ότι οι εμπειρίες του τοκετού ποικίλουν. Πράγματι, δεν είναι δυνατό να γίνει πρόβλεψη για το πως θα εξελιχθεί ο τοκετός και για τη φροντίδα που θα χρειαστεί εκείνη τη μέρα.
Aλλά αυτό δεν θα πρέπει να σας σταματήσει από το να εξετάσετε τις διάφορες επιλογές και φυσικά, όπως όλες οι εγκυμονούσες, όσο πλησιάζει ο καιρός του τοκετού, θα σας απασχολεί όλο και περισσότερο τι προτιμάτε για την ανακούφιση από τον πόνο ή τις διάφορες στάσεις του τοκετού. Συζητήστε αυτές τις προτιμήσεις με το μαιευτήρα και τη μαία, ούτως ώστε να είναι ενήμεροι.
Ακόμη ένας λόγος για συζήτηση του τοκετού σας με τη μαία ή το μαιευτήρα είναι να τους δώσετε την ευκαιρία να σας εξηγήσουν οποιεσδήποτε ειδικές διαδικασίες έχουν να κάνουν με το διαβήτη. Τόσο η έρευνα όσο και η εμπειρία έδειξαν ότι ορισμένα είδη τοκετού και διαδικασιών είναι πιο πιθανό να χρειαστούν στο διαβήτη, με σκοπό η μητέρα και το μωρό της να έχουν όσο το δυνατόν λιγότερα προβλήματα.
Για παράδειγμα: Το μωρό σας σίγουρα θα γεννηθεί σε νοσοκομείο ή κλινική. Οι ειδικοί, τόσο για το διαβήτη όσο και για τον τοκετό συμφωνούν ότι για να περιοριστούν τυχόν προβλήματα στο ελάχιστο, το νοσοκομείο ή η κλινική είναι ο πιο ασφαλής τόπος για τις διαβητικές μητέρες και τα μωρά τους. Οι τοκετοί στο σπίτι είναι σχετικά ελάχιστοι.
Υπάρχει αυξημένη πιθανότητα τοκετού με καισαρική τομή, είτε προγραμματισμένου είτε ως επείγουσα ανάγκη και αυτό μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας επισκληρίδιο αναισθησία (αναισθησία η οποία γίνεται στην περιοχή γύρω από τη σπονδυλική στήλη και αναισθητοποιεί παροδικά το κάτω μέρος του σώματος). Η επισκληρίδιος αναισθησία έχει το μεγάλο πλεονέκτημα να αφήνει ξύπνια τη μητέρα και να της δίνει τη χαρά να ακούει το πρώτο κλάμα του μωρού. Είναι πολύ πιθανό ο τοκετός θα προκληθεί γύρω στις 38 εβδομάδες. Αυτό γίνεται για να αποφευχθούν τυχόν προβλήματα που συμβαίνουν κάποτε στο τέλος της εγκυμοσύνης, παρ’ όλο που σπάνια συμβαίνουν.
Όλα αυτά ακούγονται πολύ ιατρικά και είναι, όντως. Αλλά, όταν γνωρίζετε όσο το δυνατόν περισσότερα για το τι να περιμένετε, θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε καλύτερα τη μεγάλη σας μέρα. Βέβαια, δεν είναι όλα τρομερα: θα έχετε την εκλογή για ανακούφιση του πόνου, όπως εισπνοές, ελααφράς μορφής αναισθητικό, ενέσεις ή επισκληρίδιος αναισθησία, καθώς και συνεχής φροντίδα από τη μαία – συχνά και από το μαιευτήρα – και το πιο σημαντικό, την ικανοποίηση να ξέρετε ότι θα είναι ο τελευταίος γύρος της δύσκολης διαδρομής σας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Παρ’ όλους τους ορρούς και τις συσκευές παρακολούθησης, θα μπορείτε ακόμη να αποφασίσετε τη στάση του τοκετού που έχετε διαλέξει – μια καθιστή στάση για παράδειγμα – αλλά θα ήταν καλύτερα όπως το συζητήσετε από πριν με τη μαία σας.
Νοουμένου ότι όλα είναι εντάξει, ορισμένοι μεαιυτήρες επιτρέπουν σε “διαβητικούς” τοκετούς να αρχίσουν μόνοι τους, αν και σπάνια σας επιτρέπουν να περάσετε περισσότερες από 1 – 2 μέρες πέραν της αναμενόμενη πριν προκαλέσουν τον τοκετό. Βέβαια, μερικές γυναίκες αρχίζουν να έχουν πόνους πριν την καθορισμένη ημερομηνία κατά την οποία αναμένεται να γεννήσουν. Όταν ο τοκετός αρχίζει από μόνος του, είναι δυνατό να γεννήσετε φυσιολογικά αν και αυτό εξαρτάται από την κατάσταση της υγείας σας και την ώρα της ημέρας, την ποσότητα της ινσουλίνης που λάβατε, πόση ώρα πριν λάβατε το τελευταίο σας γεύμα κλπ. Θα χρειαστεί να ελέγχετε τακτικά το σάκχαρο στο αίμα σας, μετά όμως από μια κολπική γέννα ο ορρός μπορεί να αφαιρεθεί αμέσως, εκτός βέβαια αν η μητέρα κάνει εμετούς, κάτι το οποίο είναι πολύ ασυνήθιστο. Μετά απ’ αυτό μπορείτε να επιστρέψετε στις δόσεις ινσουλίνης που λαμβάνατε προ της εγκυμοσύνης (αν τις θυμάστε βέβαια) με αναγκαίες προσαρμογές για το θηλασμό ή για οποιεσδήποτε αλλαγές στις δραστηριότητες σας.
Υπάρχουν 2 συχνά και λογικά ερωτήματα τα οποία είναι: “Το μωρό μου έχει διαβήτη;” και “Θα μεταφερθεί απ’ ευθείας σε θάλαμο για ειδική φροντίδα;”
Κατ’ αρχήν είναι πολύ απίθανο να έχει διαβήτη το μωρό και στην πραγματικότητα, έχει μόνο μια ελάχιστα αυξημένη πιθανότητα να τον αναπτύξει αργότερα. Το σάκχαρο στο αίμα του μωρού σας θα ελεγχθεί μια περίπου ώρα μετά τη γέννηση του και μερικές ακόμη φορές αργότερα κατά τη διάρκεια των πρώτων 24 ωρών. Αυτό γίνεται με 1 τσίμπημα στη φτέρνα πριν το τάϊσμα του μωρού, για επιβεβαίωση ότι διατηρεί ένα κανονικό επίπεδο σακχάρου στο αίμα. Ίσως πάρει λίγο χρόνο για το πάγκρεας του μωρού σας να σταματήσει να παράγει ινσουλίνη που μπορεί να προκαλέσει στο μωρό υπογλυκαιμία. Μπορεί σε αυτή την περίπτωση να σας συστήσουν να το ταϊζετε συχνά.
Όσον αφορά τη μεταφορά σε θάλαμο ειδικής φροντίδας, μερικά μωρά πάντα τη χρειάζονται είτε οι μητέρες είναι διαβητικές είτε όχι, και πράγματι, μερικά νοσοκομεία την εφαρμόζουν σαν πρακτική ρουτίνας σε περιπτώσεις διαβήτη. Πάντως, αυτό γίνεται όλο και λιγότερο συχνά, όσο μειώνεται η εμφάνιση προβλημάτων σε μωρά διαβητικών γυναικών. Αν όμως το μωρό σας είναι πρόωρο ή ιδιαίτερα μεγάλο ή βρεθει να έχει υπογλυκαιμία, η μονάδα ειδικής θεραπείας είναι ο καλύτερος τόπος γι’ αυτό. Αυτό όμως συνήθως δεν διαρκεί για πολύ χρόνο και – όπως είναι φυσικό – θα μπορείτε να το επισκέπτεστε όποτε θέλετε.Όμως, με τις άλλες πτυχές του τοκετού, μια καλή ιδέα είναι να ρωτήσετε προηγουμένως για τις διαδικασίες αυτές στο νοσοκομείο σας κι έτσι να γνωρίζετε τι να περιμένετε κατά το δοκούν.
Το κείμενο αυτό είναι αναδημοσιεύση από το ομώνυμο έντυπο του Παγκύπριου Διαβητικού Συνδέσμου.
