Στην πραγματικότητα, η αγκινάρα της Ιερουσαλήμ, δεν έχει καμία σχέση με την Ιερουσαλήμ, αλλά ούτε και με την αγκινάρα, καθώς ανήκει στην οικογένεια των Asteraceae. Η αγκινάρα Ιερουσαλήμ (Helianthus tuberosus) είναι ένα λαχανικό ρίζας. Συγκεκριμένα είναι ένα ποώδες πολυετές φυτό, που φτάνει σε 1,5-3 μέτρα ύψος.
Έχει κίτρινα λουλούδια, με διάμετρο 5-10 cm ενώ οι κόνδυλοι της έχουν μήκος 7,5 έως 10 cm και πάχος 3 έως 5 cm. Μοιάζει με τη ρίζα τζίνσενγκ, έχει χονδροειδές σχήμα, ποικίλλει σε χρώμα από ανοιχτό καφέ έως άσπρο, κόκκινο ή μωβ, έχει γλυκιά γεύση και είναι τραγανό.
Η αγκινάρα Ιερουσαλήμ έχει διάφορα ονόματα. Λέγεται επίσης sunroot ή sunchoke ή earth apple ή topinambur.
Καλλιεργείτο στην αμερικάνικη ήπειρο, από ιθαγενείς Ινδιάνους, το οποίο το έφεραν για πρώτη φορά στην Ευρώπη το 1610 οι Γάλλοι μετανάστες της Βόρειας Αμερικής/Καναδά. Την ονομασία Topinambur την πήρε από το όνομα μιας φυλής ινδιάνων στην Βραζιλία. Βοήθησε τους Γάλλους μετανάστες να επιβιώσουν από τον λιμό και το έστειλαν στην Γαλλία και στο Βατικανό. Οι Άγγλοι, αδυνατώντας να προφέρουν τη λέξη girasole, το αποκάλεσαν “Jerusalem Artichoke” (αγκινάρα των Ιεροσολύμων), ενώ οι κηπουροί του πάπα το αποκάλεσαν “girasole articiocco” (αγκινάρα ηλιοτροπίου). Παρόλα αυτά η προέλευση του ονόματος είναι αβέβαιη.
Διατροφική αξία
Η αγκινάρα Ιερουσαλήμ περιέχει προβιοτικές ίνες και συγκεκριμένα είναι πολύ πλούσια σε ινουλίνη, έναν υδατάνθρακα που:
- Συνδέεται με την καλή υγεία του εντέρου.
- Έχει φανεί ότι μειώνει τον κίνδυνο για δυσκοιλιότητα.
- Aυξάνει την εντερική απορρόφηση του ασβεστίου και του μαγνησίου από τον οργανισμό.
- Mπορεί να μειώσει τη χοληστερόλη και τον κίνδυνο εμφάνισης δυσλιπιδαιμίων.
- Βελτιώνει την κινητικότητα του εντέρου και μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για εμφάνιση κάποιων μορφών καρκίνου.
H ινουλίνη είναι ένας υδατάνθρακας που διασπάται σε φρουκτόζη. Η φρουκτόζη δεν χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του διαβήτη, θεωρείται όμως καλύτερη από τη ζάχαρη για τους περισσότερους διαβητικούς.
Τα υψηλά επίπεδα της φρουκτόζης που βρέθηκαν στο τρόφιμο, το καθιστούν ως μια ελκυστική εναλλακτική λύση για σακχαρόζη, δεδομένου ότι η φρουκτόζη εξάγεται εύκολα από τους βολβούς. Οι αυξήσεις των διεθνών τιμών της σακχαρόζης ενθαρρύνει τη χρήση εναλλακτικών τύπων σακχάρων. Δεδομένου ότι η φρουκτόζη είναι 1,5 φορά πιο γλυκιά σε σχέση με την ζάχαρη, δίνει χαμηλότερες θερμίδες σε σχέση με την γλυκύτητα που προσφέρει. Περιέχει επίσης βιταμίνη C, φώσφορο, θειαμίνη, κάλιο και είναι πολύ καλή πηγή σιδήρου.
Ανάλυση της θρεπτικής αξίας ανά 100 γραμμάρια ωμή Αγκινάρα Ιερουσαλήμ:
Θερμίδες (kcal)
- Θερμίδες: 73
- Από Υδατάνθρακες: 67,4
- Από λιπαρά: 0,1
- Από Πρωτεΐνη: 5,6
Υδατάνθρακες (gr)
- Σύνολο Υδατάνθρακες: 17,4
- Διαιτητικές ίνες: 1,6
- Σάκχαρα: 9,6
Λίπη και Λιπαρά οξέα (gr)
- Σύνολο Λιπαρών: 0,0g
- Κορεσμένα λιπαρά: 0,0g
- Σύνολο trans λιπαρά οξέα: 0,0g
- Σύνολο ωμέγα-6 λιπαρά οξέα: 1 mg
Πρωτεΐνες και Αμινοξέα (gr)
- Πρωτεΐνες: 2gr
Βιταμίνες
- Βιταμίνη C: 4.0mg
- Νιασίνη: 1.3mg
- Φολικά: 13.0mcg
- Παντοθενικό οξύ: 0.4mg
- Χολίνη: 30.0 mg
Μέταλλα (ποσά ανά 100gr μερίδας)
- Ασβέστιο: 14.0 mg
- Σίδηρος: 3.4 mg
- Μαγνήσιο: 17.0 mg
- Φώσφορος: 78.0 mg
- Κάλιο: 429 mg
- Νάτριο: 4.0 mg
Συμβουλές για την αγορά και την αποθήκευση
Οι ρίζες (κόνδυλοι) από την αγκινάρα της Ιερουσαλήμ πρέπει να είναι απαλλαγμένες από κηλίδες, ρυτίδες, να μην είναι μαλακές ή ζαρωμένες και να μην έχουν βλάστηση. Πρέπει να βγαίνει η ρίζα από το έδαφος μόλις το φύλλωμα γίνει κίτρινο και τα λουλούδια μαραθούν.
Η αποθήκευση στο ψυγείο δεν πρέπει να ξεπερνά τη μια εβδομάδα, γι’ αυτό είναι καλύτερα να παραμένει στο έδαφος. Σε περίπτωση που αποθηκευτεί στο ψυγείο, πρέπει να φυλάσσεται μέσα σε πλαστική σακούλα. Μετά την μια εβδομάδα, θα αρχίσει να μαραίνεται λόγω της απώλειας υγρασίας.
Τρόποι μαγειρέματος
Σερβίρεται με ή χωρίς το δέρμα και μαγειρεύεται όπως η πατάτα: ψητή, βραστή ή στον ατμό, ενώ κάνει και απολαυστικές σούπες. Μπορεί επίσης να τηγανιστεί με λίγη μαργαρίνη, μαζί με το δέρμα , το οποίο είναι λεπτό και θρεπτικό, αρκεί προηγουμένως να έχει πλυθεί καλά. Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως γαρνιτούρα σε μια σαλάτα.
Η αγκινάρα της Ιερουσαλήμ, το 2002, πήρε τον τίτλο της καλύτερης σούπας λαχανικών στο φεστιβάλ της Νίκαιας για την κληρονομιά της γαλλικής κουζίνας.
Επίσης στη Βάδη-Βυρτεμβέργη στην Γερμανία, πάνω από 90% της ρίζας αγκινάρας Ιερουσαλήμ χρησιμοποιείται για την παραγωγή ποτού που ονομάζεται «Topinambur», «Τόπι» ή «Rössler», ενώ στην Ελλάδα περιέχεται σε εμπλουτισμένους χυμούς.
Πηγή: mednutrition.gr
