Διακόσια πενήντα Κρητικόπουλα ζουν σήμερα με το νεανικό διαβήτη, γνωστό και ως διαβήτη τύπου Ι, τη σύγχρονη “μάστιγα” που προσβάλλει κάθε χρόνο περισσότερα από 9 παιδιά στο νησί, με την αύξηση των κρουσμάτων να υπολογίζεται στο 3% ετησίως ανά την υφήλιο.
«Από το 1993 έως το 1995 ο ετήσιος επιπολασμός στην Κρήτη ήταν 5 νέες περιπτώσεις νεανικού διαβήτη ανά εκατό χιλιάδες παιδιά. Σήμερα έχουμε φτάσει στις 9 περιπτώσεις. Υπάρχει δηλαδή μία αύξηση που δεν μπορεί να αιτιολογηθεί», τόνισε στη “Νέα Κρήτη” ο υπεύθυνος Παιδοδιαβητολογικής Κλινικής του ΠΑΓΝΗ Δημήτρης Μαμουλάκης.
Αριθμοί που πραγματικά σοκάρουν αν αναλογιστεί κανείς ότι η ασθένεια “χτυπάει” όλο και μικρότερες ηλικίες, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι έχει εμφανιστεί διαβήτης τύπου Ι ακόμη και σε βρέφος μόλις ενός έτους. Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι κανείς δεν μπορεί να καταλάβει το γιατί. «Εμείς στο ΠΑΓΝΗ παρακολουθούμε γύρω στα 250 παιδιά έως και 18 ετών. Ο διαβήτης τύπου Ι, όπως είναι η επιστημονική του ορολογία, μπορεί να εμφανιστεί από τον τρίτο μήνα της ζωής ενός παιδιού έως και τα 40 έτη», πρόσθεσε ο κ. Μαμουλάκης.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τι είναι νεανικός διαβήτης;
O διαβήτης τύπου Ι ή «νεανικός διαβήτης» είναι μια χρόνια ασθένεια και χαρακτηρίζεται από καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ινσουλίνης, προκαλώντας απόλυτη ή σχετική έλλειψη ινσουλίνης και εμφανίζεται συνήθως στην παιδική ηλικία ή την εφηβεία. Η καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος είναι αυτοάνοσης αιτιολογίας, δηλαδή για κάποιο λόγο ο οργανισμός σκοτώνει τα κύτταρά του. Γενικά, όμως, θεωρείται ότι υπάρχει ένα γενετικό υπόστρωμα στο οποίο επεμβαίνουν διάφοροι περιβαλλοντικοί και ανοσολογικοί παράγοντες ή ακόμη και κάποιοι ιοί. Επομένως, όσοι πάσχουν απ’ αυτή τη μορφή διαβήτη χρειάζονται μόνιμη θεραπεία με ινσουλίνη. Είναι δηλαδή ινσουλινοεξαρτώμενοι. Η ινσουλίνη είναι μια πρωτεΐνη. Δυστυχώς δεν μπορεί να χορηγηθεί από το στόμα, αφού θα καταστραφεί ταχύτατα στο στομάχι υπό την επίδραση του υδροχλωρικού οξέος και των πρωτεολυτικών ενζύμων τόσο του στομάχου όσο και των εντέρων. Ο συνηθέστερος τρόπος χορήγησης είναι με υποδόρια ένεση (συνήθως στην κοιλιακή χώρα) και σπανιότερα με ενδοφλέβια ένεση, σε περίπτωση που απαιτείται ταχεία μεταφορά της στην κυκλοφορία του αίματος. Η ένεση μπορεί να πραγματοποιηθεί με τις “σύριγγες ινσουλίνης” μιας χρήσης ή με τα “στυλό” ινσουλίνης (insulin pens). Τα τελευταία είναι ιδιαίτερα εύχρηστα, αφού δέχονται φύσιγγες ινσουλίνης και επιτρέπουν τη ρύθμιση της χορηγούμενης δόσης. Οι λεπτές βελόνες ορισμένου μήκους καθιστούν τη διαδικασία χορήγησης σχετικά ανώδυνη.
Τα συμπτώματα
Πώς όμως μπορεί ένας γονέας να καταλάβει ότι το παιδί του πάσχει από νεανικό διαβήτη;
«Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου Ι», όπως εξήγησε στη “Νέα Κρήτη” ο πρόεδρος Παγκρήτιου Συλλόγου για το νεανικό διαβήτη Ιωάννης Πατσάκης, «συνήθως εμφανίζονται ξαφνικά και εξελίσσονται σε μικρό χρονικό διάστημα και τις περισσότερες φορές είναι θορυβώδη. Τα κλασικά συμπτώματα του διαβήτη τύπου Ι περιλαμβάνουν πολυδιψία, πολυουρία, πολυφαγία, απώλεια βάρους, θαμπή όραση, αδυναμία και αφυδάτωση που καταλήγει σε διαβητική κετοξέωση. Αυτή είναι μια ιδιαίτερα επικίνδυνη κατάσταση για τη ζωή του παιδιού που εκδηλώνεται με ναυτία, εμετούς και πόνο στην περιοχή της κοιλιάς και τότε χρειάζεται νοσοκομειακή περίθαλψη έως ότου γίνει η διάγνωση και σταθεροποιηθεί η κατάστασή του. Οι γονείς πρέπει να είναι ενήμεροι και να ενημερώσουν τον παιδίατρο αν παρατηρήσουν κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα».
Θεραπεία και πρόληψη
Είναι ιάσιμη η ασθένεια ή πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτή;
«Πλήρης ίαση από το διαβήτη τύπου Ι δεν υπάρχει», εξηγεί ο κ. Μαμουλάκης. «Τα παιδιά θα πρέπει εφ’ όρου ζωής να ακολουθούν τη θεραπεία τους, που είναι η ινσουλίνη. Εκτός από την ινσουλίνη σημαντικό ρόλο παίζουν η άσκηση και η διατροφή. Αυτοί είναι οι τρεις χρυσοί κανόνες. Ασφαλώς και δεν εννοούμε αυστηρές δίαιτες. Το παιδί πρέπει να ακολουθεί τη διατροφή κάθε φυσιολογικού παιδιού της ηλικίας του. Δεν του απαγορεύουμε τίποτα», πρόσθεσε.
Γιατρός μόνο στο ΠΑΓΝΗ
Προβληματισμό γεννά το γεγονός ότι σε ολόκληρο το νησί υπάρχει μόνο ένας παιδίατρος ειδικευμένος στο διαβήτη. Και αυτός βρίσκεται στο ΠΑΓΝΗ. Τι σημαίνει αυτό; Ότι τα παιδιά από Χανιά, Ρέθυμνο και Λασίθι πρέπει να διανύουν χιλιόμετρα για την παρακολούθησή τους. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον κ. Πατσάκη, «στο Παιδοδιαβητολογικό του ΠΑΓΝΗ παρακολουθούνται 250 παιδιά από όλη την Κρήτη, μιας και είναι το μοναδικό νοσοκομείο που έχει παιδίατρο ειδικευμένο στο διαβήτη. Κάθε χρόνο στην Κρήτη 9 με 10 παιδιά προστίθενται στη λίστα των παιδιών με διαβήτη. Σύμφωνα με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Μάλτας και την Εταιρεία Ενδοκρινολογίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο διαβήτης τύπου 1 αυξάνεται σταθερά κατά 3% ετησίως, για πάνω από μία δεκαετία. Η αύξηση των κρουσμάτων συμβαίνει κυρίως σε πλούσιες χώρες. Ωστόσο, μέχρι στιγμής κανείς δεν έχει καταλάβει το γιατί. Οι ειδικοί έχουν διατυπώσει διάφορες θεωρίες, όπως την υπόθεση της υγιεινής: Γενετικά έχουμε σχεδιαστεί για να ερχόμαστε σε επαφή με μικροοργανισμούς, οπότε, αν τα μωρά και τα μικρά παιδιά υπερπροστατεύονται από τα μικρόβια και τη βρομιά, το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν αναπτύσσεται σωστά και η πιθανότητα των αυτοάνοσων νοσημάτων αυξάνεται».
