Με τις καινούριες διατάξεις και τις μεταβολές στον χώρο της υγείας, πολλοί διαβητικοί δεν γνωρίζουν τι δικαιούνται και που πρέπει να απευθυνθούν για να λάβουν το επίδομα ή τη σύνταξη που τους αναλογεί.
Για τη διευκόλυνσή μας, η Λίζα Δράκου μας προσφέρει μια λεπτομερή ανάλυση σχετικά με το τι ισχύει σήμερα και έναν πολύτιμο οδηγό για το που μπορεί να απευθυνθεί ο κάθε διαβητικός, αλλά και η οικογένειά του, ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας του, την ηλικία του, και την ασφαλιστική του ικανότητα. Επιπλέον, σημαντικές είναι οι πληροφορίες που δίνονται σχετικά με τη φορολογία και τη δυνατότητα συμμετοχής σε κοινωνικές προνοιακές παροχές όπως το κοινωνικό μέρισμα, εκπτώσεις από τις ΔΕΚΟ, αλλά και δικαιώματα σε σχέση με την εργασία.
ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ
Σύμφωνα με τον νέο Ε.Π.Π.Π.Α 31-12-2019 ΦΕΚ 80100/50885/3033, το ποσοστό αναπηρίας για άτομα με διαβήτη τύπου 1 ξεκινά από 50% με τη διάγνωση και αυξάνεται με τις επιπλοκές που εμφανίζονται. Για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2, το ποσοστό ξεκινά από 10%, ενώ επίσης αυξάνεται ανάλογα με τις επιπλοκές.
ΕΠΙΔΟΜΑ ΒΑΡΙΑΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΣΕ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ
Ποιοι το δικαιούνται :
- Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1, με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω, πιστοποιημένο από επιτροπή ΚΕΠΑ.
- Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2, με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, πιστοποιημένο από επιτροπή ΚΕΠΑ.
Προϋποθέσεις :
- Να είναι άνεργα, ανασφάλιστα ή έμμεσα ασφαλισμένα. Ή άμεσα ασφαλισμένα που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για σύνταξη.
- Να μη λαμβάνουν σύνταξη ή άλλου είδους βοήθημα για την ίδια αιτία, από την Ελλάδα ή το εξωτερικό.
- Να μην απουσιάζουν στο εξωτερικό για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών.
- Να μην περιθάλπονται ως εσωτερικοί ασθενείς η τρόφιμοι, με δαπάνη του δημοσίου, σε νοσηλευτικό ή προνοιακό ίδρυμα πέραν του τριμήνου.
Πάροχος :
Σύμφωνα με το νέο ΦΕΚ, το μηνιαίο επίδομα βαριάς αναπηρίας, ύψους 313 ευρώ, από 1-1-2019 χορηγείται από τον ΟΠΕΚΑ.
Διαδικασία:
Ο ενδιαφερόμενος για συνέχιση του επιδόματος, ή για χορήγηση για πρώτη φορά ή για εξέταση λόγω επιδείνωσης, θα πρέπει να υποβάλλει αίτημα στον ΟΠΕΚΑ ή στα κέντρα κοινότητας του δήμου του. Η αίτηση υποβάλλεται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας.
- Ο ενδιαφερόμενος παραπέμπεται στον θεράποντα γιατρό για ηλεκτρονική συμπλήρωση του εισηγητικού φακέλου παραπομπής στα ΚΕΠΑ.
- Με την οριστικοποίηση του φακέλου από τον θεράποντα γιατρό, ενημερώνονται τα ΚΕΠΑ και προγραμματίζεται η εξέταση του ενδιαφερόμενου από τις υγειονομικές επιτροπές των ΚΕΠΑ.
- Η Γνωστοποίηση Αποτελέσματος Πιστοποίησης Αναπηρίας εκδίδεται ηλεκτρονικά και ο αιτών ενημερώνεται με ηλεκτρονικό μήνυμα, ώστε να λάβει γνώση και να την αντλήσει μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος του ΚΕ.Π.Α.
- Το οριστικό, σε κάθε περίπτωση, αποτέλεσμα πιστοποίησης αναπηρίας του αιτούντα,(πρώτου ή δεύτερου βαθμού), αποστέλλεται ηλεκτρονικά από το πληροφοριακό σύστημα του ΚΕ.Π.Α. στο αντίστοιχο σύστημα του ΟΠΕΚΑ.
Το προνοιακό επίδομα βαριάς αναπηρίας δεν υπολογίζεται για την λήψη ΚΕΑ ( Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης).
Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτη πληροφορία, ο ΟΠΕΚΑ στο εξής δεν δέχεται αποφάσεις ΑΣΥΕ. Αναμένονται διευκρινιστικές εγκύκλιοι.
Ακατάσχετο το προνοιακό επίδομα:
Το προνοιακό επίδομα είναι ακατάσχετο και από τις 28-12-18 δεν υπολογίζεται πλέον ως εισοδηματικό κριτήριο για παροχές όπως το κοινωνικό μέρισμα. Η απόφαση θα έχει ισχύ από τις νέες φορολογικές δηλώσεις.
ΑΡΘΡΟ 11
Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται ως προνοιακές παροχές σε χρήμα σε άτομα με αναπηρίες, σύμφωνα με διατάξεις της παρούσας απόφασης, δεν εμπίπτουν σε καμία κατηγορία εισοδήματος και επομένως δεν φορολογούνται. Επιπλέον, το ποσό προνοιακών παροχών σε χρήμα σε άτομα με αναπηρία δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση ή κράτηση χαρτοσήμου, δεν κατάσχεται, ούτε συμψηφίζεται με ήδη βεβαιωμένα χρέη στο δημόσιο, ιδιώτες ή πιστωτικά ιδρύματα, και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού η προνοιακού χαρακτήρα.
Φεκ 28-12-2018 ΑΦ 5855
ΣΥΝΤΑΞΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ
Ποιοι τη δικαιούνται :
Οι διαβητικοί με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω. (Οι παλιοί ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ προ του ‘ 93 και οι ασφαλισμένοι του ΟΓΑ, οι οποίοι χρειάζονται ποσοστό 67% και άνω).
Προϋποθέσεις :
Πρέπει να πληρούνται σωρευτικά και οι δυο παρακάτω προϋποθέσεις.
- Η αναπηρία να επήλθε μετά την υπαγωγή σε ασφάλιση. Αλλιώς να αποδειχτεί ουσιαστική επιδείνωση μετά την υπαγωγή σε ασφάλιση.
- Να συμπληρώνονται 4500 ένσημα οποτεδήποτε. Ή 1500, εκ των οποίων 600 την τελευταία πενταετία πριν την έλευση της αναπηρίας. Για πολύ νεαρές ηλικίες κάτω των 30, χρειάζονται λιγότερα ένσημα.
Πάροχος :
Για σύνταξη αναπηρίας, ο ενδιαφερόμενος απευθύνεται στο τελευταίο ταμείο του, όπου θα υποβληθεί αίτημα για σύνταξη και θα ζητηθεί καταμέτρηση ενσήμων από το ταμείο. Το ταμείο θα χορηγήσει παραπεμπτικό για ΚΕΠΑ, ώστε να μην πληρωθεί παράβολο. Οι εισηγητικοί φάκελοι για σύνταξη, προς το παρόν, ετοιμάζονται εγγράφως όπως παλιότερα, από τον θεράποντα ιατρό.
Διαφορετική είναι η διαδικασία για Δημόσιους Υπαλλήλους, οι οποίοι παραπέμπονται σε ΑΣΥΕ. Πληροφορίες μπορούν να λάβουν οι ενδιαφερόμενοι από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.
Οι συνταξιούχοι αναπηρίας, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να λάβουν συγχρόνως επίδομα βαριάς αναπηρίας. Εξαίρεση αποτελούν τα τέκνα που λαμβάνουν σύνταξη θανούντος, μικρότερη η ίση με το προνοιακό επίδομα.
Οι συνταξιούχοι αναπηρίας έχουν δικαίωμα σε εργασία αναλόγως του ποσοστού αναπηρίας τους. Για παράδειγμα, συνταξιούχος με αναπηρία 50%, δικαιούται να εργαστεί, αρκεί να μην λαμβάνει περισσότερα από τα μισά χρήματα που θα λάμβανε υγιής με τα ίδια προσόντα.
Προσοχή:
Μετά τον νόμο Κατρούγκαλου του 2016, οι εργαζόμενοι συνταξιούχοι ΑμεΑ υφίστανται περικοπή της αναπηρικής σύνταξης ως 60% για τις ημέρες που εργάζονται. Εξαιρούνται ειδικές κατηγορίες ΑμεΑ.
Χρήσιμες Ερωτήσεις και Απαντήσεις
Ερώτηση:
Μπορεί κάποιος να λαμβάνει σύνταξη και επίδομα μαζί;
Απάντηση:
Όχι. Όμως αν κάποιο τέκνο ΑμεΑ, λάβει τη σύνταξη του θανούντος γονέα, θα εξακολουθεί να λαμβάνει το επίδομα βαριάς αναπηρίας, μόνο αν η σύνταξη είναι μικρότερη ή ίση με αυτό. Σε αυτήν την περίπτωση, το τέκνο λαμβάνει σύνταξη και επίδομα βαριάς αναπηρίας μαζί.
Ερώτηση:
Μπορεί κάποιος να εργάζεται και να λαμβάνει συγχρόνως το επίδομα βαριάς αναπηρίας;
Απάντηση:
Όχι, εκτός αν προσληφθεί μέσω ΟΑΕΔ (νόμος 2643/98) σε πρόγραμμα κοινωφελούς εργασίας ή κατάρτισης κλπ.. Εδώ ισχύει το άρθρο 13 του νόμου 4331/2015:
ΑΡΘΡΟ 13. Περιπτώσεις συνδρομής σε ΑμεΑ παροχών αναπηρίας και αμοιβών για την ένταξη στην απασχόληση.
Τα Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ) τα οποία συμμετέχουν σε προγράμματα κατάρτισης, ενίσχυσης της απασχόλησης συμπεριλαμβανομένης της αυτοαπασχόλησης ή/και εργάζονται σε Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του ν. 4019/2011 (Κοιν.Σ.Επ.) και λαμβάνουν επίδομα πρόνοιας ή επιδόματα επανένταξης ή οποιασδήποτε μορφής νοσήλιο ή παροχή, δεν χάνουν αυτές τις παροχές αλλά συνεχίζουν να τις εισπράττουν ταυτόχρονα και αθροιστικά με την αποζημίωση από τη συμμετοχή τους στα προγράμματα αυτά ή / και την αμοιβή τους από την απασχόληση στην Κοιν.Σ.Επ..»
Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, ο επιδοματούχος υποχρεούται ο ίδιος να ενημερώσει τον πάροχο ότι ανέλαβε εργασία, και να ζητήσει προσωρινή διακοπή του επιδόματος για το διάστημα που εργάζεται. Το επίδομα θα επαναχορηγηθεί, όταν προσκομίσει απόλυση στον πάροχο. Εκτός αν έληξε εν τω μεταξύ η απόφασή του, οπότε θα πρέπει να επανακριθεί από επιτροπή ΚΕΠΑ.
Ερώτηση:
Θα πρέπει να πληρώσουμε παράβολο για την εξέταση στα ΚΕΠΑ;
Απάντηση:
Με τη νέα διαδικασία μέσω ΟΠΕΚΑ δεν πληρώνει κανείς παράβολο.
Ερώτηση:
Αν η σύνταξη μου είναι πολύ μικρή, μπορώ να επιλέξω το προνοιακό επίδομα;
Απάντηση:
Όχι. Σε καμία περίπτωση δεν έχετε δικαίωμα επιλογής. Απαραίτητη προϋπόθεση για να σας χορηγηθεί το προνοιακό επίδομα όταν έχετε ένσημα, είναι να σας δώσει το ταμείο σας απορριπτική απόφαση για σύνταξη.
Ερώτηση:
Χρωστάω πολλά χρήματα στο ταμείο μου. Δεν μπορώ να πληρώσω ρύθμιση. Θα πάρω σύνταξη;
Απάντηση:
Εξαρτάται. Αν το ποσόν είναι κάτω από 20.000 ευρώ, μπορεί το ταμείο να δεχτεί κάποιο συμψηφισμό με τη σύνταξη. Αν όμως χρωστάτε περισσότερα από 20.000 ευρώ ή θα εξοφλήσετε το ποσόν πάνω από τα 20.000 μετρητοίς και θα ρυθμίσετε τα υπόλοιπα, ή αλλιώς δεν θα πάρετε σύνταξη. Στην περίπτωση αυτή όμως, δικαιούστε προνοιακό επίδομα, αφού το ταμείο σας δώσει απορριπτική απόφαση λόγω χρεών.
ΚΑΡΤΑ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ ΜΜΜ
Τα άτομα με διαβήτη με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, δικαιούνται κάρτα μετακίνησης για τα μέσα μαζικής μεταφοράς, εφόσον πληρούν και τα εισοδηματικά κριτήρια.
Ειδικά οι διαβητικοί με ποσοστό αναπηρίας 67%, για να δικαιούνται κάρτα ΜΜΜ θα πρέπει απαραιτήτως να παίρνουν προνοιακό επίδομα. Στα ΚΤΕΛ Αθηνών, προκειμένου να τους εκδοθεί εισιτήριο με έκπτωση 50%, θα πρέπει να προσκομίσουν βεβαίωση ότι λαμβάνουν προνοιακό επίδομα με ημερομηνία λήξης του δικαιώματος λήψης προνοιακού. ( εγκύκλιος υπ. εργασίας Αρ. Πρωτοκ. 12α/Φ.11/Γ.Π.οικ.1920/420).
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΕ ΑΕΙ, ΤΕΙ ΧΩΡΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ.
Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1, δικαιούνται εισαγωγή στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας χωρίς εξετάσεις, βάσει του νόμου περί εισαγωγής με ειδικές παθήσεις του 5% των υποψηφίων (ν.3794/2009, ν.44 52/2017 παρ.1 άρθρο 13,ν.4547/2018 άρθρο 108).
Κάθε Νοέμβριο, μετά από σχετική ενημέρωση του Υπουργείου Παιδείας, οι υποψήφιοι προσκομίζουν φάκελο με δικαιολογητικά στις αρμόδιες νοσοκομειακές επιτροπές. Δεν απαιτείται απόφαση ΚΕΠΑ, αλλά ιατρική γνωμάτευση από Δημόσιο Νοσοκομείο με σφραγίδα συντονιστή Διευθυντή Κλινικής ή Εργαστήριου του Ε.Σ.Υ, ή νόμιμα εκτελούντα χρέη Συντονιστή Διευθυντή Κλινικής ή Εργαστήριου του Ε.Σ.Υ, ή Καθηγητή Πανεπιστήμιου, ή Αναπληρωτή Καθηγητή.
Να διευκρινίσουμε ότι η εισαγωγή γίνεται βάσει βαθμού απολυτήριου. Ιδιαίτερα οι σχολές που βρίσκονται ψηλά στη λίστα των προτιμήσεων, πχ Ιατρική, Νομική, απαιτούν πολύ υψηλό βαθμό απολυτήριου.
Στο θέμα των μετεγγραφών, άτομο με αναπηρία 67% και άνω, μετεγγράφεται χωρίς κανένα άλλο κριτήριο, στο τμήμα επιλογής του, σε όποια πόλη επιθυμεί. Όταν ο γονέας έχει ποσοστό 67% και άνω, το τέκνο, για τη μετεγγραφή του, δικαιούται μόνο 1 επιπλέον μόριο.
ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΜΕΣΩ ΑΣΕΠ.
Άτομα με αναπηρία 50% και άνω δικαιούνται πρόσληψη στο δημόσιο, μέσω ΑΣΕΠ, για την κάλυψη του 15% των συνολικών θέσεων. (Στο 15% συμπεριλαμβάνονται οι θέσεις για έμμεσα ΑμεΑ).
Το ίδιο δικαίωμα έχουν υποψήφιοι γονείς, τέκνα, σύζυγοι, αδελφοί που ασκούν το δικαίωμα προστασίας από την αναπηρία ατόμων με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, εξαιτίας βαριών ψυχικών και σωματικών παθήσεων ή από άτομα που πάσχουν από νοητική υστέρηση ή αυτισμό με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50%.
Απαραίτητη η πιστοποίηση της αναπηρίας από ΚΕΠΑ, ΑΣΥΕ, ΑΝΥΕ. Οι αποφάσεις παλιότερων επιτροπών δε γίνονται δεκτές.
ΚΑΡΤΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ
Οι διαβητικοί με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω, δικαιούνται εγγραφή στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ και κάρτα ανεργίας ΑμεΑ, ώστε να λαμβάνουν μέρος στους διαγωνισμούς για θέσεις εργασίας μέσω ΟΑΕΔ, σε κοινωφελή προγράμματα, σε προγράμματα κατάρτισης κλπ.( ν.2643/98).
Προϋπόθεση:
Να μην γράφει η απόφαση ΚΕΠΑ ανικανότητα προς εργασία.
Προσοχή:
Κάρτα ανεργίας ΑμεΑ δικαιούνται και οι συνταξιούχοι ΑμεΑ, που η σύνταξη τους είναι μικρότερη από 485 ευρώ το μήνα. Μέσω αυτής θα λαμβάνουν μέρος στα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού του ΟΑΕΔ. ( Πληροφορίες μπορείτε να λάβετε από τα κεντρικά γραφεία του ΟΑΕΔ, Σταδίου 54 και Μπενάκη, τμήμα ευπαθών ομάδων).
ΜΕΙΩΜΕΝΟ ΩΡΑΡΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ( ισχύει μόνο για εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα)
Εφαρμόζεται μείωση του ωραρίου εργασίας κατά μία ώρα την ημέρα, χωρίς ανάλογη περικοπή των αποδοχών, σύμφωνα με την αριθμ.268/2012 Γνωμοδότηση του ΣΤ΄ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σε τακτικούς υπαλλήλους ή υπαλλήλους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου του Δημοσίου, ΝΠΔΔ και ΟΤΑ, οι οποίοι έχουν βεβαιωμένη αναπηρία σε ποσοστό 67% και άνω, ή έχουν παιδιά με πνευματική, ψυχική ή σωματική αναπηρία σε ποσοστό 67% και άνω, ή σύζυγο με αναπηρία σε ποσοστό 100%, τον οποίο συντηρούν. Οι υπάλληλοι αυτοί απολαμβάνουν ειδικού ωραρίου λόγω των συνθηκών εργασίας τους (άρθρο 16 του ν. 2527/1997, άρθρο 30 Ν.3731/2008).
Η μείωση του ωραρίου κατά 1 ώρα ισχύει και για γονείς με παιδί με διαβήτη τύπου 1 με ποσοστό 50% και άνω, ως την ηλικία των 15 ετών ( άρθρο 27,ν.4305/2014).
Επίσης, έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης η αριθμ.241/2013 Γνωμοδότηση του ΣΤ΄ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, με την οποία επεκτείνεται η προαναφερόμενη διευκόλυνση χρήσης μειωμένου ωραρίου κατά μία ώρα την ημέρα και σε υπαλλήλους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου π.χ. αναπληρωτές εκπαιδευτικούς.
Τέλος, τα παραπάνω ισχύουν και για τους εργαζόμενους στα κοινωφελή προγράμματα των δήμων της περιφέρειας των δημοσίων υπηρεσιών ( ν. 368/2016).
ΑΔΕΙΕΣ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ( στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα)
Τα άτομα με ποσοστό αναπηρίας από 50% και άνω (καθώς και οι μόνιμοι υπάλληλοι του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α και των λοιπών Ν.Π.Δ.Δ), εκτός από την κανονική τους άδεια δικαιούνται και πρόσθετη άδεια έξι (6) εργάσιμες ημέρες με αποδοχές (Ν.2643/98, άρθρο 1 & άρθρο 8).
ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ
Φόρος Εισοδήματος :
Οι διαβητικοί με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω δικαιούνται 200 ευρώ έκπτωση από το φόρο εισοδήματος, ενώ απαλλάσσονται από το φόρο οι συντάξεις και η πάγια αντιμισθία σε άτομα με αναπηρία πάνω από 80%.
Προσοχή :
Επειδή οι εφορία πολλές φορές δεν δέχεται αποφάσεις προ ΚΕΠΑ είναι καλό να συμβουλευόμαστε τις ΠΟΛ ( διατάξεις) που εκδίδει ετησίως η ΑΑΔΕ διότι σε αρκετές περιπτώσεις γίνεται δεκτή συνταξιοδοτική απόφαση.
Τέλη Φωτισμού :
Χορηγείται από τους δήμους, με διαφορετικά κριτήρια, εξαρτώμενα από το δήμο. Έχει εισοδηματικά κριτήρια και το ποσοστό αναπηρίας πρέπει να ξεπερνά το 67%.
ΕΝΦΙΑ
Πλήρη απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ λαμβάνουν οι διαβητικοί με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, που δηλώνουν εισόδημα ως 12.000 ευρώ ετησίως, προσαυξημένο κατά 1000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο μέλος, και ακίνητα συνολικά μέχρι 150 τετραγωνικά.
ΕΥΔΑΠ
Παρέχεται με εισοδηματικά κριτήρια κυρίως σε απόρους.
ΔΕΗ (Κοινωνικό τιμολόγιο 1 η 2) .
Παρέχεται βάσει εισοδηματικών κριτήριων. Τα όρια προσαυξάνονται κατά 8.000 ευρώ όταν υπάρχει στην οικογένεια άτομο με αναπηρία 67% και άνω και κατά 15.000 όταν υπάρχει ανάγκη μηχανικής υποστήριξης. Επιπλέον, τα όρια κατανάλωσης αυξάνονται κατά 300kWh για άτομα με αναπηρία από 67%, και κατά 600 kWh, όταν υπάρχει μηχανική υποστήριξη.
Τέλος, τα άτομα με διαβήτη δεν δικαιούνται απαλλαγή από τέλη κυκλοφορίας και κάρτα στάθμευσης ΑμεΑ.
Λίζα Δράκου
