Σήμερα, 4 Μαρτίου, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον ιό του HPV. Πρόκειται για την πιο διαδεδομένη σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια, που είναι γνωστό ότι προκαλεί καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, των γεννητικών οργάνων, του στόματος και του πρωκτού.
Η Παγκόσμια Ημέρα καθιερώθηκε πριν από ένα χρόνο από την IPVS (τη Διεθνή Εταιρία για τον Ιό των Θηλωμάτων) που φέτος πραγματοποιεί τη δεύτερη καμπάνια της, με το σύνθημα “Αποκάλυψε το πιο Διαδεδομένο Μυστικό” (Uncover the most viral secret). Κάνοντας χρήση του #AskAboutHPV, η καμπάνια ως στόχο έχει την ενημέρωση σχετικά με τον Ιό των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (HPV), την εξάπλωσή του, τα είδη καρκίνου που προκαλεί, αλλά και τα μέτρα πρόληψης που μπορεί να λάβει κανείς ώστε να μειώσει τον κίνδυνο προσβολής από τον ιό.
Εκτιμάται ότι 14.000.000 άνθρωποι προσβάλλονται κάθε χρόνο από τον HPV, ενώ το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού αναμένεται ότι θα προσβληθεί σε κάποια στιγμή της ζωής του. Μόνο πέρσι, σημειώθηκαν 570.000 κρούσματα καρκίνου του τραχήλου της μήτρας – που κατά 90% προκαλούνται από τον HPV – και μέχρι το 2020 αναμένεται ότι ο αριθμός κρουσμάτων στοματοφαρυγγικού καρκίνου που προκαλείται από τον ιό των θηλωμάτων θα έχει ξεπεράσει αυτόν των κρουσμάτων του τραχήλου της μήτρας.
Ο ιός τις πιο πολλές φορές μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή στην επιδερμίδα του συντρόφου. Παραμένει αδρανής στη βασική στιβάδα της επιδερμίδας για πολλούς μήνες (συνήθως 3-8 μήνες), και μπορεί να κάνει την εμφάνισή του οποιαδήποτε στιγμή, ακόμη και μετά από πολλά χρόνια. Όταν ενεργοποιηθεί, ο ιός αναγκάζει τα κύτταρα να πολλαπλασιαστούν, τρέφοντάς τα με την ιική πρωτεΐνη μέχρι να τα αλλοιώσει και να τα καταστρέψει. Αυτά τα αλλοιωμένα κύτταρα προχωρούν προς την εξωτερική στιβάδα του δέρματος, όπου εμφανίζονται σαν κονδύλωμα ή δυσπλασία.
“Περίπου το 90% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας προκαλούνται από τον ιό του HPV, και μια γυναίκα πεθαίνει από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κάθε δύο δευτερόλεπτα”, λέει ο Joel Palefsky, επικεφαλής της IPVS.
Αντίθετα με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, που μπορεί να διαγνωστεί νωρίς εφόσον η γυναίκα κάνει τακτικά τεστ παπ, ο καρκίνος του στόματος, που οφείλεται στον ιό του HPV δεν είναι δυνατόν να προληφθεί. Επιπλέον, τα προφυλακτικά δεν προφυλάσσουν 100% κατά της μετάδοσης του ιού. Σύμφωνα με το Ίδρυμα για τον Καρκίνο του Στόματος, όταν φτάνει να διαγνωστεί, αυτού του είδους ο καρκίνος, συνήθως βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.
Πως μπορούμε να προστατευτούμε από τον HPV
Ενώ υπάρχουν θεραπείες συγκεκριμένους τύπους καρκίνου και λοιμόξεων που προκαλούνται από τον ιό του hpv, ωστόσο δεν υπάρχει θεραπεία για την απομάκρυνση του ίδιου του ιού.
Για άλλη μια φορά, η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη, και η IPVS ενημερώνει σχετικά με τα μέτρα που μπορούμε να λάβουμε. Αυτά είναι τα εξής.
Εμβολιασμός
Σε μερικές χώρες είναι διαθέσιμα εμβόλια που παρέχουν προστασία από κάποιους τύπους του HPV που είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο. Η προτεινόμενη ηλικία εμβολιασμού για τα κορίτσια είναι τα 12 έτη, πριν αρχίσουν να έχουν σεξουαλικές σχέσεις και εκτεθούν στον ιό του HPV. Κάποιες χώρες επίσης διαθέτουν εμβόλια για άνδρες.
Σε άρθρο του στο Medlab.gr, o Γιώργος Μονεμβασίτης, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Cornell στις ΗΠΑ, και Ειδικευμένος στην Ουρογυναικολογία και Χειρουργική Χαλάρωρη Πυέλου, αναφέρει τα εξής:
“Σύμφωνα με το νέο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού (ΕΠΕ), ο εμβολιασμός συστήνεται ανεξάρτητα από τη έναρξη ή όχι των σεξουαλικών επαφών σε γυναίκες ηλικίας 11-26 ετών, ενώ το νέο ΕΠΕ συστήνει ότι 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών αρκούν στις ηλικίες 11-15 ετών. Για τις ηλικίες μετά τα 15 έτη, χορηγούνται 3 δόσεις σε διάστημα 6 μηνών, με τη δεύτερη δόση να πραγματοποιείται 1 ή 2 μήνες μετά την πρώτη δόση.
Υπάρχουν τρία εμβόλια, το διδύναμο, το τετραδύναμο και το εννεαδύναμο. Το διδύναμο και το τετραδύναμο εμβόλιο έχουν 100% αποτελεσματικότητα στην πρόληψη των ογκογόνων τύπων 16 και 18 (70% των καρκίνων τραχήλου της μήτρας), ενώ το τετραδύναμο εμβόλιο έχει 100% αποτελεσματικότητα και στην πρόληψη των οροτύπων 6 και 11 (90% των περιπτώσεων γεννητικών κονδυλωμάτων). Παράλληλα, το διδύναμο και το τετραδύναμο εμβόλιο έχουν 68,4% και 32,5% αντίστοιχα διασταυρούμενη αποτελεσματικότητα, για άλλους 10 ογκογόνους τύπους του HPV.”
Tακτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας
Yπάρχουν εξετάσεις που μπορούν να κάνουν οι γυναίκες 25 έως 64 ετών για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν αλλοιωμένα κύτταρα στην περιοχή του τραχήλου. Κατά τη διάρκεια του γνωστού τεστ παπ, ο γυναικολόγος λαμβάνει δείγμα των υγρών της μήτρας και τα αποστέλλει σε εργαστήριο για να εξετασθούν. Πρόκειται για μια ανώδυνη εξέταση που ολοκληρώνεται μέσα σε λίγα λεπτά.
Στην ιστοσελίδα του, ο Δρ. Δημήτρης Δούμπλης, Μεαιυτήρας – Χειρούργος Γυναικολόγος, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Αναπληρωτής Διευθυντής της Γυναικολογικής Κλινικής του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας, αναφέρει ότι εφόσον παρατηρηθούν ύποπτα κύτταρα από το τεστ παπ, ακολουθούν οι εξής εξετάσεις:
Κολποσκόπηση
Είναι ο έλεγχος του τραχήλου της μήτρας με το κολποσκόπιο, ένα μικροσκόπιο που χρησιμοποιεί μεγέθυνση 6-40 φόρες μεγαλύτερη του πραγματικού μεγέθους. Εφαρμόζεται διάλυμα οξικού οξέος 5% και ιωδίου στην επιφάνεια του τραχήλου, προκειμένου να απεικονιστούν παθολογικές περιοχές. Με τον τρόπο αυτό εξετάζεται ανώδυνα το τραχηλικό επιθήλιο και η αγγείωσή του. Ακολουθεί βιοψία, που είναι η λήψη, με μια ειδική λαβίδα, ιστού από τις ύποπτες περιοχές που έχουν εντοπιστεί με την κολποσκόπηση ούτως ώστε να εξεταστούν ιστολογικά. Η λήψη βιοψιών γίνεται στο ιατρείο κατά τη διάρκεια της κολποσκόπησης και είναι ανώδυνη.
HPV DNA test
Ελέγχει το γενετικό υλικό ( DNA ) του HPV μέσα στα κύτταρα και μπορεί να ανιχνεύσει τους υψηλού κινδύνου τύπους που συνδέονται με τον καρκίνο του τραχήλου. Η εξέταση γίνεται με λήψη κυττάρων από τον τράχηλο, παρόμοια με το Τεστ- Παπανικολαου.
Η κυτταρολογία και η κολποσκόπηση είναι δύο μέθοδοι που συμπληρώνουν η μία την άλλη και ο συνδυασμός τους παίζει σπουδαίο ρόλο στον έλεγχο και την αντιμετώπιση των ασθενών με τραχηλικές ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις . Όλες οι γυναίκες με παθολογικό Τεστ- Παπανικολάου πρέπει να ελέγχονται κολποσκοπικά πριν από την επιλογή της οποιαδήποτε θεραπευτικής αντιμετώπισης, γιατί μόνο έτσι μπορεί να εκτιμηθεί σωστά η εντόπιση, η έκταση και ο βαθμός της βλάβης, που θα οδηγήσει στην επιλογή της σωστής θεραπείας.
Ο Δρ. Δούμπλης ενημερώνει ότι ο HPV μπορεί να συνυπάρχει με μια εγκυμοσύνη και αναφέρει ότι:
Οι ορμονικές αλλαγές κατά την κύηση μπορει να έχουν σαν αποτέλεσμα την επιδείνωση της δυσπλασίας. Έτσι εφόσον η γυναίκα δεν είχε ένα πρόσφατο τεστ – Παπ, καλό είναι στην πρώτη επίσκεψη της εγκυμοσύνης να γίνει ένα κάτι το οποίο είναι απόλυτα ασφαλές. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ο τράχηλος μπορεί να ελεγχθεί κολποσκοπικά και να επαναληφθεί το Τεστ- Παπανικολάου χωρίς κίνδυνο για την κύηση. Στο 99 % των περιπτώσεων το μωρό μπορεί να γεννηθεί φυσιολογικά, κολπικά , χωρίς να έχει κανένα πρόβλημα. Τέσσερις μήνες μετά τον τοκετό σε γυναίκες με προηγούμενο παθολογικό Τεστ, είναι απαραίτητος ένας νέος κυτταρολογικός έλεγχος και κολποσκόπηση.
Χρήση προφυλακτικού κατά την επαφή.
Τα προφυλακτικά δεν μπορούν να προστατέψουν τελείως από τον ιό του HPV κατά τη διάρκεια του σεξ, γιατί καλύπτουν μόνο μερικώς το δέρμα του γεννητικού οργάνου. Ωστόσο η χρήση του προφυλακτικού μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού.
Ο Joel Palefsky καταλήγει “Ο HPV δεν θα έπρεπε να απασχολεί μόνο τις γυναίκες. Ο ιός προσβάλλει και τους άνδρες, οι οποίοι διατρέχουν εξίσου σοβαρό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου που σχετίζεται με τον ιό του HPV. Ο ιός μπορεί να προσβάλλει οποιονδήποτε, γι’ αυτό είναι σημαντικό να μοιραζόμαστε όλες τις πληροφορίες που έχουμε”.
Glykouli.gr
Πηγές: IPVS, askabouthpv.org, medlab.gr, doublis-hysteroscopy.gr
