Με 178 ψήφους κατά και 120 υπέρ καταψηφίστηκε η πρόταση αναθεώρησης του άρθρου του Συντάγματος 5 παράγραφος 2, ώστε να συμπεριλαμβάνει θέματα διακρίσεων κατά των ατόμων με αναπηρία, του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας ή των χαρακτηριστικών φύλου.
Ως βάση για την απόρριψη, παρουσιάστηκε το γεγονός ότι το συγκεκριμένο άρθρο δεν είναι το κατάλληλο ώστε να συμπεριλάβει τη συγκεκριμένη νομοθεσία γιατί αναφέρεται σε θέματα προστασίας μεταναστών. Δηλαδή:
“Άρθρο 5, παράγραφος 2: Όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων. Εξαιρέσεις επιτρέπονται στις περιπτώσεις που προβλέπει το διεθνές δίκαιο. Απαγορεύεται η έκδοση αλλοδαπού που διώκεται για τη δράση του υπέρ της ελευθερίας.”
Επί αυτού, ο Βασίλης Σωτηρόπουλος στο t-zine.gr γράφει:
“Το άρθρο 5 υπάρχει από το 1975 ως η συνταγματική διάταξη που κατοχυρώνει – στην πρώτη παράγραφο – την προσωπική ελευθερία: καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας, χωρίς να παραβιάζει το Σύνταγμα, τα δικαιώματα των άλλων και τα χρηστά ήθη. Στην δεύτερη παράγραφό του, το άρθρο 5 κατοχυρώνει την απαγόρευση διακρίσεων για μόνιμες ιδιότητες: όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική επικράτεια (άρα όχι μόνο οι Έλληνες, αλλά και οι Έλληνες) απολαμβάνουν της ΑΠΟΛΥΤΗΣ προστασίας της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους ανεξάρτητα από την φυλή, την εθνικότητα, την γλώσσα, την θρησκεία τους αλλά και τις πολιτικές πεποιθήσεις. Η απαγόρευση διακρίσεων λοιπόν είναι πολύ ευρύτερη της αρχής της ισότητας στον νόμο (άρθρο 4), καθώς προσδιορίζει τις ιδιότητες εκείνες για τις οποίες το άτομο μπορεί να δεχτεί αρνητικές διακρίσεις.”
Ο ίδιος συνεχίζει ότι το συγκεκριμένο άρθρο όντως είναι το κατάλληλο γιατί:
“Όποτε έφτασε σε δικαστήριο υπόθεση προσβολής της τιμής λόγω φυλής / θρησκεύματος με την αντιρατσιστική νομοθεσία του 1979 και τέθηκε ζήτημα αντισυνταγματικότητας από την πλευρά της υπεράσπισης (όχι για μετανάστες/πρόσφυγες) τα δικαστήρια απάντησαν ότι η τιμή καθενός προστατεύεται χωρίς διάκριση λόγω φυλής / θρησκεύματος δυνάμει του άρθρου 5 παρ. 2 του Συντάγματος κι επομένως ο αντιρατσιστικός νόμος γνωρίζει αυτό το θεμέλιο στο Σύνταγμα. Το 2014 ο αντιρατσιστικός νόμος τροποποιήθηκε κατά τρόπον ώστε να περιλαμβάνει και άλλους λόγους διακρίσεων όπως ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου. Επομένως, δεν μπορεί ο “μισός” αντιρατσιστικός να έχει έρεισμα στη συνταγματική απαγόρευση διακρίσεων και ο “άλλος μισός” να μην έχει. Γι’ αυτό χρειάζεται πλέον η επικαιροποίηση του Συντάγματος.”
Η πρόταση για αλλαγή του άρθρου ώστε να συμπεριλαμβάνει την προστασία των διεμφυλικών και των ατόμων με αναπηρία, έγινε αρχικά από το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ) και στη συνέχεια υποστηρίχθηκε από την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ). Συγκεκριμένα ο ΣΥΔ προώθησε μια σειρά τροποποιήσεων που συμπνέουν με το άρθρο 21 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, αναπόσπαστο μέρος της Συνθήκης της Λισαβόνας, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται ο σεξουαλικός προσανατολισμός και οι απαγορευμένες διακρίσεις.
Η ανάγκη της νομοθετικής κάλυψης των ατόμων με αναπηρία αποτυπώθηκε στο κείμενο με τις Τελικές Συστάσεις που έστειλε στην Ελλάδα η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα με αναπηρία. Ολόκληρο το κείμενο της της αναφοράς είναι διαθέσιμο στην επίσημη ιστοσελίδα της ΕΣΑμεΑ, η ουσία όμως του θέματος είναι ότι η επιτροπή διαπίστωσε την έλλειψη νομοθετικού πλαισίου που να κατοχυρώνει την προστασία των δικαιωμάτων των αναπήρων. Χαρακτηριστικά αντιγράφουμε το εξής εδάφιο.
Κύριες περιοχές προβληματισμού και συστάσεις
Γενικές αρχές και υποχρεώσεις (άρθρα 1-4)
- Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για την έλλειψη στη νομοθεσία του συμβαλλόμενου Κράτους μιας εναρμονισμένης προσέγγισης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, και ότι το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού αξιολόγησης της αναπηρίας, εξακολουθεί να περιλαμβάνει στοιχεία που συνδέονται με το ιατρικό μοντέλο της αναπηρίας και εμπεριέχει υποτιμητική γλώσσα για τα άτομα με αναπηρία. Η Επιτροπή, επίσης, ανησυχεί για την έλλειψη μιας συνεκτικής και μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την αποτελεσματική εφαρμογή της Σύμβασης.
- Η Επιτροπή συνιστά στο συμβαλλόμενο Κράτος, σε στενή διαβούλευση και με την ενεργό εμπλοκή των οργανώσεων των ατόμων με αναπηρία:
- Να εναρμονίσει το νομικό και διοικητικό πλαίσιο για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, συμπεριλαμβανομένου του μηχανισμού αξιολόγησης της αναπηρίας, με την πλήρη ένταξη του δικαιωματικού μοντέλου της αναπηρίας στους νόμους, τους κανονισμούς και τις πρακτικές του, σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και σε όλη την επικράτεια, σύμφωνα με τη Σύμβαση.
- Να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη, συνεκτική και μακροπρόθεσμη εθνική στρατηγική και σχέδιο δράσης για την εφαρμογή της Σύμβασης, με σαφή χρονοδιαγράμματα, δείκτες αναφοράς και πιστώσεις προϋπολογισμού.
- Να εξαλείψει στη νομοθεσία του την υποτιμητική γλώσσα που αναφέρεται στα άτομα με αναπηρία.
Για την απόρριψη της μεταρρύθμισης, ανακοίνωση δημοσίευσε η Διεθνής Αμνηστία:
“Η Διεθνής Αμνηστία εκφράζει τη βαθιά της απογοήτευση για την αποτυχία του ελληνικού κοινοβουλίου να παραπέμψει προς αναθεώρηση το Άρθρο 5, παράγραφος 2, του ελληνικού Συντάγματος, το οποίο εγγυάται την προστασία όλων όσων βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια, χωρίς διακρίσεις. Η αναθεώρηση αυτής της διάταξης θα διασφάλιζε ότι θα εδραιώνονταν και στο Σύνταγμα, οι δεσμεύσεις της Ελλάδας σύμφωνα με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλα διεθνή όργανα ανθρώπινων δικαιωμάτων, σχετικά με το απαγορευμένο έδαφος διακρίσεων. Είναι πραγματικά ανησυχητικό το γεγονός ότι η Ελλάδα απέτυχε να διευρύνει αυτό το έδαφος, και να συμπεριλάβει το φύλο, την ταυτότητα φύλου, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την αναπηρία, την ηλικία και τη συμμετοχή σε εθνική μειονότητα.”
Το κατά πόσο η απόφαση αυτή κρύβει την ευρύτερη τάση της Ελληνικής κοινωνίας να απορρίπτει και να γυρίζει το κεφάλι στις ομάδες των ανθρώπων που αποτελούν μειοψηφία, και το κατά πόσο είναι δόκιμο να μιλάμε ακόμη για μισαναπηρισμό, είναι κάτι που θα φανεί σε βάθος χρόνου.
Glykouli.gr
