Τα προγράμματα ηλεκτρονικής καθοδήγησης του διαβήτη ήταν άγνωστα πριν λίγα χρόνια, όμως υπάρχει πλέον ένας μεγάλος αριθμός εφαρμογών από τις οποίες μπορεί να επιλέξει κανείς. Ένας οδηγός των υπηρεσιών αυτών έχει αναρτηθεί στο έγκυρο site για τον διαβήτη, Diatribe, και αναφέρει 15 διαφορετικά προγράμματα, αριθμός που είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια.
Τι είναι τα ηλεκτρονικά προγράμματα καθοδήγησης;
Η ηλεκτρονική καθοδήγηση δεν είναι τηλεϊατρική, ή τηλεφαρμακευτική. Μια ηλεκτρονική υπηρεσία καθοδήγησης διαβήτη μπορεί να συμπληρώσει, αλλά όχι να αντικαταστήσει τον γιατρό, τον ενδοκρινολόγο, ή τον εκπαιδευτή του διαβήτη. Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες καθοδήγησης δεν μπορούν να συνταγογραφήσουν και δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν πολύπλοκα θέματα υγείας.
Τα ηλεκτρονικά προγράμματα καθοδήγησης στόχο έχουν να καλύψουν τα «κενά» μεταξύ των τακτικών επισκέψεων σε κάποια ιατρική ομάδα. Ένας εκπρόσωπος της MySugr, μιας από τις πιο γνωστές τέτοιου είδους υπηρεσίες, είπε ότι:
«Πραγματικά πιστεύω ότι είναι ωφέλιμο να υπάρχει αυτή η δυνατότητα μεταξύ των ραντεβού με τον γιατρό, γιατί η καθημερινή διαχείριση πραγματικά κάνει τη διαφορά με το διαβήτη. Αν ασχολείται κανείς μια φορά στους λίγους μήνες, είναι δύσκολο να κάνει τις αλλαγές που τον ωφελούν. Αν έχετε τη δυνατότητα να επικοινωνείτε τακτικά με έναν καθοδηγητή, χωρίς να χρειάζεται να κλείσετε ραντεβού, βοηθά τόσο στη διαχείριση, όσο και στην καταπολέμηση του άγχους, που είναι επίσης σημαντικό στοιχείο της διαχείρισης του διαβήτη.»
Αν και οι λεπτομέρειες διαφέρουν από υπηρεσία σε υπηρεσία, η κεντρική ιδέα είναι η εξής: ο ασθενής μοιράζεται τα δεδομένα του (τιμές σακχάρου, δοσολογία ινσουλίνης, βάρος κλπ) μέσω μιας εφαρμογής κινητού τηλεφώνου. Η εφαρμογή του δίνει συμβουλές, είτε μέσω ενός αλγόριθμου, είτε μέσω επαγγελματία. Ακόμη κι αν ο καθοδηγητής δεν πει κάτι που ο ασθενής δεν γνώριζε, ελπίζουμε ότι όλες οι ενημερώσεις και η συνεχής παρακολούθηση, θα βοηθήσει τους ασθενείς να είναι πιο συνειδητοποιημένοι σχετικά με την ασθένειά τους και θα μπορούν να έχουν το μυαλό τους στη διαχείριση του διαβήτη, βιώνοντας καλύτερα αποτελέσματα.
Κάποιες από τις πλατφόρμες πληρώνονται από ασφαλιστές ή εργοδότες. Άλλες απαιτούν πληρωμή απευθείας από τον ασθενή – μια μέση τιμή είναι τα 50 δολάρια το μήνα.
Τα κατά για τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής καθοδήγησης
Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες καθοδήγησης έχουν μελέτες που δείχνουν ότι τα προγράμματα καθοδήγησης που διαθέτουν, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά – βοηθούν στην βελτίωση της HbA1c, στην απώλεια βάρους, και στη μείωση της δοσολογίας της ινσουλίνης και άλλων φαρμάκων που βοηθούν στη μείωση της τιμής της γλυκόζης. Σε πρόσφατη συζήτηση στο επιστημονικό συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Διαβήτη όμως, η Dr. Kasia Lipska από την Ιατρική Σχολή του Yale, εξέφρασε την αμφιβολία της σχετικά με την ποιότητα των ενδείξεων υπερ αυτών των προγραμμάτων.
Έχοντας μελετήσει τη φιλολογία, η Dr. Lipska σημείωσε ότι οι περισσότερες μελέτες σχετικά με τις υπηρεσίες χρηματοδοτούνται από τις ίδιες τις εταιρίες που τις προσφέρουν. Οι περισσότερες διαρκούν για λίγο χρονικό διάστημα, ενώ μερικές δεν είναι ιδιαίτερα ποιοτικές.
Μάλιστα, αναφέρθηκε σε μια έρευνα της Omada Health για το πρόγραμμά της, σημειώνοντας τα εξής προβλήματα: δεν υπήρχε ομάδα ελέγχου, δεν υπήρχε τυχαιοποίηση (το οποίο σημαίνει ότι οι συμμετέχοντες μπορεί να είχαν σημαντικά κίνητρα), τα στοιχεία ήταν ελλιπή, και προφανώς υπήρχε συμφέρον.
Η Omada έχει πραγματοποιήσει και τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη έρευνα, η οποία θεωρείται πιο ολοκληρωμένη σαν προσέγγιση. Τα αποτελέσματα αυτά που μέχρι τώρα έχουν δημοσιοποιηθεί με δελτίο τύπου, ήταν σχετικά «μέτρια», δείχνοντας κάποια απώλεια βάρους, αλλά λιγότερο από 0,1% βελτίωση στην HbA1c. Παρόμοια έρευνα της Noom έδειξε παρόμοια αποτελέσματα, σύμφωνα με τα οποία δεν υπήρχε διαφορά στην A1c ενώ υπήρχε ελάχιστη βελτίωση στο σωματικό βάρος.
Η πιο σωστά σχεδιασμένη έρευνα ηλεκτρονικών υπηρεσιών καθοδήγησης που μπόρεσε να βρει η Dr. Lipska, «δεν κατάφερε να αποδείξει την ιατρική αποτελεσματικότητα».
«Νομίζω ότι πρέπει να ψάξουμε με το μικροσκόπιο για να βρούμε αποδείξεις ιατρικά σημαντικών αποτελεσμάτων» δήλωσε η ίδια.
Η Dr. Lipska επίσης εξέφρασε την αμφιβολία της σχετικά με τα προγράμματα αυτά.
« Αυτό που με ενοχλεί πραγματικά, είναι ότι δεν βρίσκονται σε σύμπνοια με την ιατρική ομάδα. Ως ιατρός, εγώ δεν έχω πρόσβαση στα στοιχεία που λαμβάνουν οι ασθενείς μου.»
Τα υπερ
Την αντίθετη άποψη εξέφρασε η Dr. Anne Peters, διευθύντρια των Ιατρικών Προγραμμάτων για το Διαβήτη του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια, και ιδιαίτερα αγαπητή στο χώρο των διεκδικήσεων του διαβήτη.
Η Dr. Peters έριξε μια πιο ευρεία ματιά στα προβλήματα που υποτίθεται ότι επιλύουν τα ηλεκτρονικά προγράμματα καθοδήγησης, και σημείωσε ότι το κόστος της υγείας όσον αφορά στο διαβήτη συνεχίζουν να αυξάνονται, εμποδίζοντας πολλούς ανθρώπους με διαβήτη να επιτύχουν τους στόχους που έχουν θέσει οι ιατροί τους.
Ακόμη και αν οι ασθενείς που ακολουθούν ηλεκτρονικές υπηρεσίες καθοδήγησης, δεν δουν καλύτερα αποτελέσματα, τα προγράμματα μπορεί να αξίζουν τα λεφτά τους για ασφαλιστές και εργοδότες, αν βοηθούν στη μείωση των επισκέψεων στα κέντρα υγείας. Κάποιες έρευνες έχουν δείξει ότι τα ηλεκτρονικά προγράμματα καθοδήγησης μειώνουν τα έξοδα των ασθενών και τις επισκέψεις στο γιατρό, ωφελώντας εξίσου τους ασθενείς, τους ασφαλιστές, και τους ιατρούς.
Επιπλέον, σύμφωνα με την Dr. Peter, οι ασθενείς καλό είναι να έχουν πρόσβαση σε όση βοήθεια μπορούν να βρουν. Η τεχνολογία και τα φάρμακα έχουν βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, όμως δεν είναι αποτελεσματικά χωρίς εκπαίδευση και βοήθεια από ειδικό. Γνωρίζουμε εδώ και δεκαετίες ότι η εκπαίδευση σχετικά με το διαβήτη βελτιώνει τα αποτελέσματα – υπάρχει άραγε καλός λόγος να αμφιβάλουμε ότι η εκπαίδευση που μπορεί να παρέχει ένα κινητό τηλέφωνο δεν θα ήταν εξίσου αποτελεσματική;
Οι συνομιλητές συμφώνησαν ότι οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής καθοδήγησης μπορούν να βοηθήσουν ένα συγκεκριμένο αριθμό ασθενών με διαβήτη, αυτούς που έχουν καλή σχέση με την τεχνολογία, και θέλουν να ασχοληθούν πιο εντατικά με τον έλεγχο του σακχάρου. Οι ασθενείς αυτοί πιθανόν να έχουν από μόνοι τους την κινητοποίηση ώστε να προσπαθήσουν για επιτυχή διαχείριση του διαβήτη, κι έτσι έχουν λιγότερη ανάγκη βοήθειας από άλλους που δεν είναι πιθανό να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες αυτές. Αν και η Dr. Lipska είπε ότι αυτό σημαίνει ότι οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες καθοδήγησης μπορεί να οξύνουν τις ανισότητες στην ιατρική, η Dr. Peters είδε το θέμα πιο οπτιμιστικά, θεωρώντας οποιεσδήποτε νέες επιλογές θεραπείας ως θετικές, ακόμη και αν δεν είναι εξίσου αποτελεσματικές για όλους τους ασθενείς.
Συμπέρασμα
Η ηλεκτρονική καθοδήγηση για το διαβήτη στοχεύει στην ενίσχυση της ιατρικής φροντίδας του διαβήτη, γεμίζοντας το κενό μεταξύ επισκέψεων στο γιατρό. Προσφέροντας συμβουλές και ειδοποιήσεις, ελπίζουν να κρατούν τους ασθενείς σε εγρήγορση σε σχέση με την ασθένεια, βοηθώντας στην επιτυχία της διαχείρισης του διαβήτη.
Οι αποδείξεις υπερ της χρήσης των υπηρεσιών αυτών είναι ανάμεικτες. Υπάρχουν πενιχρές αποδείξεις ότι οι υπηρεσίες αυτές όντως καταλήγουν σε βελτιωμένα αποτελέσματα, όμως υπάρχουν καλύτερες ενδείξεις ότι μπορεί να εξοικονομούν χρήματα σε ασφαλιστές και εργοδότες, οι οποίοι προσφέρουν τα προγράμματα αυτά στη θέση επισκέψεων στο γιατρό.
Αξίζει λοιπόν τα χρήματά της μια ηλεκτρονική υπηρεσία καθοδήγησης; Για κάποιους, ιδιαίτερα για τους ασθενείς που είναι έτοιμοι να κάνουν τα πάντα για την διαχείριση της γλυκόζης τους και προτίθενται να ελέγχουν συχνά την πλατφόρμα, τα προγράμματά αυτά μπορεί να είναι όντως πολύ αποτελεσματικά.
Πηγή: Diabetes Daily
