Χιλιάδες δείγματα αίματος, σάλιου, ούρων, βλέννας και κοπράνων παιδιών από διάφορα μέρη του κόσμου, που λαμβάνουν μέρος στην έρευνα “TEDDY”, έχουν αρχίσει επιτέλους να αποδίδουν καρπούς.
Τα 8,676 παιδιά από τις ΗΠΑ, τη Φινλανδία, τη Σουηδία και τη Γερμανία που τώρα είναι 8 με 13 ετών, άρχισαν να συνεισφέρουν στην έρευνα για τους “Περιβαλλοντικούς Καθοριστικούς Παράγοντες του Διαβήτη στους Νέους” (The Environmental Determinants of Diabetes in the Young) από την ηλικία των 3 μηνών με 1 έτους. Στόχος της έρευνας είναι να ανακαλύψει τι είναι αυτό που προκαλεί τον διαβήτη τύπου 1, και οι ερευνητές ελπίζουν να κατανοήσουν πως γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες – όπως λοιμώξεις και κακή διατροφή κατά την παιδική ηλικία – συνεισφέρουν στην πρόκληση της ασθένειας.
Τα παιδιά αυτά παρακολουθούνται στα πλαίσια της έρευνας μέχρι την ηλικία των 15 ετών, ενώ πρόκειται για τη μοναδική έρευνα που παρακολουθεί τακτικά παιδιά υψηλού κινδύνου εμφάνισης διαβήτη από τόσο νεαρή ηλικία. Οι ερευνητές, άρχισαν να συλλέγουν δείγματα πριν από μια δεκαετία, αλλά οι αναλύσεις άρχισαν μόλις πρόσφατα να παρουσιάζουν ενδιαφέρον, μιας και τεχνολογίες όπως η αλληλουχία γονιδιώματος έχουν γίνει πιο διαδεδομένες και πιο προσιτές οικονομικά.
Στόχος της έρευνας
Ο απώτερος στόχος της έρευνας είναι ένας: Να κατανοήσουν οι ερευνητές πως και γιατί κάποια παιδιά με γενετική προδιάθεση εμφανίζουν διαβήτη τύπου 1, ενώ άλλα όχι, και να αναπτυχθούν νέες στρατηγικές για την πρόληψη, την καθυστέρηση της εμφάνισης, ακόμη και τη θεραπεία της ασθένειας.
“Έχουμε ήδη ανακαλύψει ότι ο διαβήτης τύπου 1, τουλάχιστον σε μικρά παιδιά, αποτελείται από τουλάχιστον δυο ενδότυπους – δύο ξεχωριστές μορφές της ασθένειας με ευδιάκριτους παράγοντες κινδύνου.” Είπε ο Δρ, Jeffrey Krischer, σε άρθρο του στον ιστοχώρο της Αμερικανικής Ένωσης Διαβήτη (ADA).
Ο συντονιστής της έρευνας Δρ. Krischer είναι Καθηγητής Παιδιατρικής και Εσωτερικής Παθολογίας στο Κολλέγιο Ιατρικής του Πανεπιστημίου South Florida, και πρόσφατα έκανε παρουσίαση της προόδου που έχει γίνει σε ένα Επιστημονικό Συνέδριο της ADA στο Ορλάντο των ΗΠΑ.
Τι έχουν ανακαλύψει οι ερευνητές
Η TEDDY πρόσφατα κατέληξε στο ότι υπάρχουν ευδιάκριτες διαφορές ως προς τον τρόπο με τον οποίο προκαλείται η αυτοανοσία – η κατάσταση που ο οργανισμός επιτίθεται στον εαυτό του – ανάλογα με τους γενετικούς και τους περιβαλλοντικούς παραγόντες στους οποίους εκτίθεται το άτομο. Στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 1, τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την καταπολέμηση των λοιμώξεων, δηλαδή τα ανοσοκύτταρα, επιτίθενται στο πάγκρεας.
Η ανακάλυψη που έκανε η TEDDY είναι ότι οι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες καθορίζουν ποια αντισώματα αναπτύσσονται πρώτα στο σώμα του παιδιού, τα αυτοαντισώματα ινσουλίνης (IAA) – αντισώματα που επιτίθενται απευθείας στην ινσουλίνη – ή τα GADA που καταστρέφουν το ένζυμο αποκαρβοξυλάση του γλουταμινικού οξέος, που είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση των βήτα-κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη. Τα αυτοαντισώματα είναι πρωτεΐνες του ανοσοποιητικού συστήματος που λανθασμένα επιτίθενται στους ιστούς και τα όργανα του ίδιου του οργανισμού.
Περίπου το 90% των διαβητικών τύπου 1 αναπτύσσουν ένα από τα δύο αυτοαντισώματα πρώτα. Πολλοί καταλήγουν να έχουν και δύο αυτοαντισώματα μετά από λίγες ημέρες ή μετά από λίγα χρόνια, είπε στο Science Daily ο Δρ. Jin-Xiong She, ο επικεφαλής ερευνητής στον τομέα της TEDDY που βρίσκεται στη Georgia / Florida. Ο She είναι επίσης διευθυντής του Κέντρου Βιοτεχνολογίας και Γονιδιωματικής Ιατρικής στο Ιατρικό Κολλέγιο της Georgia του Πανεπιστημίου της Augusta.
Μια μελέτη που χρησιμοποίησε στοιχεία από την έρευνα TEDDY και παρουσιάστηκε στο Diabetes Care Journal το Σεπτέμβριο του 2017, ερεύνησε την εξέλιξη που είχε ο οργανισμός παιδιών με γενότυπα υψηλού κινδύνου για διαβήτη τύπου 1, από τη γέννησή τους μέχρι την ηλικία των 6. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα ΙΑΑ εμφανίστηκαν πριν από τα GADA και στη συνέχεια μειώθηκαν, ενώ τα GADA αυξήθηκαν και παρέμειναν σταθερά. Επιπλέον, οι ερευνητές κατάφεραν να προσδιορίσουν ποια γονίδια ενείχαν αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση και των δύο αυτοαντισωμάτων, ανακάλυψαν ένα γονίδιο που λειτουργούσε προστατευτικά ως προς τα IAA, καθώς και ένα που παρουσίαζε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αντισωμάτων GADA.
Ως προς τους περιβαλλοντικούς κινδύνους, η μελέτη κατέληξε ότι οι άνδρες, τα άτομα με πατέρα ή αδερφό/αδερφή με διαβήτη, η χρήση προβιοτικών σε μωρά πριν γίνουν 28 ημερών, καθώς και το αυξημένο βάρος σε μωρά ενός έτους, ως παράγοντες, συνδέονται μόνο με τα ΙΑΑ. Ξεχωριστά όμως οι παράγοντες του να έχει κανείς διαβητικό πατέρα, ή αυξημένο βάρος στους 12 μήνες, συνδέονται μόνο με τα GADA. Η διαβητική μητέρα, δεν αποτέλεσε σοβαρό παράγοντα κινδύνου.
Σε μια ανάλυση που έγινε τον Ιανουάριο του 2016 σε 7.479 παιδιά που έλαβαν μέρος στην έρευνα TEDDY, η Riitta Veijola, MD, PhD, Καθηγήτρια Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Oulou στη Φινλανδία, κατέληξε στο ότι στα παιδιά που είχαν συγγενή δευτέρου βαθμού με διαβήτη τύπου 2, η μετάβαση από την αρχική εμφάνιση των αντισωμάτων που επιτίθενται στο πάγκρεας, μέχρι το σημείο που παρουσιάστηκε διαβήτης τύπου 1, έγινε με πιο αργό ρυθμό, από ότι στα παιδιά που δεν είχαν τέτοιου είδους συγγενείς.
Το εύρημα αυτό παρατηρήθηκε με συνέπεια στα παιδιά που έλαβαν μέρος στην έρευνα TEDDY στη Φινλανδία, στη Γερμανία, στη Σουηδία και στις ΗΠΑ, ανέφερε η Veijola σε άρθρο του Endocrinetoday. “Πιστεύουμε ότι αυτό το φαινόμενο πρέπει να μελετηθεί περισσότερο.” είπε, και πρόσθεσε ότι σύμφωνα με αυτό το εύρημα, τα γονίδια που παρουσιάζουν προδιάθεση για ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 μπορεί να επηρεάζουν την εξέλιξη του διαβήτη τύπου 1, και ότι οικογένειες με συγγενείς δευτέρου βαθμού που πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 μπορεί ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής να προφυλαχθούν από το διαβήτη τύπου 1.
Τι μέλλει γενέσθαι
Η έρευνα συνεχίζεται και οι συντονιστές της TEDDY ελπίζουν να μαζέψουν ακόμη περισσότερα στοιχεία που θα βοηθήσουν στον τρόπο με τον οποίο οι γιατροί αντιμετωπίζουν την ασθένεια και την πρόληψή της.
“Δυστυχώς, σε αυτό το στάδιο της έρευνας, είναι ακόμη πολύ περιορισμένη η δυνατότητα πρόβλεψης που έχουμε ως προς το ποια άτομα θα εμφανίσουν αυτοανοσία ή διαβήτη.” Είπε ο Krischer στο ίδιο άρθρο του Endocrinetoday. “Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μας. Η TEDDY όμως διαθέτει πλήθος νέων στοιχείων – συλλέγονται διαρκώς δεδομένα από τους τομείς της μεταβολομικής, της γονιδιωματικής, της πρωτεωμικής και από το μικροβίωμα, που μπορεί να βοηθήσουν ως προς τη δυνατότητα πρόγνωσης”.
Πηγή: ASweetLife.org