Το έλαιο του νυχτολούλουδου βγαίνει από τους σπόρους του νυχτολούλουδου (oenothera biennis), ενός φυτού που ευδοκιμεί στη Βόρειο Αμερική. Το φυτό παίρνει το όνομά του από τα κίτρινα άνθη του που ανοίγουν μόνο τη νύχτα. Το έλαιο είναι πλούσιο σε γ-λινολεϊκό οξύ (GLA) που ανήκει στα λιπαρά οξέα ωμέγα-6 και έχει αντιφλεγμονώδεις και αναλγητικές ιδιότητες.
Στην εναλλακτική ιατρική πιστεύεται ότι το έλαιο του νυχτολούλουδου μπορεί να βοηθήσει στην θεραπεία διάφορων παθήσεων όπως η ακμή, η διαβητική νευροπάθεια, το έκζεμα, η οστεοπόρωση, η ψωρίαση, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS) και η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
Αν και αιθέριο έλαιο, το έλαιο του νυχτολούλουδου δεν χρησιμοποιείται στην αρωματοθεραπεία αλλά λαμβάνεται από το στόμα. Σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να έχει παρενέργειες και μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλα φάρμακα όπως αντιπηκτικά και μη στεροειδή αναλγητικά.
Αν και πολλαπλά, τα οφέλη του ελαίου δεν έχουν αποδειχθεί επιστημονικά. Οι διάφορες έρευνες που έχουν γίνει ήταν ελλιπείς και δεν μπορεί να βγει οριστικό θετικό ή αρνητικό πόρισμα σχετικά με αυτά. Παρ’ όλα αυτά θα παρουσιάσουμε μερικά από τα οφέλη του ελαίου καθώς και τις παρενέργειες που μπορεί να έχει αλλά και τις αλληλεπιδράσεις του με άλλα φάρμακα.
Οφέλη για την υγεία
Το έλαιο του νυχτολούλουδου θεωρείται ως αποτελεσματική θεραπεία για διάφορες παθήσεις όπως το έκζεμα και ο πόνος των μαστών, από το 1930. Πολλά από τα οφέλη του προέρχονται από το γ-λινολεϊκό οξύ, ένα λιπαρό οξύ που περιέχεται στους σπόρους της σόγιας, τα καρύδια και τα φυτικά έλαια (όπως αυτό της ελαιοκράμβης, της canola, και του λιναρόσπορου). Υπάρχουν έρευνες που αποδεικνύουν κάποια από τα οφέλη του.
Εμμηνόπαυση και προβλήματα της περιόδου
Εδώ και χρόνια οι γυναίκες χρησιμοποιούν έλαιο νυχτολούλουδου για να ανακουφιστούν από τις εξάψεις κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Οι εξάψεις αυτές προκαλούνται από τα μειωμένα επίπεδα της ορμόνης οιστραδιόλης.
Αν και οι αποδείξεις είναι συγκεχυμένες, μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Archives of Gynecology and Obstetrics το 2013, ανέφερε ότι μετά από έξι εβδομάδες καθημερινής λήψης 500ml, το έλαιο μπόρεσε να προσφέρει ανακούφιση για τις εξάψεις σε μέτριο βαθμό.
Αν και στις γυναίκες που χορηγήθηκε έλαιο νυχτολούλουδου αμβλύνθηκε η ένταση των εξάψεων σε σχέση με γυναίκες στις οποίες χορηγήθηκε εικονικό φάρμακο, δεν επηρεάστηκε η χρονική διάρκεια ή η συχνότητά τους.
Το έλαιο χρησιμοποιείται επίσης για να ανακουφίσει γυναίκες από τις κράμπες της περιόδου και το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS). Προς το παρόν δεν υπάρχουν επαρκείς έρευνες που να αποδεικνύουν την ευεργετική δράση του.
Ρευματοειδής αρθρίτιδα
Πρόκειται για έναν αυτοάνοσο τύπο αρθρίτιδας που επηρεάζει κατά κύριο λόγο τις αρθρώσεις. Κάποιες έρευνες υποδεικνύουν ότι το GLA μπορεί να ανακουφίσει από τον πόνο και να βελτιώσει την λειτουργία των αρθρώσεων σε ανθρώπους που πάσχουν από ήπια έως μέτρια ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Σε μια ανασκόπηση μελετών από την Αυστραλία που πραγματοποιήθηκε το 2011, αποδείχθηκε ότι το GLA που περιέχεται στο έλαιο του νυχτολούλουδου, ή του καρπού του φραγκοστάφυλου, ανακούφισε σε μέτριο βαθμό τον πόνο και τη δυσκολία στην κίνηση σε ανθρώπους με ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Τα πιο ελπιδοφόρα αποτελέσματα συναντήθηκαν σε ανθρώπους που ταυτόχρονα χρησιμοποιούσαν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, και σε αυτούς παρουσιάστηκε μέτρια βελτίωση στην πρωινή δυσκαμψία και στη λειτουργία των αρθρώσεων.
Οστεοπόρωση
Η αυξημένη πρόσληψη ακόρεστων λιπαρών συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο οστεοπόρωσης, ιδιαίτερα σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Το έλαιο του νυχτολούλουδου αποτελείται σχεδόν ολοκληρωτικά από ακόρεστα λιπαρά και πολλοί πιστεύουν ότι μπορεί να αναστρέψει την απώλεια της οστικής μάζας σε γυναίκες με οστεοπόρωση.
Σε 18-μηνη έρευνα στην Νότιο Αφρική, ανακαλύφθηκε ότι η λήψη ενός συνδυασμού συμπληρωμάτων ελαίου νυχτολούλουδου, ιχθυελαίου και ασβεστίου επιβράδυναν ή και ανέστρεψαν την απώλεια της οστικής μάζας σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας (μέση ηλικία 79 ετών) σε σχέση με γυναίκες στις οποίες χορηγήθηκαν εικονικά φάρμακα.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι γυναίκες στις οποίες χορηγήθηκε έλαιο νυχτολούλουδου, ιχθυέλαιο και ασβέστιο, παρατηρήθηκε αύξηση της πυκνότητας του μηριαίου οστού κατά 1,3% (αντίθετα με τις γυναίκες στις οποίες χορηγήθηκε εικονικό φάρμακο και στις οποίες παρατηρήθηκε απώλεια πυκνότητας κατά 2,3%). Ενώ στην ομάδα που έλαβε το έλαιο του νυχτολούλουδου η πυκνότητα της οσφυϊκής μοίρας παρέμεινε αμετάβλητη, στην ομάδα που έλαβε το εικονικό φάρμακο παρατηρήθηκε μείωση της οστικής μάζας κατά 3,2%.
Διαβητική Νευροπάθεια
Το έλαιο του νυχτολούλουδου πρωτοεμφανίστηκε ως πιθανή θεραπεία για τη διαβητική νευροπάθεια το 1993. Η διαβητική νευροπάθεια είναι μια επιπλοκή που προκαλεί εξουθενωτικό πόνο των νεύρων κυρίως στα πόδια και τα πέλματα.
Δωδεκάμηνη έρευνα που διενεργήθηκε στην Ινδία σε 80 ανθρώπους με βαριάς μορφής διαβητική νευροπάθεια, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η καθημερινή πρόσληψη 500-1000ml ελαίου νυχτολούλουδου σε συνδυασμό με 400ml βιταμίνης Ε, επέφερε ανακούφιση από τον πόνο στο 88% των συμμετεχόντων.
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ελπιδοφόρο αποτέλεσμα που όμως περιορίζεται λόγω του γεγονότος ότι δεν χρησιμοποιήθηκε ομάδα ελέγχου κατά τη διάρκεια της έρευνας, ώστε να υπάρξει σύγκριση. Ωστόσο, τα αποτελέσματα ήταν αρκετά σημαντικά ώστε να δικαιολογούν περεταίρω έρευνες.
Πιθανές παρενέργειες
Όπως συμβαίνει και με τα περισσότερα συμπληρώματα, δεν υπάρχουν αρκετές έρευνες ώστε να αξιολογηθεί η ασφάλεια της μακροχρόνιας πρόσληψης ελαίου νυχτολούλουδου. Σε κάποιες περιπτώσεις, το έλαιο μπορεί να προκαλέσει στομαχικές διαταραχές, πονοκεφάλους, ναυτία και διάρροια. Οι περισσότερες παρενέργειες είναι χαμηλής έντασης και ξεπερνιούνται εύκολα μόλις διακοπεί η θεραπεία.
Υπάρχουν κάποιες καταστάσεις για τις οποίες αντενδείκνυται η χρήση του ελαίου του νυχτολούλουδου. Κάποιες από αυτές είναι οι εξής:
- Το έλαιο του νυχτολούλουδου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας σε ανθρώπους με αιμορραγικές διαταραχές ή σε ανθρώπους που λαμβάνουν αντιπηκτικά.
- Αν πρόκειται κάποιος να χειρουργηθεί θα πρέπει να σταματήσει να λαμβάνει έλαιο νυχτολούλουδου δύο εβδομάδες νωρίτερα ώστε να αποτραπεί υπερβολική αιμορραγία.
- Άνθρωποι που παθαίνουν επιληπτικές κρίσεις και άνθρωποι που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή για σχιζοφρένεια θα πρέπει να αποφεύγουν τη λήψη ελαίου του νυχτολούλουδου γιατί μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο κρίσης.
- Έγκυοι δεν πρέπει να λαμβάνουν το έλαιο γιατί μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αποβολής ή πρόωρου τοκετού.
Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα
Το έλαιο του νυχτολούλουδου μπορεί να αλληλεπιδράσει με έναν σημαντικό αριθμό άλλων φαρμάκων είτε μειώνοντας την αποτελεσματικότητά τους, είτε προκαλώντας άλλου είδους παρενέργειες (κυρίως αιμορραγία ή επιληπτικές κρίσεις). Αλληλεπιδράσεις μπορεί να εμφανιστούν με:
- Αντιθρομβωτικά φάρμακα όπως το Fragmin (dalteparin).
- Αντιπηκτικά φάρμακα όπως το Coumdin (warfarin), heparin, Lovenox (enoxoparin) και το Plavix (clopidogrel).
- Αντιψυχωσικά φάρμακα όπως το Compazine (prochlorperazine), το Mellaril (thioridazine), το Permatil (fluphenazine), το Stelazine (trifluoperazine) και το Thorazine (chlorpromazine).
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως η ασπιρίνη, το Advil (ibuprofen), το Aleve (naproxen) και το Volatern (dclofenac).
Ενημερώστε τον γιατρό σας αν παίρνετε έλαιο νυχτολούλουδου – ή οποιοδήποτε άλλο συμπλήρωμα – για να αποφύγετε αλληλεπιδράσεις μεταξύ των φαρμάκων και πιθανά σοβαρές παρενέργειες.
Δόση και προετοιμασία
Μιας και πρόκειται για συμπλήρωμα διατροφής δεν υπάρχουν γενικές κατευθυντήριες γραμμές για τη σωστή χρήση του ελαίου του νυχτολούλουδου. Γενικά, μια ημερήσια δόση 500ml θεωρείται ασφαλής σε ενήλικες, ωστόσο πολλοί μπορεί να λάβουν μέχρι και 1,300 ml την ημέρα χωρίς να έχουν παρενέργειες. Λόγω της έλλειψης ερευνών το έλαιο νυχτολούλουδου δεν πρέπει να δίνεται σε παιδιά.
Το έλαιο του νυχτολούλουδου διατίθεται σε καταστήματα με προϊόντα υγιεινής διατροφής ή σε φαρμακεία και συνήθως πωλείται σε μορφή κάψουλας. Υπάρχει και έλαιο σε μπουκαλάκι αλλά είναι πιο δύσκολο να υπολογιστεί η ακριβής δόση.
Τι να προσέχετε
Τα συμπληρώματα διατροφής όπως το έλαιο του νυχτολούλουδου δεν απαιτείται να περνάνε από διεξοδικές έρευνες όπως τα φαρμακευτικά σκευάσματα. Αντίθετα, ο FDA θέτει κάποιους κανόνες σχετικά με την παρασκευή και την σήμανση των συμπληρωμάτων. Ακόμη κι έτσι, υπάρχουν συχνά σημαντικές διακυμάνσεις στην ποιότητα των συμπληρωμάτων όπως το έλαιο του νυχτολούλουδου.
Για να είστε σίγουροι για την ποιότητα και την ασφάλεια είναι καλό να αγοράζετε συμπληρώματα που διαθέτουν πιστοποίηση από ανεξάρτητη αρχή.
Αν ακολουθείτε αυστηρά χορτοφαγική διατροφή, να επιλέγετε σκευάσματα που έχουν το χαρακτηρισμό “ασφαλές για χορτοφάγους”. Αν δεν αναφέρεται κάτι τέτοιο ξεκάθαρα στην ετικέτα, η κάψουλα μπορεί να αποτελείται από τζελ ζωικής προέλευσης.
Άλλες ερωτήσεις
Για πόσο χρονικό διάστημα διατηρείται το έλαιο του νυχτολούλουδου;
Το έλαιο του νυχτολούλουδου περιέχει πολλά ακόρεστα λιπαρά που μπορεί να οξειδωθούν. Γι’ αυτό η συγκέντρωση του σπορελαίου, συμπεριλαμβανομένου του GLA τείνει να μειώνεται μετά από τρεις με τέσσερις μήνες ακόμη και αν το βάλετε στο ψυγείο.
Για να διατηρηθεί περισσότερο, καλό είναι να παραμείνει στην αρχική του συσκευασία (συνήθως μπλε χρώματος για να αποτρέπει το φως του ηλίου) μέσα στο ψυγείο. Αν και το έλαιο του νυχτολούλουδου μπορεί να διατηρηθεί μέχρι και έξι μήνες στο ψυγείο, καλό είναι να προμηθεύεστε ποσότητα που θα καταναλώσετε μέσα σε τρεις μήνες.
Πως μπορείτε να καταλάβετε ότι έχει “χαλάσει” το έλαιο του νυχτολούλουδου;
Τα προϊόντα, όπως το έλαιο του νυχτολούλουδου, που είναι πλούσια σε ακόρεστα λιπαρά μπορεί να σαπίσουν. Επειδή το συγκεκριμένο έχει πολύ απαλή μυρωδιά, συχνά είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς αν έχει χαλάσει. Κάποιες φορές μπορεί να παρατηρήσετε ότι είναι πιο σκούρο ή ότι μυρίζει περίεργα, μπορεί όμως και να μην το καταλάβετε. Γι’ αυτό καλό θα είναι να το χρησιμοποιήσετε μέσα στα χρονικά όρια που αναγράφονται στην ετικέτα.
Πηγή: Very well Health
