Η κυρία Ελπίδα Βλαχοπαπαδοπούλου, Διευθύντρια στο Τμήμα Ενδοκρινολογικό-Αύξησης και Ανάπτυξης, του Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», και η κυρία Ιωάννα Επιμελήτρια Α’, μαζί με μία εξαιρετική ομάδα επαγγελματιών υγείας, στελεχώνουν το τμήμα και εξετάζουν κατά μέσον όρο 700 παιδιά τον μήνα. Εδώ είχαμε τη χαρά να συνομιλήσουμε μαζί τους, σε μια κοινή και εξαιρετικά διαφωτιστική συνέντευξη με ερωτήσεις που αφορούν τον διαβήτη και απασχολούν τη διαβητική κοινότητα.
Πώς και πότε πήρατε την απόφαση να σπουδάσετε Ιατρική; Ήταν εξαρχής συνειδητή η επιθυμία σας να γίνετε παιδίατρος και τι ήταν αυτό που σας ώθησε σε αυτή την κατεύθυνση; Και τι ήταν αυτό που σας κινητοποίησε να στραφείτε με πιο εξειδικευμένες σπουδές στον σακχαρώδη διαβήτη;
Ελπίδα Βλαχοπαπαδοπούλου: Από τα μαθητικά μου χρόνια ενδιαφερόμουν για όλες τις επιστήμες που είχαν αντικείμενο τον άνθρωπο: ιατρική, παιδαγωγικά, ανθρωπολογία, ψυχολογία, κοινωνικές επιστήμες. Η Ιατρική επιπλέον είχε και το στοιχείο της παροχής βοήθειας στον πάσχοντα άνθρωπο, ερευνητικό ενδιαφέρον για ανακάλυψη νέων θεραπειών και δυνατότητα να εφαρμόζεις τα αποτελέσματα από τη βασική έρευνα. Έτσι επέλεξα την ιατρική. Η επιλογή της ειδικότητας ήταν ξεκάθαρη ήδη πριν την εισαγωγή μου, λόγω της μεγάλης μου αγάπης για τα παιδιά, γι’ αυτό και είχα σκεφτεί και τα παιδαγωγικά. Κατά τη διάρκεια της εργασίας μου ως ειδικευόμενη στη Ν. Υόρκη στο Νοσοκομείο St Luke’s-Roosevelt. Columbia University είχα ως Επιμελήτριες 2 εξαίρετες Παιδοενδοκρινολόγους, την Dr. Lenore Levine και την Dr. Sharon Oberfield, οι οποίες με ενέπνευσαν και με παρότρυναν να ακολουθήσω Fellowship στην Παιδιατρική Ενδοκρινολογία συμπεριλαμβανομένου του Σακχαρώδη Διαβήτη. Η Παιδιατρική Ενδοκρινολογία και η αντιμετώπιση του ΣΔ είχε ραγδαία πρόοδο τα χρόνια εκείνα με την ανάπτυξη της ανθρώπινης ινσουλίνης, την έναρξη χρήσης πένας κλπ.
Ιωάννα Κωστέρια: Η απόφαση να σπουδάσω Ιατρική είχε μάλλον να κάνει με τα αναμενόμενα για έναν άριστο μαθητή τη δεκαετία του ‘90. Νομική ή Ιατρική ήταν οι «προφανείς» επιλογές (είχα αποκλείσει το Πολυτεχνείο μιας και στα Μαθηματικά ήμουν «του ύψους και του βάθους»). Καθόλου τυχαία δεν ήταν η επιλογή μου να γίνω παιδίατρος. Η Παιδιατρική είναι μάθημα του τελευταίου έτους της Ιατρικής. Μέχρι τότε είχα αρχίσει να απελπίζομαι θεωρώντας ότι είχα κυριολεκτικά χάσει 5 χρόνια από τη ζωή μου! Μέχρι που μπήκα στο Νοσοκομείο Παίδων. Ενστικτωδώς –και πριν καν ξεκινήσουμε τις κλινικές και τα μαθήματα– ήμουν σίγουρη πως μόνο αυτό ήθελα να κάνω.
Η ενασχόληση με τον Σακχαρώδη Διαβήτη ξεκίνησε «συγκυριακά», όταν βρέθηκα κοντά στην Καθηγήτρια κα Χριστίνα Κανακά-Gantenbein για τη διδακτορική μου διατριβή στην Ενδοκρινολογία κι ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με το Διαβητολογικό Ιατρείο, τα παιδιά και τις οικογένειες με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1. Συνέχισε όμως ως συνειδητή επιλογή, με μεγάλη αγάπη, επιμονή και συνεχή προσπάθεια. Ήταν ο ΣΔ το κομμάτι αυτό της Παιδοενδοκρινολογίας που μου επέτρεπε να δημιουργήσω μια σχέση ανθρώπινη με τα παιδιά και τους γονείς, ώστε να μπορέσω να βοηθήσω στη διαχείριση μιας νόσου σοβαρής, δυνητικά επικίνδυνης, μιας νόσου που απαιτεί διαρκή εγρήγορση κι ενασχόληση από τη μεριά του παιδιού και της οικογένειας, αλλά και της οποίας η επιτυχής αντιμετώπιση από τη μεριά του γιατρού δεν στηρίζεται μόνο στις ιατρικές γνώσεις, αλλά στην ουσιαστική ενθάρρυνση και υποστήριξη.
Κυρία Βλαχοπαπαδοπούλου, έχετε μία λαμπρή καριέρα που μετρά σημαντικές αναγνωρίσεις, τόσο σε διεθνές όσο και σε τοπικό επίπεδο. Από την Ιατρική Σχολή Αθηνών στη συνέχεια εξειδικευθήκατε στην Παιδιατρική στο Νοσοκομείο St. Luke’s Roosevelt/Columbia University στη Νέα Υόρκη των Η.Π.Α. και μετέπειτα στην ενδοκρινολογία στο νοσοκομείο New York Hospital /Cornell Med. Center στη Νέα Υόρκη, ενώ παράλληλα ήσασταν συνεργάτης της παιδιατρικής κλινικής του St. Luke’s Roosevelt/Columbia University.
Λάβατε τον τίτλο ειδικότητας στις Η.Π.Α. στην παιδιατρική και παιδιατρική ενδοκρινολογία (Boards of Pediatrics, Boards of Pediatric Endocrinology). Επίσης μετά από επιτυχείς εξετάσεις, λάβατε τον τίτλο ειδικότητας Παιδιατρικής και τον τίτλο ειδικότητας της Ενδοκρινολογίας στην Ελλάδα. Έχετε ολοκληρώσει με επιτυχία το διετές μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας» της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και έχετε πολλαπλές δημοσιεύσεις σε διεθνή και ελληνικα επιστημονικά περιοδικά καθώς και δεκάδες ανακοινώσεις σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια και περισσότερες από 150 σε ελληνικά επιστημονικά συνέδρια.
Ως διευθύντρια στο Τμήμα Αύξησης και Ανάπτυξης, του Νοσοκομείου Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» λάβατε την πρόκληση το 1997 να οργανώσετε εξ αρχής το τμήμα. Ήταν δύσκολο και απαιτητικό το έργο σας; Πώς καταφέρατε πλέον να πλαισιώνεστε από εξαίρετους επαγγελματίες υγείας και να διατηρείτε ένα καθόλα οργανωμένο τμήμα που εξυπηρετεί και εξετάζει εκατοντάδες παιδιά μηνιαίως;
Ελπίδα Βλαχοπαπαδοπούλου: Η εμπειρία μου στις ΗΠΑ ήταν εξαιρετική και εξάντλησα τα 7 χρόνια που μπορούσα να παραμείνω με τη συγκεκριμένη VISA. Ο στόχος μου ήταν να αποκτήσω άριστο επίπεδο γνώσεων και κλινικής εμπειρίας και να επιστρέψω στην Ελλάδα, ώστε να μπορέσω να προσφέρω στη χώρα μου, να μεταλαμπαδεύσω τη γνώση, να εκπαιδεύσω νέους συναδέλφους και να συμβάλλω στη βελτίωση της διαγνωστικής και θεραπευτικής προσέγγισης του ασθενούς.
Μετά την επιστροφή μου στην Ελλάδα, εργάστηκα αρχικά στον ιδιωτικό τομέα και όταν προκηρύχθηκαν θέσεις για το νεοσύστατο τμήμα Αύξησης κι Ανάπτυξης του Νοσοκ. Παίδων Π. & Α .Κυριακού υπέβαλα τα χαρτιά μου, λόγω της πίστης μου στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, και εκλέχτηκα Επιμελήτρια Α το 1997. Εφαρμόσαμε όλα τα σύγχρονα τότε διαγνωστικά και θεραπευτικά πρωτόκολλα και επιπλέον είχα ενεργή δράση για συμμετοχή σε νέα διεθνή Ερευνητικά πρωτόκολλα, συμμετοχή σε Ελληνικές και Διεθνείς Εταιρείες και έντονη εκπαιδευτική δραστηριότητα ως Εκπαιδευτής αλλά και ως εκπαιδευόμενος.
Μετά τη συνένωση του Τμήματος Αύξηση κι Ανάπτυξης με το Ενδοκρινολογικό το 2013, ο αριθμός των ασθενών που παρακολουθούνται αυξήθηκε περαιτέρω. Από το 2022, μετά τη συνταξιοδότηση του κ. Μιχαλάκου, που συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη του Τμήματος, έχω την τιμή να είμαι Συντονίστρια Διευθύντρια. Η συνεργασία με του συναδέλφους είναι εξαιρετική και έχουμε όλοι τον κοινό στόχο της παροχής άριστης και σύγχρονης φροντίδας, με σεβασμό στον μικρό ασθενή και στην οικογένεια και τη διαρκή εκπαίδευση μας σε όλα τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα.
Κυρία Κωστέρια ως Επιμελήτρια Α’-Τμήμα Ενδοκρινολογικό-Αύξησης & Ανάπτυξης Γ.Ν. Παίδων «Π&Α Κυριακού» από την αρχή της ιατρικής σας πορείας φάνηκε το ενδιαφέρον σας στην τεχνολογία του διαβήτη και ειδικά σας απασχόλησε «Η αποτελεσματικότητα της αντλίας έγχυσης ινσουλίνης σε παιδιά με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1», θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια πάνω σε αυτό το ερευνητικό σας πεδίο; Ποια θεωρείτε ως την πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση της υγείας σε παιδιά και έφηβους με Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1;
Ιωάννα Κωστέρια: Νομίζω ότι αυτό συνέπεσε με την επανάσταση της τεχνολογίας στη διαχείριση του ΣΔ. Ως νέα γιατρός, ο τομέας της τεχνολογίας και οι δυνατότητες που ανοίγονταν μέσω αυτού μου φαινόταν συναρπαστικός, αλλά ταυτόχρονα προσβάσιμος, οικείος. Σε αυτό συνέβαλε και η εμπειρία που απέκτησα στο εξωτερικό, μέσω των υποτροφιών της ESPE και του ISPAD, σε Ιταλία και Λουξεμβούργο, αντίστοιχα. Ειδικά στο Λουξεμβούργο, είχα τη χαρά να δουλέψω με τον Michael Witch – έναν αυτοδίδακτο στους υπολογιστές παιδοενδοκρινολόγο που ήταν τότε και είναι έως σήμερα ο υπεύθυνος της ανάλυσης της βάσης δεδομένων της διεθνούς κοινοπραξίας SWEET, στην οποία συμμετέχουν εκατοντάδες κέντρα αναφοράς για τον ΣΔ1, στοχεύοντας στην εναρμόνιση της υψηλού επιπέδου φροντίδας για όλα τα παιδιά με ΣΔ1. Σήμερα, δεν γίνεται ένας γιατρός που ασχολείται με τον ΣΔ1 να μην δραστηριοποιείται με την τεχνολογία. Εγώ μάλλον της έχω γενικώς αδυναμία. Δεν νομίζω ότι κάτι μπορεί να με κρατήσει ξύπνια πιο πολύ από ένα πρόβλημα στον υπολογιστή! Νομίζω δεν θα πρωτοτυπήσω λέγοντας ότι θεωρώ ότι ιδανική προσέγγιση των παιδιών και εφήβων με διαβήτη είναι αυτή μέσω μιας ομάδας επαγγελματιών υγείας που διαθέτουν γνώσεις, εμπειρία αλλά και ενσυναίσθηση κι ευαισθησία με την οποία θα αγκαλιάσουν το παιδί και την οικογένειά του. Η ομάδα αυτή ιδανικά πρέπει να αποτελείται από γιατρούς, διαιτολόγους, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς που θα μπορούν να καλύψουν όλες τις πτυχές της φροντίδας του ΣΔ1. Σαφώς η δυνατότητα παροχής όλων των ιατρικών και τεχνολογικών προϊόντων που είναι σήμερα διαθέσιμα συμβάλλει σημαντικά στη βελτιστοποίηση του γλυκαιμικού ελέγχου των παιδιών.
Από τη διάγνωση μέχρι την πρόταση ενός θεραπευτικού πλάνου τι έχουν να αντιμετωπίσουν ένα παιδί που διαγιγνώσκεται με διαβήτη και η οικογένειά του;
Τα πρώτα συναισθήματα έχουν να κάνουν με τον φόβο και την ανησυχία, ειδικά αν η διάγνωση έχει τεθεί μέσα από μια οξεία κατάσταση, όπως είναι η διαβητική κετοξέωση. Όταν αυτή η οξεία κατάσταση περάσει, τότε σιγά σιγά έρχεται η συνειδητοποίηση, η συνειδητοποίηση ότι η ζωή της οικογένειας της και του παιδιού θα πρέπει να αλλάξουν. Συχνά αντιμετωπίζουμε και την άρνηση της διάγνωσης, την ελπίδα ότι είναι κάτι παροδικό και ότι μόνο αλλαγές του τρόπου ζωής μπορεί να αποκαταστήσουν τα σάκχαρα. Η αλλαγή αυτή, οι νέες γνώσεις και οι νέες δεξιότητες που πρέπει να αποκτηθούν φαντάζουν δυσθεώρητα δύσκολες. Η μέτρηση του σακχάρου, η χορήγηση ινσουλίνης, η μέτρηση των υδατανθράκων, ο υπολογισμός της δόσης ινσουλίνης, η αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας και της υπεργλυκαιμίας, της άσκησης, της ασθένειας, είναι μερικά μόνο από τα πράγματα με τα οποία θα πρέπει να εξοικειωθούν Από τις πρώτες κιόλας μέρες μετά τη διάγνωση. Και έπειτα τα γραφειοκρατικά: οι συνταγογραφήσεις, οι βεβαιώσεις, τα ασφαλιστικά δικαιώματα…. δεν είναι λίγα…
Επίσης στις περιπτώσεις εφήβων, οι έφηβοι εκδηλώνουν μεγάλη απογοήτευση ή και άρνηση όντας στην ηλικία που διεκδικούν μεγαλύτερη ανεξαρτησία, αντιλαμβάνονται ότι με τη διάγνωση του ΣΔ αυξάνεται σημαντικά η εξάρτησή τους από τους γονείς.
Ποιες είναι οι πιο συχνές απορίες-ανησυχίες ενός παιδιού που διαγιγνώσκεται με διαβήτη και της οικογένειάς του;
Το πρώτο πράγμα που ρωτάνε συνήθως είναι εάν ο διαβήτης θα είναι για πάντα, το δεύτερο αν θα τα καταφέρουν, το τρίτο έχει να κάνει με τις μακροπρόθεσμες επιπλοκές και τέλος τι έχουμε να περιμένουμε από το μέλλον ως προς τη θεραπεία. Οι περισσότερες οικογένειες πολύ γρήγορα θα αναζητήσουν πληροφορίες στο διαδίκτυο και θα μας βομβαρδίσουν με απορίες σχετικά με αυτά τα οποία έχουν διαβάσει. Συχνά θα τρομοκρατηθούν και ακόμη συχνότερα θα ρωτήσουν σχετικά με τα τελευταία ερευνητικά δεδομένα και τις πειραματικές μελέτες. Τις περισσότερες απορίες έχουν οι γονείς, οι έφηβοι μοιάζουν συχνά να επεξεργάζονται σιωπηλά τις πληροφορίες και προσπαθούν να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση, αν και συναισθηματικά κλονισμένοι. Είναι συχνά πολύ πιο ικανοί να αφομοιώσουν τις καινούργιες πληροφορίες και τις καινούργιες δεξιότητες σε σχέση με τους γονείς τους. Με τα μικρότερα παιδιά πολλές φορές μπορεί να αποτελέσει θέμα η συνεργασία, αν και συχνότερες είναι οι φορές που μας εκπλήσσουν ευχάριστα με την προσαρμοστικότητά τους.
Στο Τμήμα Ενδοκρινολογίας-Αύξησης & Ανάπτυξης Γ.Ν. Παίδων «Π&Α Κυριακού» τι έχει να περιμένει ένα παιδί που διαγιγνώσκεται με διαβήτη και η οικογένειά του;
Ελπίζουμε ότι τα παιδιά τα οποία διαγνώσκονται και παρακολουθούνται στο τμήμα μας να αισθάνονται την ασφάλεια ότι παρακολουθούνται από μια ομάδα ειδικών ιατρών με γνώσεις, με κατανόηση και πραγματικό ενδιαφέρον. Μια ομάδα παιδοενδοκρινολόγων που ενημερώνονται για τις τελευταίες εξελίξεις ΣΔ, που μπορεί να τους υποστηρίξει, να τους δώσει λύσεις, να προτείνει εναλλακτικές, να προσπαθήσει μαζί τους, ώστε το παιδί τους να έχει την καλύτερη δυνατή φροντίδα. Προσπαθούμε να ακούμε τις ανάγκες της κάθε οικογένειας και να προσαρμόζουμε την εκπαίδευση και τις οδηγίες και να τις επαναξιολογούμε σε κάθε επίσκεψη. Υπάρχει η δυνατότητα τηλεφωνικής επικοινωνίας και καθοδήγησης, καθώς η τεχνολογία μας επιτρέπει την παρακολούθηση των τιμών σακχάρου από μακριά, έτσι ώστε να μειώνεται ο αριθμός των επισκέψεων για παιδιά που μένουν σε νησιά ή πολλά χιλιόμετρα μακριά. Εκτός αυτού, στο τμήμα μας εφημερεύει καθημερινά ένας παιδοενδοκρινολόγος, ο οποίος μπορεί σε εικοσιτετράωρη βάση να τους βοηθήσει στη διαχείριση μιας επείγουσας κατάστασης. Κατά την αρχική διάγνωση όλα τα παιδιά εκτιμώνται από ψυχολόγο και διασυνδέονται εάν αυτό απαιτείται με τις τοπικές υπηρεσίες, ενώ κατά τη διάρκεια της πολύχρονης παρακολούθησής τους συμβουλεύονται τους έμπειρους διαιτολόγους του νοσοκομείου. Το ότι το τμήμα μας βρίσκεται εντός του νοσοκομείου, μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε και την υποστήριξη άλλων ειδικοτήτων όταν αυτό απαιτείται, για παράδειγμα γαστρεντερολόγων, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις –όταν αυτό χρειάζεται– τα παιδιά μπορούν να νοσηλευτούν στις παιδιατρικές κλινικές του νοσοκομείου.
Πόσο έχουν διευκολύνει την καθημερινότητα και πόσο έχουν βελτιώσει την ποιότητα ζωής των παιδιών με διαβήτη οι νέες τεχνολογίες, για παράδειγμα τα Dexcom One+ CGM και το Omnipod Dash;
Οι νέες τεχνολογίες έχουν φέρει επανάσταση στη διαχείριση του ΣΔ. Αρχικά οι αντλίες προσέφεραν πολλές νέες δυνατότητες – όπως π.χ. η δυνατότητα χορήγησης πολύ μικρών δόσεων, η δυνατότητα αναστολής χορήγησης ινσουλίνης ή χρήσης προσωρινών βασικών ρυθμών (υψηλότερων ή χαμηλότερων). Προσέφεραν ακόμη τη σημαντική ευκολία να μπορούν να χορηγηθούν bolus χωρίς το παιδί να χρειάζεται να τρυπηθεί αφενός και αφετέρου με τον συνυπολογισμό της ενεργής ινσουλίνης για μέγιστη προστασία από υπογλυκαιμίες. Ασφαλώς ευκολία είναι και να χρειάζεται κάποιος να υπολογίσει μόνο την ποσότητα ΥΔ που θα καταναλώσει και όχι τη δόση γεύματος ή τη διόρθωσή του, ενώ οι διαφορετικοί τύποι bolus μπορούν να βοηθήσουν στα ατέλειωτα, καλοκαιρινά βράδια γύρω από ένα τραπέζι κάτω από μια δροσερή κληματαριά.
Για τα συστήματα συνεχούς καταγραφής, τα λόγια περιττεύουν. Δεν υπάρχει μελέτη που να μην έχει αναδείξει την άμεση βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου με τη χρήση αυτών των συστημάτων και την επίτευξη χρόνου εντός στόχου πάνω από τα προτεινόμενα. Η παρακολούθηση της επίδρασης μιας καινούριας δραστηριότητας ή διαφορετικών γευμάτων μπορεί να μας καθοδηγήσει στις επιλογές μας. Η δυνατότητα πολλαπλών τύπων συναγερμών και υπενθυμίσεων και η δυνατότητα απομακρυσμένης παρακολούθησης έχει ανακουφίσει πολύ από το άγχος κυρίως των γονέων παιδιών με ΣΔ1.
Το Dexcom one plus είναι μια εξαιρετικά αξιόπιστη συσκευή συνεχούς καταγραφής, η μόνη που συνταγογραφείται σε παιδιά ηλικίας > 2 ετών. Προσφέρει ακριβώς τη δυνατότητα παρακολούθησης των τιμών σακχάρου, με τους σχετικούς συναγερμούς που προσαρμόζονται στην κάθε οικογένεια, αλλά το πρόγραμμα και τις επιθυμίες του κάθε παιδιού. Η ακρίβεια και η αξιοπιστία της συσκευής ακόμη και σε οριακές τιμές σακχάρου συμβάλλουν σημαντικά στο αίσθημα ασφάλειας παιδιού και οικογένειας. (Το νέο Dexcom one plus έχει απλούστερη τοποθέτηση και δυνατότητα απομακρυσμένης παρακολούθησης, όταν συσκευή και δέκτης απέχουν λιγότερο από 6m, χωρίς τα δεδομένα να χάνονται αν η απόσταση αυτή είναι προσωρινά μεγαλύτερη. Είναι πλήρως αδιάβροχο, επιτρέποντας έτσι τη συνεχή χρήση και μέσα στη θάλασσα).
Η αντλία Omnipod είναι η πιο διαδεδομένη patch αντλία παγκοσμίως. Εκτός από τις δυνατότητες των αντλιών που ήδη αναφέραμε και είναι εν πολλοίς κοινές στις αντλίες (μεταβαλλόμενος βασικός ρυθμός, προσωρινοί βασικοί ρυθμοί, πολύ μικρές δόσεις ινσουλίνης 0.05 IU, αποθηκευμένες ρυθμίσεις αναλογιών ινσουλίνης ΥΔ, ευαισθησίας, υπολογισμό βασικής ινσουλίνης, διαφορετικά είδη bolus κλπ.) η αντλία Omnipod DASH είναι μικρή στο μέγεθος, ελαφριά και –κυρίως– αδιάβροχη, με αποτέλεσμα να μην χρειάζεται να αφαιρεθεί ακόμη και μέσα στη θάλασσα. Παράλληλα, ακριβώς το μικρό της μέγεθος παρέχει τη μέγιστη διακριτικότητα, που συχνά αποτελεί ζήτημα ειδικά στους εφήβους.
Παραμένουν οι σημερινοί γονείς επιφυλακτικοί με τις νέες τεχνολογίες, αν ναι ποια είναι η κύρια ανησυχία τους και πώς την αντιμετωπίζετε;
Όσο περνούν τα χρόνια τόσο περισσότερο εξοικειωμένοι είναι οι νέοι γονείς και φυσικά τα παιδιά με την τεχνολογία, συχνά είναι το πρώτο πράγμα το οποίο βρίσκουν αναζητώντας στο ίντερνετ ήδη κατά τις πρώτες ώρες μετά τη διάγνωση του διαβήτη και πολύ συχνά μας βομβαρδίζουν με ερωτήσεις σχετικά. Σαφώς απαιτείται περαιτέρω εκπαίδευση, η οποία θα πρέπει να επιλεχθεί να γίνει την κατάλληλη χρονική στιγμή, όταν δηλαδή είναι έτοιμη οικογένεια. Η εξοικείωση της οικογένειας με την τεχνολογία γενικά σαφώς βοηθάει. Ασφαλώς υπάρχουν πολλές φορές και προβληματισμοί: ο πιο σημαντικός προβληματισμός έχει να κάνει με την αξιοπιστία των συσκευών, ειδικά όταν αυτό έχει να κάνει με μια θεραπευτική απόφαση, η οποία μπορεί να οδηγήσει το παιδί σε μια σημαντική υπογλυκαιμία ή μια σημαντική υπεργλυκαιμία. Ακόμη, η παρεμβολή της τεχνολογίας στην καθημερινότητά τους, παραδείγματος χάρη οι πάρα πολλοί συναγερμοί, οι οποίοι μπορεί να είναι πολύ ενοχλητικοί κατά τη διάρκεια του σχολείου ή των προσωπικών και κοινωνικών τους επαφών, ή ακόμη και τα διάφορα διαδικαστικά τεχνικά ζητήματα, όπως για παράδειγμα η αλλαγή του Pod, του καθετήρα ή η αλλαγή του αισθητήρα (πόσο εύκολο είναι και πόσο συχνά χρειάζεται να γίνει). Σαφώς οι έφηβοι ανησυχούν πολύ για την εικόνα του σώματός τους, καθώς οι περισσότερες από τις συσκευές αυτές είναι εμφανείς. Ο κύριος ενδοιασμός τους, ειδικά για τα παιδιά μικρών πόλεων, είναι ότι θα γίνει εμφανές σε όλους. Όμως μετά τον αρχικό ενδοιασμό ή και άρνηση τα πλεονεκτήματα γίνονται κατανοητά, αντιλαμβάνονται πόσα τσιμπήματα γλιτώνουν και πόσο τους διευκολύνει στο να ακολουθούν φυσιολογικούς ρυθμούς ζωής και να μπορούν να κάνουν όλες τις δραστηριότητες μαζί με τους συνομήλικους, οπότε το αποδέχονται. Ο κίνδυνος βλάβης ή αποκόλλησης για παράδειγμα κατά τη διάρκεια ενός αθλήματος συχνά τους απασχολεί. Ένα ακόμη σημαντικό σημείο είναι η πρόσβαση σε άμεση τεχνική υποστήριξη. Σαφώς η εξοικείωση με την τεχνολογία γενικά βοηθάει πολύ, τόσο σε τεχνικά ζητήματα όσο και στην κατανόηση των δεδομένων και του τρόπου λειτουργίας όλων αυτών των συσκευών.
Πόσο σας προβληματίζει η αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας και τι παρεμβάσεις κάνετε στο Τμήμα Ενδοκρινολογικό-Αύξησης & Ανάπτυξης Γ.Ν. Παίδων «Π&Α Κυριακού» και τι άλλο πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει από πλευρά πολιτείας αλλά και σε ατομικό-οικογενειακό επίπεδο;
Η παχυσαρκία κατά την παιδική και εφηβική ηλικία αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα. Στην Ελλάδα, ο επιπολασμός του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας κυμαίνεται από 21% στην προσχολική ηλικία έως 41% στη σχολική και εφηβική ηλικία και είναι σημαντικά υψηλότερος από το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών (15% και 25%, αντίστοιχα). Σημαντικά δεδομένα που υπογραμμίζουν την ανάγκη της έγκαιρης αντιμετώπισης της παιδικής παχυσαρκίας είναι η συσχέτιση της παχυσαρκίας στην εφηβεία με αυξημένο κίνδυνο στην ενήλικη ζωή για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα και κακοήθη νοσήματα. Η μείωση του ΔΜΣ και η επίτευξη μικρότερου βαθμού αυξημένου σωματικού λίπους και πολύ περισσότερο η επίτευξη φυσιολογικού ΔΜΣ μεταξύ εφηβείας και ενήλικης ζωής, συσχετίζεται σημαντικά με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, δυσλιπιδαιμίας, αρτηριακής υπέρτασης, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη αποτελεσματικής παρέμβασης στην παιδική και εφηβική ηλικία.
Τα παιδιά με αυξημένο σωματικό βάρος αντιμετωπίζονται στο τμήμα μας με αξιολόγηση του παιδιού και της οικογένειας όσον αφορά την κληρονομικότητα αλλά και τις καθημερινές συνήθειες, εξετάζονται κλινικά και υποβάλλονται σε εργαστηριακό έλεγχο για πιθανό αίτιο ανάλογα με τις κλινικές ενδείξεις και για πιθανές συννοσηρότητες. Συστήνεται εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής και σύσταση για αυξημένη σωματική δραστηριότητα παράλληλα με μείωση της καθιστικής δραστηριότητας. Τα παιδιά και οι έφηβοι με σοβαρού βαθμού παχυσαρκία λαμβάνουν ψυχολογική υποστήριξη και γίνεται προσπάθεια για διερεύνηση γενετικού αιτίου μέσω ερευνητικών πρωτοκόλλων. Σε αυτούς που αποτυγχάνουν να ελέγξουν το βάρος με υγιεινοδιαιτητική αγωγή προτείνεται φαρμακευτική αγωγή σύμφωνα με τις εγκεκριμένες ενδείξεις. Παρακολουθούνται και επανεκτιμώνται ανά 2 μήνες.
Σημαντικό είναι η εφαρμογή προληπτικών προγραμμάτων στα σχολεία με καθημερινή άσκηση και προγράμματα που θα υποστηρίζουν την υγιεινή διατροφή στο σχολείο. Επίσης η αναγνώριση της σοβαρής παχυσαρκίας ως νόσου και η έγκριση της συνταγογράφησης των GLP-1 αναλόγων.
Για περισσότερες συμβουλές για πιο αποτελεσματική διαχείριση του διαβήτη σας το καλοκαίρι ακούστε: Podcast Ταξίδι Τύπου 1: Συμβουλές για τη Διαχείριση του Διαβήτη το Καλοκαίρι με τις νέες τεχνολογίες – Γλυκούλι (glykouli.gr)
Ταξίδι Τύπου 1: Συμβουλές για τη Διαχείριση του Διαβήτη το Καλοκαίρι με τις νέες τεχνολογίες by Ταξίδι Τύπου 1Το καλοκαίρι είναι μια ευχάριστη περίοδος για τα παιδιά, γιατί υπόσχεται στιγμές χαλάρωσης, υπαίθριες δραστηριότητες και παιχνίδι στη θάλασσα και στην πισίνα καθώς και συμμετοχή σε κατασκηνωτικές δραστηριότητες.
Έχετε διαπιστώσει από την εμπειρία σας ως γιατροί κάποιους είδους κοινωνικού στίγματος για τον διαβήτη, κι αν ναι τι πιστεύετε ότι χρειάζεται για να εκλείψει;
Είναι σίγουρα συχνό γονείς και παιδιά, ειδικά στην αρχή, να είναι διστακτικοί σχετικά με την αποκάλυψη της διάγνωσης στο περιβάλλον και στο σχολείο τους, ωστόσο δεν είναι πολύ συχνές οι φορές που τα παιδιά αυτά αντιμετωπίζονται με προκατάληψη από το περιβάλλον τους. Πιο συχνός είναι ο φόβος. Ειδικά στο περιβάλλον του σχολείου, πριν την εισαγωγή των σχολικών νοσηλευτών, είχαμε πάρα πολλά ζητήματα, καθώς δάσκαλοι και καθηγητές δεν μπορούσαν να αναλάβουν την ευθύνη να κάνουν ινσουλίνη ή να αντιμετωπίσουν μια βαριά υπογλυκαιμία, κάνοντας ενέσιμη γλυκαγόνη στο παιδί. Ο φόβος της υπογλυκαιμίας συχνά στερούσε στα παιδιά τις εκδρομές ή το μάθημα της γυμναστικής. Όπως και σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις που το κοινωνικό στίγμα είναι το θέμα, η λύση βρίσκεται στο να μιλάμε ανοιχτά για τον σακχαρώδη διαβήτη, τις ανάγκες που έχουν τα παιδιά αυτά, αλλά και τις μεγάλες ευκολίες που δίνει πλέον η τεχνολογία –και όχι μόνο– για την αντιμετώπισή τους. Εμείς πάντα ενθαρρύνουμε τα παιδιά με διαβήτη να μιλάνε αμέσως μετά τη διάγνωση, τόσο στους φίλους όσο και στους δασκάλους τους. Φυσικά για την καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος σημαντικό είναι να προσφέρουμε στα παιδιά με ΣΔ την αυτοπεποίθηση που χρειάζονται και τη βεβαιότητα ότι αυτό που έχουν δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί να τα «βάλει στη γωνία» ή κάτι για το οποίο πρέπει να ντρέπονται.
Ποιο θα ήταν το πρώτο πράγμα που θα λέγατε σε ένα παιδί που μόλις διαγνώσθηκε με διαβήτη και αντίστοιχα στην οικογένειά του;
Εξηγούμε ότι ο ΣΔ δεν είναι αποτέλεσμα κάποιων κακών συνηθειών διατροφής ή μη άσκησης ή λίγου ύπνου, ή κάποιας λάθος συνήθειας κατά την εγκυμοσύνη. Προσπαθούμε να απενοχοποιήσουμε τους γονείς οι οποίοι αισθάνονται συχνά υπεύθυνοι. Ακόμη, αυτό το οποίο τονίζουμε είναι ότι η διαχείριση του διαβήτη αυτή τη στιγμή διαφέρει πάρα πάρα πολύ από τη διαχείριση μόλις λίγα χρόνια πριν. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να είμαστε σίγουροι ότι στα επόμενα χρόνια η διαχείριση του διαβήτη θα γίνει ακόμα ευκολότερη και ακόμα αποτελεσματικότερη. Σίγουρα η ζωή με τον ΣΔ έχει δυσκολίες, ωστόσο η διαρκής υποστήριξη της οικογένειας, η σωστή ιατρική φροντίδα και η πρόσβαση στις νεότερες ιατροτεχνολογικές εξελίξεις σίγουρα κάνουν τη διαδρομή ευκολότερη. Συχνά δίνουμε και παραδείγματα επώνυμων αθλητών ή πολιτικών που πάσχουν από ΣΔ ώστε να κάνουν εικόνα ότι όλα είναι εφικτά.
Επιπλέον αυτό το οποίο πάντα λέμε είναι ότι ο Σακχαρώδης διαβήτης είναι μια καλή ευκαιρία ώστε όλη η οικογένεια να υιοθετήσει πολύ καλές συνήθειες όπως την υγιεινή διατροφή, την άσκηση και τον προγραμματισμό.
Έχετε κάποιο απόφθεγμα ή μια ενδυναμωτική φράση ως προς τον διαβήτη που την χρησιμοποιείτε ή την σκέφτεστε στη δική σας επαφή και πορεία με τον διαβήτη;
Ο ΣΔ είναι μια πρόκληση για όλη την οικογένεια. Οι δυνατότητες που δίνονται σήμερα, μέσω της τεχνολογίας, επιτρέπουν στα παιδιά και στην οικογένεια να συμμετέχει σε κάθε πιθανή δραστηριότητα και να θέτει στόχους χωρίς περιορισμούς με την προϋπόθεση της στενής συνεργασίας με την ιατρική ομάδα, την καλή εκπαίδευση, την πειθαρχία και τον προγραμματισμό. Χαιρόμαστε πολύ που αποτελούμε κομμάτι μιας πολύ ενεργής παγκόσμιας κοινότητας η οποία ασχολείται με πάθος και προσήλωση με σκοπό όχι απλά να βελτιώσει τη γλυκαιμική ρύθμιση των ανθρώπων ΣΔ, αλλά να κάνει τη ζωή τους ουσιαστικά καλύτερη. Αυτό είναι κάτι που τα παιδιά και οι οικογένειες που φροντίζουμε θέλουμε να είμαστε σίγουρες ότι το ξέρουν. Να είναι σίγουροι ότι τα καλύτερα είναι μπροστά.
