Είναι μια θεραπεία που χρονολογείται από τους Φαραώ – μια θεραπεία που οι γιατροί εξακολουθούν να χρησιμοποιούν σήμερα για τη θεραπεία ορισμένων οξέων και χρόνιων πληγών, αν και σε διαφορετική μορφή από αυτή που γνώριζαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι γιατροί.
Λέγεται μέλι.
Ο επίκουρος καθηγητής Simon Matoori της Φαρμακευτικής Σχολής του Université de Montréal, φαρμακοποιός και ερευνητής με ειδίκευση στη βιομηχανική, έχει δείξει ενδιαφέρον για το μέλι και ανασκόπησε μελέτες για τις αντισηπτικές, αντιφλεγμονώδεις και προφλεγμονώδεις ιδιότητές του. Τα αποτελέσματά του δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο περιοδικό Advanced Therapeutics.
Ο Matoori είπε ότι το ενδιαφέρον του για τις θεραπευτικές αρετές του νέκταρ από τις μέλισσες πυροδοτήθηκε από «την αύξηση της αντοχής στα αντιβιοτικά, η οποία μας αναγκάζει να βρούμε αποτελεσματικές θεραπευτικές εναλλακτικές λύσεις».
Ένα ιδιαίτερο είδος μελιού
Το μέλι που χρησιμοποιείται στα νοσοκομεία δεν είναι το ίδιο με το μέλι στα ράφια των παντοπωλείων. Το μέλι ιατρικής ποιότητας πρέπει να πληροί αυστηρά πρότυπα: πρέπει να προέρχεται από πιστοποιημένες οργανικές πηγές, να είναι απαλλαγμένο από ρύπους και να υποβάλλεται σε αποστείρωση γάμμα για την εξάλειψη δυνητικά επιβλαβών μικροοργανισμών, όπως τα σπόρια Clostridium botulinum.
Ένα από τα πιο κοινά είδη φαρμακευτικού μελιού είναι το μέλι mānuka από τη Νέα Ζηλανδία ή την Αυστραλία. «Το μέλι Mānuka παράγεται από τις μέλισσες που αναζητούν τροφή στο δέντρο mānuka—Leptospermum scoparium—και περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις μεθυλγλυοξάλης, μια ένωση με αξιοσημείωτες αντιμικροβιακές ιδιότητες», εξήγησε ο Matoori.
Σύμφωνα με την έρευνα που εξέτασε ο Matoori, το μέλι μπορεί να δράσει στις πληγές με πολλούς τρόπους: η φυσική του οξύτητα και η υψηλή συγκέντρωση ζάχαρης δημιουργούν ένα εχθρικό περιβάλλον για τα βακτήρια και, παραδόξως, μπορεί να έχει αντιφλεγμονώδη ή προφλεγμονώδη αποτελέσματα, ανάλογα με την κατάσταση του τραύματος.
«Είναι συναρπαστικό να βλέπεις πώς το μέλι αλληλοεπιδρά με το μικροπεριβάλλον της πληγής», σχολίασε ο Matoori. «Σε μια πληγή με μεγάλη φλεγμονή, δρα ως αντιφλεγμονώδες, ενώ σε μια χρόνια πληγή που δεν είναι πολύ ενεργή, μπορεί να διεγείρει μια ευεργετική φλεγμονώδη απόκριση που προάγει την επούλωση».
Ελπιδοφόρα αλλά αβέβαια αποτελέσματα
Επί του παρόντος, περισσότερα από 20 προϊόντα με βάση το μέλι έχουν εγκριθεί για ιατρική χρήση από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ. Στον Καναδά, ορισμένοι γιατροί χρησιμοποιούν ήδη μέλι στο ιατρείο τους. Κλινικές μελέτες δείχνουν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα για τη θεραπεία διαφόρων τύπων τραυμάτων, συμπεριλαμβανομένων των ελκών του διαβητικού ποδιού, των ελκών των ποδιών, των εγκαυμάτων πρώτου και δεύτερου βαθμού, των πληγών κατάκλισης, των τραυμάτων από δότες, των τραυματικών τραυμάτων και των χειρουργικών τραυμάτων.
Ωστόσο, ο Matoori παραμένει επιφυλακτικός.
«Τα αποτελέσματα των μελετών είναι μερικές φορές αντιφατικά, κυρίως επειδή οι μέθοδοι έρευνας δεν ήταν τυποποιημένες», επισήμανε. «Χρειαζόμαστε πιο αυστηρές μελέτες, με τυπικά πρωτόκολλα για τον τύπο του μελιού, τη δοσολογία και τον πληθυσμό ασθενών».
Η αναγνώριση των ενεργών μορίων στο μέλι, συμπεριλαμβανομένης της μεθυλγλυοξάλης, έχει ανοίξει νέες προοπτικές. «Εάν κατανοήσουμε με ακρίβεια ποια συστατικά είναι υπεύθυνα για τα θεραπευτικά αποτελέσματα, θα μπορέσουμε να αναπτύξουμε πιο αποτελεσματικούς τυπικούς επιδέσμους», πρότεινε ο Matoori.
Περαιτέρω έρευνα θα μπορούσε να λύσει μία από τις μεγάλες προκλήσεις του σήμερα: τη φυσική μεταβλητότητα του μελιού, η οποία περιπλέκει τη χρήση του σε ιατρικούς χώρους. Οι ερευνητές εργάζονται τώρα για να αναπτύξουν προϊόντα βιολογικής έμπνευσης που διατηρούν τις ευεργετικές ιδιότητες του μελιού, διασφαλίζοντας παράλληλα σταθερή, τυποποιημένη σύνθεση για παραγωγή μεγάλης κλίμακας.
Ως μέρος του ευρύτερου αγώνα κατά της αντοχής στα αντιβιοτικά, ο Matoori σχεδιάζει να επεκτείνει την έρευνά του σε κτηνιατρικές εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένης της κτηνοτροφίας.
