Μια νέα μελέτη από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Duke αμφισβητεί μακροχρόνιες απόψεις σχετικά με τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα – και δείχνει έναν εκπληκτικό νέο σύμμαχο στην καταπολέμηση του διαβήτη τύπου 2.
Δημοσιευμένη στο Science Advances, η έρευνα αποκαλύπτει ότι τα άλφα κύτταρα του παγκρέατος, που κάποτε θεωρούνταν ότι παράγουν μόνο γλυκαγόνη –μια ορμόνη που αυξάνει το σάκχαρο στο αίμα για να διατηρήσει την ενέργεια κατά τη νηστεία ή την άσκηση– παράγουν επίσης GLP-1, μια ισχυρή ορμόνη που ενισχύει την ινσουλίνη και βοηθά στη ρύθμιση της γλυκόζης. Το GLP-1 είναι η ίδια ορμόνη που μιμούνται τα επιτυχημένα φάρμακα όπως το Ozempic και το Mounjaro.
Χρησιμοποιώντας φασματομετρία μάζας, ερευνητές του Duke διαπίστωσαν ότι τα ανθρώπινα άλφα κύτταρα μπορούν φυσικά να παράγουν πολύ περισσότερο βιοδραστικό GLP-1 από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως.
Με επικεφαλής τον επιστήμονα του Duke, Jonathan Campbell, Ph.D., η ομάδα ερευνητών παχυσαρκίας και διαβήτη ανέλυσε τον παγκρεατικό ιστό τόσο από ποντίκια όσο και από ανθρώπους σε ένα εύρος ηλικιών, σωματικού βάρους και καταστάσεων διαβήτη. Διαπίστωσαν ότι ο ανθρώπινος παγκρεατικός ιστός παράγει πολύ υψηλότερα επίπεδα βιοδραστικής GLP-1 και ότι αυτή η παραγωγή συνδέεται άμεσα με την έκκριση ινσουλίνης.
«Αυτή η έρευνα δείχνει ότι τα άλφα κύτταρα είναι πιο ευέλικτα από ό,τι φανταζόμασταν», δήλωσε ο Campbell, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ενδοκρινολογίας στο Τμήμα Ιατρικής και μέλος του Ινστιτούτου Μοριακής Φυσιολογίας του Duke. «Μπορούν να προσαρμόσουν την παραγωγή ορμονών τους για να υποστηρίξουν τα βήτα κύτταρα και να διατηρήσουν την ισορροπία του σακχάρου στο αίμα».
Αυτή η ευελιξία θα μπορούσε να αλλάξει τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, όπου τα βήτα κύτταρα στο πάγκρεας δεν μπορούν να παράγουν αρκετή ινσουλίνη για να διατηρήσουν το σάκχαρο στο αίμα σε υγιές επίπεδο. Ενισχύοντας την παραγωγή GLP-1 του ίδιου του σώματος, μπορεί να προσφέρει έναν πιο φυσικό τρόπο για την υποστήριξη της ινσουλίνης και τη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα.
Αλλαγή ταχύτητας
Σε μελέτες σε ποντίκια, όταν οι επιστήμονες μπλόκαραν την παραγωγή γλυκαγόνης, ανέμεναν ότι τα επίπεδα ινσουλίνης θα μειώνονταν. Αντ’ αυτού, τα άλφα κύτταρα άλλαξαν ταχύτητα – αυξάνοντας την παραγωγή GLP-1, βελτιώνοντας τον έλεγχο της γλυκόζης και προκαλώντας ισχυρότερη απελευθέρωση ινσουλίνης.
«Πιστεύαμε ότι η αφαίρεση της γλυκαγόνης θα επηρέαζε την έκκριση ινσουλίνης διαταράσσοντας τη σηματοδότηση των κυττάρων άλφα σε βήτα», δήλωσε ο Campbell. «Αντίθετα, το βελτίωσε. Το GLP-1 ανέλαβε και, όπως αποδεικνύεται, είναι ένας ακόμη καλύτερος διεγέρτης ινσουλίνης από τη γλυκαγόνη».
Για να το ελέγξουν περαιτέρω, οι ερευνητές χειρίστηκαν δύο ένζυμα: το PC2, το οποίο οδηγεί στην παραγωγή γλυκαγόνης, και το PC1, το οποίο παράγει GLP-1. Ο αποκλεισμός του PC2 αύξησε τη δραστηριότητα του PC1 και βελτίωσε τον έλεγχο της γλυκόζης. Αλλά όταν και τα δύο ένζυμα αφαιρέθηκαν, η έκκριση ινσουλίνης μειώθηκε και το σάκχαρο στο αίμα αυξήθηκε απότομα – επιβεβαιώνοντας τον κρίσιμο ρόλο του GLP-1.
Επιπτώσεις για τη θεραπεία του διαβήτη
Ενώ το GLP-1 συνήθως παράγεται στο έντερο, η μελέτη επιβεβαιώνει ότι τα άλφα κύτταρα στο πάγκρεας μπορούν επίσης να απελευθερώσουν GLP-1 στην κυκλοφορία του αίματος μετά το φαγητό, βοηθώντας στη μείωση του σακχάρου στο αίμα αυξάνοντας την ινσουλίνη και μειώνοντας τα επίπεδα γλυκαγόνης.
Οι συνηθισμένοι μεταβολικοί παράγοντες στρες, όπως μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή GLP-1 στα άλφα κύτταρα – αλλά μόνο σε μέτριο βαθμό. Αυτό ανοίγει την πόρτα για μελλοντική έρευνα: Εάν οι επιστήμονες μπορέσουν να βρουν τρόπους για να ενισχύσουν με ασφάλεια την παραγωγή GLP-1 από τα άλφα κύτταρα, μπορεί να είναι σε θέση να ενισχύσουν φυσικά την έκκριση ινσουλίνης σε άτομα με διαβήτη.
Ωστόσο, η ακριβής μέτρηση του GLP-1 δεν ήταν εύκολη. Η ομάδα ανέπτυξε μια δοκιμασία φασματομετρίας μάζας υψηλής εξειδίκευσης που ανιχνεύει μόνο τη βιοδραστική μορφή του GLP-1 – την εκδοχή που στην πραγματικότητα διεγείρει την ινσουλίνη – όχι τα ανενεργά θραύσματα που συχνά θολώνουν τα αποτελέσματα.
«Αυτή η ανακάλυψη δείχνει ότι το σώμα έχει ένα ενσωματωμένο εφεδρικό σχέδιο», είπε ο Campbell. «Το GLP-1 είναι απλώς ένα πολύ πιο ισχυρό σήμα για τα βήτα κύτταρα από τη γλυκαγόνη. Η ικανότητα μετάβασης από γλυκαγόνη σε GLP-1 σε περιόδους μεταβολικού στρες μπορεί να είναι ένας κρίσιμος τρόπος με τον οποίο το σώμα διατηρεί τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα».
Διαβάστε ακόμα
