Σικάγο
Την πιο ξεκάθαρη εικόνα για τα γονίδια που εμπλέκονται στην εκδήλωση του διαβήτη τύπου 2, προσφέρει μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature. Έτσι, μπαίνει ένα τέλος στην επιστημονική διαμάχη για την επιρροή της γενετικής στον κίνδυνο νόσησης από διαβήτη.
Η έρευνα εστίασε στη μελέτη στοιχείων που αφορούσαν περισσότερα από 120.000 άτομα από την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και την Αμερική και έτσι εντοπίστηκαν πάνω από 12 συγκεκριμένα γονίδια που εμπλέκονται άμεσα με την εκδήλωση του διαβήτη τύπου 2, αναδεικνύοντας έτσι πιθανούς νέους θεραπευτικούς στόχους.
«Υπήρχε μια τεράστια επιστημονική διαμάχη γύρω από το θέμα του διαβήτη τύπου 2. Προηγούμενες μελέτες είχαν αναδείξει περισσότερα από 80 σημεία στο ανθρώπινο γονιδίωμα που σχετίζονται με την εκδήλωση διαβήτη μεταξύ των ενηλίκων, αλλά τα περισσότερα από αυτά τα γενετικά λάθη ήταν κοινά, δηλαδή συνέβαιναν συχνά στον γενικό πληθυσμό και μπορούσαν να αιτιολογήσουν μόνον ένα μικρό μέρος του κινδύνου εκδήλωσης της νόσου» εξηγεί ο Δρ Φράνσις Κολλινς, διευθυντής των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας και ένας από τους πάνω από 300 ειδικούς που συμμετείχαν στο επιστημονικό δίκτυο που έκανε τη μελέτη.
Επίσης, οι προηγούμενες μελέτες είχαν βασιστεί σε μέλετες τύπου GWAS, δηλαδή χρησιμοποιούσαν τσιπάκια που σκανάρουν χιλιάδες γονίδια ταυτόχρονα. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται γενικά σε μεγάλες πληθυσμιακές μελέτες για συγκεκριμένες παθήσεις και συγκρίνει το DNA ασθενών με αυτό υγιών ατόμων.
«Όμως, αυτού του τύπου οι έρευνες δεν είναι τίποτα περισσότερο από σπατάλη χρόνου διότι εντοπίζουν πολύ κοινές μεταλλάξεις που αιτιολογούν ένα κλάσμα μόνο του κινδύνου νόσησης. Οι πραγματικοί παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εκδήλωση μιας πάθησης, όπως η σχιζοφρένεια ή ο διαβήτης, είναι πιθανότερο να εντοπιστούν σε εξαιρετικά σπάνια γονίδια, που αφορούν μεμονωμένα άτομα ή συγκεκριμένες οικογένειες και όχι σε όσα απαντώνται σε μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες» σχολιάζει ο Δρ Ντέιβιντ Γκολντστέιν από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
Στη νέα μελέτη, οι επιστήμονες με τη χρήση αλληλουχίας επόμενης γενιάς ερεύνησαν ολόκληρο τον γενετικό κώδικα 2.657 ατόμων με και χωρίς διαβήτη για να καταγράψουν τη συμβολή, τόσο των σπάνιων, όσο και των κοινών γονιδίων που εμπλέκονται στην εκδήλωση του διαβήτη.
Επίσης, εξέτασαν την αλληλουχία όλων των γονιδίων που παράγουν πρωτεΐνες, σε δείγμα 12.940 ατόμων και με στατιστικές μεθόδους υπολόγισαν τον κίνδυνο άλλων 111.548 ανθρώπων με λιγότερο πλήρη δεδομένα για το DNA τους.
Από την επεξεργασία των δεδομένων κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι όντως η μεγαλύτερη αναλογία του γενετικού κινδύνου για εκδήλωση διαβήτη τύπου 2 απορρέει από συχνά λάθη στον γενετικό κώδικα, με κάθε ένα εξ αυτών να συνεισφέρει μια μικρή μόνο αναλογία στον ατομικό κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου.
«Αυτό που λέει πρακτικά η μελέτη για τον διαβήτη είναι ότι, η μεγάλη πλειοψηφία των μεταλλάξεων κληρονομικού κινδύνου είναι συχνές, ενώ οι σπάνιες έχουν μικρό μερίδιο ευθύνης. Επίσης, αναδείχθηκαν πάνω από 12 περιπτώσεις όπου οι μεταλλάξεις αλλάζουν τον τρόπο που παράγονται οι πρωτεΐνες, γεγονός που σημαίνει ότι αυτές οι γονιδιακές μεταλλάξεις έχουν άμεση επίπτωση στην εκδήλωση του διαβήτη τύπου 2. Και όλα αυτά ανοίγουν τον δρόμο για τον σχεδιασμό νέων τρόπων θεραπείας ή και πρόληψης της νόσου» σχολιάζει ο Δρ Μαρκ Μακ Καρθι από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Να σημειωθεί ότι, όλα τα νέα δεδομένα θα καταστούν διαθέσιμα online μέσω της Accelerating Medicines Partnership, μιας συνεργασίας ιδιωτικού και δημοσίου τομέα στις ΗΠΑ, που περιλαμβάνει τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων, 10 φαρμακευτικές εταιρείες και αρκετές μη κερδοσκοπικές οργανώνσεις.
Μαίρη Μπιμπή
Πηγή: health.in.gr
