Ο διαβήτης αποτελεί μια χρόνια διαταραχή ή οποία επηρεάζει τη ζωή εκατομμυρίων ατόμων. Υπάρχουν συμβατικές θεραπείες διαθέσιμες για τον έλεγχο του διαβήτη και των επιπλοκών του. Ωστόσο, κάποια άτομα καταφεύγουν σε συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων και των συμπληρωμάτων διατροφής. Η παρακάτω αναφορά παρέχει βασικές πληροφορίες για το διαβήτη (εστιάζοντας στο διαβήτη τύπου 2), συνοψίζει τις επιστημονικές έρευνες για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια επιλεγμένων συμπληρωμάτων τα οποία χρησιμοποιούν τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη και προτείνει πηγές για περαιτέρω πληροφόρηση.
Σημαντικά σημεία
· Γενικά, δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά στοιχεία τα οποία να αποδεικνύουν ότι τα συμπληρώματα διατροφής έχουν ουσιαστικά οφέλη για το διαβήτη τύπου 2 ή τις επιπλοκές του.
· Είναι πολύ σημαντικό ο ασθενής να μην αντικαταστήσει τη συμβατική φαρμακευτική αγωγή με μια αβέβαιη Συμπληρωματική Εναλλακτική Θεραπεία (Σ.Ε.Θ.).
· Να ενημερώνετε πάντα το γιατρό σας για οποιαδήποτε συμπληρωματική ή εναλλακτική αγωγή χρησιμοποιείτε ή προτίθεστε να χρησιμοποιήσετε. Με αυτό τον τρόπο θα διασφαλίσετε μια ασφαλή και συντονισμένη θεραπεία. Η φαρμακευτική αγωγή για το διαβήτη ίσως να χρειαστεί να προσαρμοστεί αν συγχρόνως λαμβάνετε κάποια διατροφικά συμπληρώματα.
Αναφορικά με το διαβήτη
Ο διαβήτης περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα ασθενειών. Ο διαβήτης τύπου 2 υπολογίζεται ότι ευθύνεται για το 90-95% των διαγνωσμένων ασθενειών και προσβάλει πιο συχνά τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα. Ο διαβήτης τύπου 1, ο οποίος προσβάλει το 5% των περιπτώσεων, συνήθως εμφανίζεται στα παιδιά και στους νεαρούς ενήλικες. Μια τρίτη μορφή διαβήτη, ο διαβήτης της κύησης, αναπτύσσεται σε κάποιες γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Σε όλες τις μορφές διαβήτη, η ικανότητα του σώματος να μετατρέπει την τροφή σε ενέργεια εμποδίζεται. Μετά από κάθε γεύμα ο οργανισμός διασπά το μεγαλύτερο μέρος της τροφής σε γλυκόζη (ένα είδος σακχάρου), την κύρια πηγή καυσίμων του οργανισμού. Στα άτομα με διαβήτη, ο οργανισμός δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη-μια ορμόνη η οποία βοηθά τη γλυκόζη να εισέρθει στα κύτταρα- ή τα κύτταρα δεν αντιδρούν κατάλληλα στην ινσουλίνη. Συχνά η παραγωγή ινσουλίνης του οργανισμού καθώς και η δράση της ινσουλίνης εμποδίζονται. Χωρίς θεραπεία, η γλυκόζη συσσωρεύεται στο αίμα αντί να κινηθεί προς τα κύτταρα, όπου θα μετατραπεί σε ενέργεια. Με το πέρασμα του χρόνου, τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τα οποία προκαλούνται από το διαβήτη μπορεί να βλάψουν πολλά συστήματα του οργανισμού συμπεριλαμβανομένων των αγγείων του αίματος, της καρδιάς, τα μάτια, τους νεφρούς, το νευρικό σύστημα, τις πατούσες και το δέρμα. Οι παραπάνω επιπλοκές μπορεί να αποφευχθούν ή να καθυστερηθεί η εμφάνισή τους ελέγχοντας τη γλυκόζη στο αίμα, την πίεση του αίματος και τα επίπεδα της χοληστερόλης.
Ο διαβήτης τύπου 2, στον οποίο θα εστιάσουμε την προσοχή μας σε αυτή την αναφορά, πιο συχνά συσχετίζεται με τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (παρόλο που εμφανίζεται όλο και πιο συχνά σε παιδιά), παχύσαρκα (περίπου το 80% των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 είναι υπέρβαρα), άτομα με οικογενειακό ιστορικό διαβήτη και όσα δεν δραστηριοποιούνται σωματικά. Κάποιες πληθυσμιακές ομάδες κινδυνεύουν περισσότερο από άλλες, όπως για παράδειγμα, οι γυναίκες που εμφανίζουν διαβήτη της κύησης. Ο διαβήτης τύπου 2 συνήθως ξεκινά με αντίσταση στην ινσουλίνη, μια διαταραχή στην οποία τα κύτταρα δεν χρησιμοποιούν κατάλληλα την ινσουλίνη. Τα βασικά εργαλεία για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2 είναι η υγιεινή διατροφή, η σωματική άσκηση και η παρακολούθηση των επιπέδων της γλυκόζης. Πολλά άτομα επίσης χρειάζεται να πάρουν από στόματος φαρμακευτική αγωγή ή ινσουλίνη ή και τα δύο.
Συμπληρώματα διατροφής και διαβήτης τύπου 2
Κάποια άτομα με διαβήτη χρησιμοποιούν Σ.Ε.Θ. για τη βελτίωση της κατάστασης της υγείας τους. Για παράδειγμα, μπορεί να δοκιμάσουν βελονισμό, ή βιοανάδραση για να ανακουφιστούν από τα επώδυνα συμπτώματα. Κάποιοι χρησιμοποιούν συμπληρώματα διατροφής για να βελτιώσουν τον έλεγχο της γλυκόζης, να διαχειριστούν τα συμπτώματα και να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών όπως οι καρδιακές παθήσεις.
Αυτό το κομμάτι αναφέρεται σε ότι γνωρίζουμε για κάποια από τα πολλά συμπληρώματα που χρησιμοποιούνται από τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη, εστιάζοντας σε όσα έχουν μελετηθεί σε κλινικές δοκιμές, όπως το
άλφα-λινολενικό οξύ, το χρώμιο, τα ω-3 λιπαρά οξέα και οι πολυφαινόλες.
Το α-λινολενικό οξύ (ALA, επίσης γνωστό και ως thioctic acid) είναι ένα αντιοξειδωτικό-μια ουσία η οποία προστατεύει τον οργανισμό από τη φθορά των κυττάρων. Βρίσκεται σε τροφές όπως το συκώτι, το σπανάκι, το μπρόκολο και οι πατάτες. Κάποια άτομα που πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 λαμβάνουν συμπληρώματα ALA ελπίζοντας να μειώσουν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα βελτιώνοντας την ικανότητα του οργανισμού να χρησιμοποιεί την ινσουλίνη. Άλλοι χρησιμοποιούν ALA για να εμποδίσουν την εμφάνιση ή να αντιμετωπίσουν την διαβητική νευροπάθεια. Τα συμπληρώματα διατίθενται στην αγορά σε μορφή ταμπλέτας ή κάψουλας.
· Το ALA έχει ερευνηθεί για την επίδρασή του στην ευαισθησία απέναντι στην ινσουλίνη, το μεταβολισμό της γλυκόζης και την διαβητική νευροπάθεια. Κάποιες έρευνες παρουσιάζουν οφέλη, αλλά είναι απαραίτητες περαιτέρω έρευνες (κάποιες έρευνες αναφέρουν ότι σε άλλες χώρες-εκτός από την Αμερική, το ALA χορηγείται ενδοφλέβια).
· Επειδή το ALA μπορεί να μειώσει υπερβολικά το σάκχαρο στο αίμα, τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη τα οποία το λαμβάνουν θα πρέπει να παρακολουθούν προσεκτικά τις τιμές της γλυκόζης στο αίμα τους.
Το Χρώμιο είναι ένα βασικό ιχνοστοιχείο-δηλ. το σώμα απαιτεί μια μικρή ποσότητα από χρώμιο για να λειτουργεί σωστά. Κάποια άτομα που πάσχουν από διαβήτη, παίρνουν χρώμιο, προσπαθώντας να βελτιώσουν τον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα τους. Το χρώμιο υπάρχει σε διάφορες τροφές, αλλά συνήθως σε μικρή ποσότητα. Καλές πηγές χρωμίου είναι το κρέας, τα προϊόντα ολικής άλεσης και κάποια φρούτα, λαχανικά και μπαχαρικά. Σε μορφή συμπληρωμάτων (κάψουλες και ταμπλέτες) διατίθεται στην αγορά ως πικολινικό χρώμιο, χλωριούχο χρώμιο, και νικοτινικό χρώμιο.
· Για τα συμπληρώματα χρωμίου έχουν διεξαχθεί έρευνες για τις επιδράσεις στα επίπεδα της γλυκόζης στους διαβητικούς. Τα αποτελέσματα των ερευνών δεν είναι ξεκάθαρα. Κάποιοι ερευνητές κατέληξαν ότι υπάρχουν οφέλη για τον οργανισμό, ωστόσο αρκετές από τις μελέτες δεν είχαν σχεδιαστεί σωστά. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα υψηλής ποιότητας.
· Σε χαμηλή δοσολογία η χρήση των συμπληρωμάτων χρωμίου για μικρό χρονικό διάστημα φαίνεται ότι είναι ασφαλής για τους περισσότερους ενήλικες. Ωστόσο, τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το χρώμιο μπορεί να προκαλέσει μεγάλη πτώση στα επίπεδα σακχάρου του αίματος. Το χρώμιο σε υψηλή δοσολογία μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένων προβλημάτων στη λειτουργία των νεφρών- ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαίτερα τα άτομα με διαβήτη.
Τα ω-3 λιπαρά οξέα είναι πολυακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία προέρχονται από τις εξής τροφές: ψάρια, έλαιο ψαριών, έλαιο λαχανικών (κυρίως στο κραμβέλαιο και το σογιέλαιο), τα καρύδια και φύτρο σιταριού. Τα ω-3 λιπαρά οξέα διατίθενται στην αγορά σε μορφή κάψουλας ή ελαίου (όπως το έλαιο των ψαριών). Τα ω-3 λιπαρά οξέα είναι σημαντικά για πολλές σωματικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της κίνησης του ασβεστίου μέσα και έξω από τα κύτταρα, της χαλάρωσης και σύσπασης των μυών, της πήξης του αίματος, της πέψης, της γονιμότητας, της διαίρεσης των κυττάρων και της ανάπτυξης. Επιπλέον, τα ω-3 λιπαρά οξέα πιστεύεται ότι προστατεύουν από τις καρδιοπάθειες, είναι αντιφλεγμονώδη και μειώνουν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων.
· Τα ω-3 λιπαρά οξέα ερευνήθηκαν για τις επιδράσεις τους στον οργανισμό όσον αφορά στον έλεγχο της γλυκόζης και στη μείωση του κινδύνου καρδιοπάθειας στα άτομα με διαβήτη τύπου 2. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα ω-3 λιπαρά οξέα μειώνουν τα τριγλυκερίδια, αλλά δεν επηρεάζουν τον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα, την ολική χοληστερόλη ή την HDL (καλή) χοληστερίνη στα άτομα που πάσχουν από δmpιαβήτη. Σε κάποιες έρευνες, τα ω-3 λιπαρά οξέα επίσης αύξησαν την LDL (κακή) χοληστερίνη. Είναι απαραίτητες περαιτέρω έρευνες, ιδιαίτερα μακρόχρονες έρευνες οι οποίες να εξετάζουν τις καρδιοπάθειες στα άτομα με διαβήτη.
· Τα ω-3 λιπαρά οξέα φαίνεται ότι είναι ασφαλή για τους περισσότερους ενήλικες σε χαμηλή-μέτρια δοσολογία. Έχουν εγερθεί ερωτήματα σχετικά με την ασφαλή κατανάλωση συμπληρωμάτων διατροφής από ιχθυέλαια, επειδή κάποια είδη ψαριού μπορεί να έχουν μολυνθεί από ουσίες όπως ο ψευδάργυρος, τα παρασιτοκτόνα, ή τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs). Σε υψηλές δόσεις, τα ιχθυέλαια μπορ
εί να αλληλεπιδράσουν με κάποια φάρμακα, περιλαμβανομένων των αντιπηκτικών και των φαρμάκων για την υπέρταση.
Πολυφαινόλες-αντιοξειδωτικά τα οποία βρίσκονται στο τσάι και τη μαύρη σοκολάτα, μεταξύ άλλων διατροφικών πηγών-μελετώνται για τις πιθανές επιδράσεις τους στην υγεία των αγγείων (συμπεριλαμβανομένης της πίεσης του αίματος) και στην ικανότητα του οργανισμού να χρησιμοποιεί την ινσουλίνη.
· Εργαστηριακές έρευνες υποστηρίζουν ότι οι κατεχίνες (EGCG -Επιγαλλοκατεχίνη γαλλικού εστέρα), πολυφαινόλες οι οποίες βρίσκονται στο πράσινο τσάι μπορεί να προστατεύουν τον οργανισμό από τις καρδιαγγειακές παθήσεις και να έχουν ευεργετικές επιδράσεις στη δραστηριότητα της ινσουλίνης και στον έλεγχο της γλυκόζης. Ωστόσο, μικρής κλίμακας κλινικές έρευνες που μελέτησαν τη δράση των κατεχινών και του πράσινου τσαγιού στα άτομα με διαβήτη δεν έδειξαν ανάλογα αποτελέσματα.
· Δεν παρατηρήθηκαν παρενέργειες από τη λήψη κατεχινών ή πράσινου τσαγιού. Το πράσινο τσάι είναι ασφαλές για τους περισσότερους ενήλικες όταν λαμβάνεται σε μέτριες ποσότητες. Ωστόσο, το πράσινο τσάι, περιέχει καφεΐνη, η οποία μπορεί να προκαλέσει, σε κάποια άτομα, αϋπνία, υπερένταση ή αναστάτωση και άλλες περενέργειες. Το πράσινο τσάι επίσης έχει μικρές ποσότητες βιταμίνης Κ, η οποία μπορεί να μειώσει τη δράση αντιπηκτικών φαρμάκων όπως η βαρφαρίνη.
Άλλα συμπληρώματα διατροφής τα οποία μελετώνται για τις επιδράσεις τους στο διαβήτη. Για παράδειγμα:
· Προκαταρκτικές έρευνες διεξήχθησαν για τη χρήση του σκόρδου στη μείωση των επιπέδων της γλυκόζης, ωστόσο τα αποτελέσματα δεν ήταν ξεκάθαρα.
· Μελέτες για τις επιδράσεις των συμπληρωμάτων μαγνησίου στα επίπεδα της γλυκόζης έδειξαν αντικρουόμενα αποτελέσματα, παρόλο που οι ερευνητές κατέληξαν ότι εάν η διατροφή σας είναι υψηλή σε μαγνήσιο διατρέχετε μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη.
· Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να αξιολογήσουμε την αποτελεσματικότητα του διατροφικού συμπληρώματος συνένζυμου Q10 ως Σ.Ε.Θ. για το διαβήτη. Οι έρευνες που αναφέρονται στην ικανότητα του συνένζυμου Q10 να επηρεάζει τα επίπεδα γλυκόζης έδειξαν αντικρουόμενα αποτελέσματα.
· Οι ερευνητές μελετούν την επίδραση του βοτάνου τζίνσενγκ και του ιχνοστοιχείου βανάδιου στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης.
· Κάποια άτομα που πάσχουν από διαβήτη ίσως να δοκιμάσουν φυτοθεραπεία με κάκτο φραγκόσυκου, γύμνεμα, κισσό κολοκύνθη, αλόη βέρα, τιγωνέλλα και πικρό πεπόνι για να ελέγξουν τα επίπεδα της γλυκόζης τους. Ωστόσο, είναι περιορισμένη η έρευνα για την αποτελεσματικότητα της φυτοθεραπείας στο διαβήτη.
Εάν πάσχετε από διαβήτη και σκέφτεστε να ξεκινήσετε τη λήψη συμπληρώματος διατροφής:
Ενημερώστε το γιατρό σας για τις εναλλακτικές και συμπληρωματικές θεραπείες που χρησιμοποιείτε. Δώστε μια πλήρη εικόνα του τι κάνετε για να διαχειριστείτε την υγεία σας. Με αυτόν τον τρόπο θα έχετε μια συντονισμένη και ασφαλή φροντίδα για την υγεία σας. Η φαρμακευτική αγωγή για το διαβήτη και άλλα προβλήματα υγείας μπορεί να χρειαστεί να προσαρμοστεί στην περίπτωση λήψης κάποιου διατροφικού συμπληρώματος. Οι γυναίκες που είναι έγκυες ή θηλάζουν, ή όσοι σκέφτονται να χρησιμοποιήσουν τα συμπληρώματα για τη θεραπεία παιδιού, θα πρέπει να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό πριν χρησιμοποιήσουν κάποιο συμπλήρωμα διατροφής. Μην αντικαταστήσετε τις επιστημονικά αποδεδειγμένες θεραπείες για το διαβήτη με τις Σ.Ε.Θ. οι οποίες δεν είναι επιστημονικά αποδεδειγμένες. Οι συνέπειες για κάποιον που δεν ακολουθεί τη συνταγογραφημένη φαρμακευτική αγωγή για το διαβήτη μπορεί να είναι σοβαρές.
· Να έχετε στο μυαλό σας ότι η ταμπέλα στην οποία αναγράφονται τα συστατικά του διατροφικού συμπληρώματος μπορεί να μην αντικατοπτρίζει το πραγματικό περιεχόμενο της φιάλης του σκευάσματος. Για παράδειγμα, κάποιες εξετάσεις σε διατροφικά συμπληρώματα έδειξαν ότι το περιεχόμενο δεν ανταποκρινόταν στη αναγραφόμενη στην ταμπέλα δοσολογία και κάποια συμπληρώματα βοτάνων αποδείχθηκαν μολυσμένα.
Επίσης η έρευνα για το διαβήτη περιλαμβάνει εργασίες για τις επιδράσεις:
-Του χρώμιου στον έλεγχο της γλυκόζης και της λειτουργίας των αγγείων
-Της γιόγκα στα άτομα που πάσχουν από διαβήτη
-Του αποστάγματος γίνκο του δίλοβου (σαλιβουρίας ή gingo biloba) στα φάρμακα για το διαβήτη
-Των κατεχινών και της αντίδρασης του οργανισμού στην ινσουλίνη
Του ρέικι στη διαβητική νε
υροπάθεια και στη λειτουργία της καρδιάς
Της βιταμίνης C, της γλουκοσαμίνης, και της μαύρης σοκολάτας ως προς την αντίδραση του οργανισμού στην ινσουλίνη.
Πηγή:
