Πολλές φορές βλέπουμε τα πράγματα όπως μας τα παρουσιάζουν. Άλλες φορές είμαστε σκεπτόμενοι και βλέπουμε πέρα από το “παλιοκούτι”, την τηλεόραση και το διαδίκτυο που μας πλασάρουν κάθε λογής πολιτκή άποψη προκειμένου να μας κάνουν μια μίνι πλύση εγκεφάλου. Πως είναι όμως όταν μετά από 8 χρόνια σου λένε ότι βγαίνουμε σιγά σιγά από τα μνημόνια; Ενώ ξέρεις ότι σε εσένα δεν θα αλλάξει τίποτα για τα επόμενα δέκα χρόνια; Πως το βλέπει ένας Έλληνας και πως ένας ξένος; Πηγαίνοντας κάποιος στη δουλειά του με τα μέσα μεταφοράς θα ακούσει χιλιάδες πράγματα που δείχνουν πως έχει διαμορφωθεί η άποψη του καθενός σχετικά με την κρίση και το άμεσο μέλλον. Όταν όμως βλέπεις τη ματιά μιας από τις μεγαλύτερες οικονομικές και τραπεζικές αναλύτριες του κόσμου να γράφει για το θέμα της υγειονομικής περίθαλψης στην Ελλάδα, οφείλεις να ρίξεις μια ματιά στο άρθρο της, για να δεις πως τα βλέπουν και αυτοί που βρίσκονται έξω από το δικό μας χορό (ή “τρελοκομείο” αν θέλετε), με στοιχεία και λόγια που αγγίζουν τον κάθε ένα από εμάς… και όπως θα δείτε παρακάτω, με μια φράση τα εξηγεί όλα… “κάποιος θα νομίζει ότι είναι μια ζώνη πολέμου, όχι μια προηγμένη χώρα που έχει βρεθεί σε δύσκολη θέση με τους πιστωτές της.”
Σας το παραθέτουμε σε μετάφραση (original post):
“Όταν γράφει κάποιος για την κρίση στην Ελλάδα, είναι εύκολο να δει μόνο τα οικονομικά στοιχεία και να παραλείψει τον ανθρώπινο αντίκτυπο. Πως αισθάνεται άραγε ο κόσμος που ζει μια πτώση της τάξης του 27% στο ΑΕΠ της χώρας; Πώς επηρεάζει το δημόσιο τομέα από το οποίο εξαρτάται η ευημερία των ανθρώπων – και μάλιστα η ζωή τους – από το γεγονός ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα του 15% του ΑΕΠ σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%;
Μερικοί άνθρωποι δικαιολογούν την τρομερή κατάθλιψη και την αυστηρή φορολογική λιτότητα της Ελλάδας με το σκεπτικό ότι είναι αναγκαία η «μεταρρύθμιση» της ελληνικής οικονομίας. Άλλοι υποστηρίζουν ακόμη ότι οι Έλληνες “αξίζουν” τη φτώχεια και τη στέρηση. Έκαναν ένα τεράστιο πάρτι με τα έξοδα άλλων ανθρώπων, εξάλλου. Τώρα, είναι η ώρα για εκδίκηση.
Έχω ακούσει πολλά από αυτά πρόσφατα. Γι ‘αυτό είμαι ευγνώμων που το ιατρικό περιοδικό The Lancet μου έδωσε πυρομαχικά ώστε να ρίξω σε όσους θέλουν να παίξουν το παιχνίδι “κατηγορήστε τους Έλληνες” ή που πιστεύουν ότι η λιτότητα που επιβλήθηκε στην Ελλάδα ήταν τόσο ήπια και αναγκαία, ή που απλά δεν βλέπουν τους ανθρώπους πίσω από τους αριθμούς. Το Lancet δημοσίευσε μια ανάλυση των αλλαγών στο προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα κατά την πρόσφατη κρίση.
Η ελληνική θνησιμότητα έχει επιδεινωθεί σημαντικά από τις αρχές του αιώνα. Το 2000, το ποσοστό θνησιμότητας ανά 100.000 άτομα ήταν 944.5. Μέχρι το 2016, είχε ανέλθει σε 1.174,9 με το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης να πραγματοποιείται από το 2010 και μετά.
Η αύξηση της θνησιμότητας στην Ελλάδα βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τα ποσοστά θνησιμότητας παγκοσμίως, τα οποία μειώθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ακόμη και στη Δυτική Ευρώπη, όπου τα ποσοστά θνησιμότητας αυξήθηκαν ελαφρά συνολικά, καμία άλλη χώρα δεν παρουσίασε επιδείνωση σε αυτή την κλίμακα. Η Κύπρος, ο στενός γείτονας της Ελλάδας, παρουσίασε επίσης κάποια επιδείνωση των ποσοστών θνησιμότητας κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και ύφεσης, αλλά όχι στην κλίμακα της Ελλάδας. Μεταξύ των χωρών που περιλαμβάνονται στη μελέτη, η περίπτωση της Ελλάδας φαίνεται να είναι εξαιρετική.
Αλλά τι προκαλεί αυτούς τους θανάτους; Η έκθεση αναφέρει ότι ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία:
“… οι δυσμενείς συνθήκες της ιατρικής περίθαλψης, οι αυτοτραυματισμοί (self harming) και πολλοί τύποι καρκίνου ξεχώρισαν, καθώς αυξάνονταν σταθερά στην Ελλάδα σε όλες τις ηλικίες… Σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, είναι εμφανή και άλλα αίτια, με ταχεία αύξηση των θανάτων λόγω νεογνικής αιμολυτικής νόσου και νεογνικής σήψης σε παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών και σημαντικές αυξήσεις στον αυτοτραυματισμό μεταξύ εφήβων και νεαρών ενηλίκων. Έλληνες ενήλικες ηλικίας 15-49 ετών είχαν αυξημένη θνησιμότητα εξαιτίας του HIV, πολλών θεραπευόμενων νεοπλασμάτων, όλων των τύπων κίρρωσης, νευρολογικών διαταραχών, χρόνιας νεφρικής νόσου και των περισσότερων τύπων καρδιαγγειακών παθήσεων εκτός από την ισχαιμική καρδιοπάθεια και το εγκεφαλικό επεισόδιο.”
Επιτρέψτε μου να μεταφράσω αυτό το κομμάτι της ιατρικής φρασεολογίας:
- Τα νεογέννητα βρέφη πεθαίνουν από εντελώς αντιμετωπίσιμες καταστάσεις και νόσους.
- Οι έφηβοι και οι νέοι ενήλικες αυτοκτονούν.
- Οι έφηβοι και οι ενήλικες πεθαίνουν από ασθένειες που σχετίζονται με την κακή διατροφή, την κατάχρηση οινοπνεύματος και το κάπνισμα, καθώς και από τις θεραπεύσιμες ασθένειες.
Η έκθεση αναφέρει επίσης ότι η συχνότητα εμφάνισης του ιού HIV / AIDS διπλασιάστηκε μεταξύ 2010-12, όταν η κυβέρνηση σταμάτησε προσωρινά να διανέμει σύριγγες. Η φυματίωση επίσης φαίνεται να έχει αυξηθεί μεταξύ των ενήλικων Ελλήνων.
Η αύξηση των θανάτων από αυτοτραυματισμό (self harming) μεταξύ των νέων ενηλίκων είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή. Αυτό είναι το ανθρώπινο κόστος για το τρομακτικά υψηλό ποσοστό ανεργίας των νέων στην Ελλάδα. Στην κορυφή της κρίσης, το 2013, ήταν 58,21% – πάνω από το ήμισυ όλων των νέων ενηλίκων. Ακόμα και τώρα, παρά το μισό εκατομμύριο νέους που εγκαταλείπουν τη χώρα, η ανεργία είναι πάνω από 40%. Οι Έλληνες νεαροί ενήλικες αντιμετωπίζουν μια πολύ δύσκολη επιλογή – να φύγουν ή να αντιμετωπίσουν μια ανεργία διαρκείας. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο αυτοτραυματισμός και η αυτοκτονία έχουν αυξηθεί.
Ωστόσο, παρά την επιδημία της απελπισίας, οι μεγαλύτερες αυξήσεις θνησιμότητας δεν είναι μεταξύ των νέων ενηλίκων, αλλά μεταξύ των μωρών και των πολύ ηλικιωμένων. Αυτό μιλάει για μια κρίση στην υγειονομική περίθαλψη.
Η έκθεση αναφέρει ότι στο πλαίσιο των συνθηκών “διάσωσης” της χώρας, οι συνολικές δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη (δημόσιες και ιδιωτικές) μειώθηκαν από 9,8% του ΑΕΠ το 2008 σε 8,1% το 2014. Σε άρθρο που δημοσίευσε το Lancet, αναφέρεται ότι υπό την πίεση της τρόικα, η ελληνική κυβέρνηση μείωσε τις δημόσιες δαπάνες για υγειονομική περίθαλψη στο 6% του ΑΕΠ.
Αλλά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το ελληνικό ΑΕΠ μειώθηκε περισσότερο από το ένα τέταρτο. Έτσι, οι συνολικές δαπάνες για υγειονομική περίθαλψη συρρικνώθηκαν αποτελεσματικά. Από το 2010 και μετά, καθώς οι περικοπές στις δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη αυξήθηκαν, τα ποσοστά θνησιμότητας αυξήθηκαν σε όλες τις ηλικίες:
Η έκθεση επισημαίνει:
Από την εφαρμογή του προγράμματος λιτότητας, η Ελλάδα μείωσε τον δείκτη δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη στο ΑΕΠ σε ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ, με 50% λιγότερη δημόσια νοσοκομειακή χρηματοδότηση το 2015 από ό, τι το 2009. Η μείωση αυτή έχει αφήσει τα νοσοκομεία με έλλειμμα σε βασικές προμήθειες, ενώ οι καταναλωτές προκαλούνται από πολύ συχνές ελλείψεις φαρμάκων και αναλωσίμων.
Τα νοσοκομεία στερούνται βασικών προμηθειών, οι ασθενείς δεν μπορούν να λάβουν τα φάρμακα που χρειάζονται … κάποιος θα νομίζει ότι είναι μια ζώνη πολέμου, όχι μια προηγμένη χώρα που έχει βρεθεί σε δύσκολη θέση με τους πιστωτές της.
Η ανεργία και η φτώχεια έκοψαν μεγάλα τμήματα του πληθυσμού από την ιδιωτική υγειονομική περίθαλψη:
… σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού έχασε την ασφάλιση υγείας από το εθνικό πρόγραμμα υγειονομικής περίθαλψης λόγω μακροχρόνιας ανεργίας, ενώ οι συνεχείς μειώσεις του ελάχιστου μισθού μείωσαν την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.
Για να τρίψουμε το αλάτι στην πληγή, παράλληλα με την τρομερή περικοπή των συνολικών δαπανών της ελληνικής υγειονομικής περίθαλψης, η αντίστοιχη της ΕΕ στο σύνολό της αυξήθηκε από το 9,4% του ΑΕΠ το 2008 σε 10% το 2014.
Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αν και η γήρανση του πληθυσμού της Ελλάδας, που συνοδεύεται από την αποχώρηση των νέων και ταλαντούχων, συμβάλλει στην αύξηση των ποσοστών θνησιμότητας, στην πραγματικότητα ο κύριος λόγος είναι τα σκληρά προγράμματα λιτότητας που επιβάλλονται στη χώρα με πρόσχημα τη διάσωση της.
Ας σταματήσουμε να παίζουμε “κατηγορήστε τον Έλληνα”. Μωρά, έφηβοι και νεαροί ενήλικες δεν προκάλεσαν την καταστροφή που ήρθε με τα χρέη. Αλλά πληρώνουν γι’ αυτό – με τις ζωές τους”
