Σήμερα, πολλές λοιμώξεις θα μπορούσαν να ξαναγίνουν θανατηφόρες, γιατί τα μικρόβια που τις προκαλούν έχουν γίνει ανθεκτικά στα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούμε.
Μήπως είστε από εκείνους που με το πρώτο σύμπτωμα κρυολογήματος ξεκινάτε μόνοι σας τα αντιβιοτικά; Καλό θα ήταν να… αναθεωρήσετε, και μάλιστα γρήγορα!!!
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για έναν νέο, παγκόσμιο κίνδυνο, από την υπερβολική ή λανθασμένη λήψη αντιβιοτικών.
Τα αντιβιοτικά παρασκευάστηκαν για πρώτη φορά πριν από 50 περίπου χρόνια για να καταπολεμήσουν τις μικροβιακές λοιμώξεις. Μέχρι τότε, πολλές λοιμώξεις ήταν θανατηφόρες.
Στο επικίνδυνο φαινόμενο της μικροβιακής αντοχής στην αντιβίωση η Ελλάδα κατέχει τη διεθνή πρωτιά, παρουσιάζοντας επιπλέον τα μεγαλύτερα επίπεδα κατανάλωσης αντιβιοτικών παγκοσμίως…
Με ποιον τρόπο τα μικρόβια γίνονται ανθεκτικά στα αντιβιοτικά;
Δεκάκις τρισεκατομμύρια μικρόβια υπάρχουν στο δέρμα, στη μύτη, στο στόμα, στο έντερο, τον κόλπο, την ουρήθρα, και ζουν αρμονικά μαζί μας, χωρίς να μας δημιουργούν πρόβλημα: είναι τα συμβιωτικά μικρόβια, που αποτελούν τη λεγόμενη «φυσιολογική χλωρίδα» μας. Άλλα μικρόβια, τα παθογόνα, υπάρχουν στο φυσικό περιβάλλον αλλά μπορούν, όταν έρθουν σε επαφή μαζί μας και υπό ορισμένες προϋπόθεσεις (να εισβάλουν σε μεγάλο αριθμό ή η άμυνα του οργανισμού μας να είναι εξασθενημένη), να μας προκαλέσουν λοιμώξεις ποικίλης βαρύτητας.
Ορισμένα μικρόβια, όταν «απειλούνται» από αντιβιοτικά, θέτουν σε λειτουργία ένα μηχανισμό άμυνας και αναπτύσσουν αντοχή στα αντιβιοτικά. Τότε μπορούν να εξουδετερώσουν τη δράση του αντιβιοτικού και να επιζήσουν παρουσία του. Όταν η «απειλή» του αντιβιοτικού σταματήσει, τότε -και με βραδείς ρυθμούς- αποβάλλουν τους μηχανισμούς αντοχής τους και, σταδιακά, ξαναγίνονται ευαίσθητα στα αντιβιοτικά.
Αν και η αντοχή πολλές φορές αποτελεί φυσική εξέλιξη για κάποια μικρόβια, η αλόγιστη και λανθασμένη χρήση των αντιβιοτικών την επιταχύνει με τρομακτικούς ρυθμούς. Καθώς τα αντιβιοτικά δεν κάνουν διάκριση ανάμεσα στα παθογόνα και τα συμβιωτικά μικρόβια -τα σκοτώνουν όλα!- πολλά παθογόνα που έχουν αποκτήσει αντοχή καταφέρνουν να επιζούν και αντικαθιστούν σταδιακά τα συμβιωτικά μικρόβια που ζουν φυσιολογικά μέσα στον οργανισμό μας.
Έτσι, παιδιά και ενήλικες αποικιζόμαστε με όλο και περισσότερα ανθεκτικά μικρόβια.
Αλυσιδωτή αντίδραση!
Όμως, τα ανθρώπινα όντα ανταλλάσσουμε καθημερινά τα μικρόβια που κουβαλάμε. Με την καθημερινή ανθρώπινη δραστηριότητα (χειραψία, φιλί, εργασία με χέρια, κ.ο.κ.) τα ανθεκτικά μικρόβια διασπείρονται σε άλλους ανθρώπους, οι οποίοι, με τη σειρά τους, αποκτούν στη φυσιολογική τους χλωρίδα ανθεκτικά μικρόβια κι ας μην έχουν κάνει οι ίδιοι χρήση αντιβιοτικών!
Το φαινόμενο δηλαδή της αντοχής στα αντιβιοτικά είναι μια αλυσιδωτή αντίδραση που αφορά πολύ περισσότερους ανθρώπους απ’ ό,τι φαίνεται. Αντίθετα απ’ό,τι πιστεύουμε, δεν είμαστε οι άνθρωποι που αποκτούμε «ανοσία» στην αντιβίωση, αλλά τα μικρόβια, που συνεχώς διασπείρονται!
Όσο πιο συχνά και όσο περισσότερα άτομα λαμβάνουν τακτικά αντιβιοτικά, τόσο μεγαλύτερη είναι και η διασπορά ανθεκτικών μικρόβιων.
(Να σημειώσουμε εδώ πως η χρήση των αντιβιοτικών στη ζωοτροφία δεν ευθύνεται παρά μόνο για περιορισμένης έκτασης προβλήματα αντοχής που αφορούν ανθρώπους.)
Τι πρέπει να γνωρίζουμε
_Ιός ή βακτήριο;
Οι λοιμώξεις στον άνθρωπο προκαλούνται είτε από ιούς ή από βακτήρια.
Τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα και αναντικατάστατα στα σοβαρά περιστατικά βακτηριακών λοιμώξεων. Σκοτώνουν τα βακτήρια ή εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό τους, δίνοντας χρόνο στην άμυνά μας να αντιμετωπίσει τη λοίμωξη.
Όμως, δεν ασκούν καμία απολύτως επίδραση στους ιούς. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει ΠΟΤΕ να λαμβάνονται αντιβιοτικά για λοιμώξεις που οφείλονται σε ιούς!
Οι περισσότερες λοιμώξεις, όμως, (πχ. οξείες διάρροιες, ωτίτιδες, βρογχίτιδες, ιγμορίτιδες, ή ιώσεις με συμπτώματα όπως συνάχι, πονόλαιμος, πόνος στα κόκκαλα και στους μύες, πυρετός) είναι ιογενείς. Η άμυνα μας είναι επαρκής για την ίαση της πλειοψηφίας των απλών αυτών λοιμώξεων, που αυτοθεραπεύονται μέσα σε διάστημα μικρότερο ή μεγαλύτερο των τριών ημερών. Παρά τις μυθικές ιδιότητες που πολλοί τους αποδίδουν, εκεί τα αντιβιοτικά δεν θα βοηθήσουν να γίνουμε πιο γρήγορα καλά (δεν θα «ρίξουν» τον πυρετό πιο γρήγορα) –είναι απολύτως άχρηστα!
_Προσοχή στη χορήγηση αντιβιοτικών στα παιδιά!
Τα παιδιά μας δεν χρειάζονται περισσότερο τα αντιβιοτικά απ’ ότι εμείς! Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι λοιμώξεις στα παιδιά οφείλονται σε ιούς και, όπως είπαμε, τα αντιβιοτικά δεν έχουν εκεί καμία απόλυτως δράση.
Επιπλέον, η λήψη αντιβιοτικού σε περίπτωση ιογενούς λοίμωξης αυξάνει την πιθανότητα μικροβιακής αντοχής, που ίσως αποβεί κρίσιμη σε ένα πιθανό δύσκολο περιστατικό στο μέλλον. Οι μελέτες δείχνουν δυστυχώς πως τα παιδιά είναι η ομάδα με τα μεγαλύτερα ποσοστά λήψης αντιβιοτικών και, κατά συνέπεια, μικροβιακής αντοχής…
_Επισκεφτείτε το γιατρό σας!
Εφόσον τα συμπτώματα της ασθένειάς σας δεν υποχωρούν παρά τη φροντίδα σας (ξεκούραση, πολλά υγρά, πιθανά φάρμακα για τα συμπτώματα ή τον πόνο), επισκεφτείτε το γιατρό σας.
ΜΟΝΟ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ και κανένας άλλος είναι σε θέση να κρίνει πότε μια λοίμωξη είναι σοβαρή και αν πρέπει να δοθούν αντιβιοτικά.
Μόνο ο γιατρός μπορεί να καθορίσει τη δοσολογία, τον τρόπο και τη διάρκεια λήψης του αντιβιοτικού -και οι οδηγίες του πρέπει να ακολουθούνται αυστηρά από τους ασθενείς.
Συνοψίζοντας
Η αντοχή στα αντιβιοτικά αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές της εποχής μας για την παγκόσμια υγεία, και μπορεί να μας επηρεάσει όλους, ανεξάρτητα ηλικίας, εθνότητας, φύλου.
Εξαιτίας της, οι λοιμώξεις που σήμερα θεραπεύονται χάρη στα αντιβιοτικά, μπορούν να ξαναγίνουν θανατηφόρες, αφού τα αντιβιοτικά δεν είναι πλέον αποτελεσματικά. Επιπλέον, στην περίπτωση ίασής τους, θα απαιτείται πολλαπλάσιος χρόνος και χρήμα.
Πρόκειται για έναν κίνδυνο που μας αφορά ήδη. Τα τελευταία χρόνια στις ΗΠΑ τουλάχιστον 2 εκατομμύρια άνθρωποι το χρόνο μολύνονται από βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, και τουλάχιστον 23,000 εξ’ αυτών πεθαίνουν ήδη κάθε χρόνο από τις μολύνσεις αυτές -ενώ το αντίστοιχο νούμερο για την Ευρώπη ανέρχεται στις 25,000…
Χωρίς την αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών, επιπλέον ιατρικές διαδικασίες σαν τη μεταμόσχευση οργάνων, τη χημειοθεραπεία, τη ρύθμιση του διαβήτη και τις σοβαρές χειρουργικές επεμβάσεις μπορούν να γίνουν τρομερά επικίνδυνες.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας Π.Ο.Υ. η ανατολική Μεσόγειος εμφανίζει ήδη τα μεγαλύτερα ποσοστά αντοχής στα αντιβιοτικά στην Ευρώπη -με τα βακτήρια της E. Coli (που προκαλούν κολπίτιδα, ουρολοίμωξη, γαστρεντερίτιδα κα.), της K. Pneumoniae (πνευμονία, οστεομυελίτιδα κ.α.) του Χρυσίζοντα Σταφυλόκοκκου (δερματίτιδες, μαστίτιδες, γαστρεντερίτιδες κ.α.) και της Γονόρροιας να είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά σε πολλούς τύπους αντιβιοτικών.
Στην Ελλάδα έχουμε τα υψηλότερα ποσοστά κατανάλωσης αντιβιοτικών σε ολόκληρο τον κόσμο.
Αν δεν αναλάβουμε σήμερα δράση ενάντια σ’ αυτή την υπερκατανάλωση, τότε στο μέλλον όλο και πιο συχνά θα παρουσιάζονται λοιμώξεις από ανθεκτικά μικρόβια, για τις οποίες τα αντιβιοτικά δεν θα μπορούν να μας βοηθήσουν ή να μας σώσουν.
Με το να σταματήσουμε την άσκοπη κατανάλωση αντιβιοτικών, τα αποτελέσματα είναι πολύτιμα.
Είναι κατά πολύ προτιμότερο όταν αντιμετωπίζουμε σοβαρές μικροβιακές λοιμώξεις, σαν την πνευμονία, τη γονόρροια και τις ουρολοιμώξεις, αυτές να οφείλονται σε ευαίσθητα μικρόβια που να μπορούμε να σκοτώσουμε με τα αντιβιοτικά.
Ας διαφυλάξουμε, λοιπόν, την αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών μας -κάτι που σημαίνει πρώτα απ’ όλα να περιορίσουμε την αλόγιστη κατανάλωσή τους!
Πηγές:
http://www.ifet.gr/antibiotics.pdf
http://www.ifet.gr/antibiotics_site/index.htm
http://www.who.int/mediacentre/factsheets/antibiotic-resistance/en/
http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2014/amr-report/en/
http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs194/en/
http://www.cdc.gov/drugresistance/
http://www.cdc.gov/getsmart/community/about/fast-facts.html
http://medicaldent.gr/index.php/right_use_of_antibiotics/
