Οι περισσότεροι άνθρωποι αναπτύσσουν τεχνικές για να αντιμετωπίζουν τις διάφορες προκλήσεις που εμφανίζονται στη ζωή τους. Ακόμη και αν η προσέγγισή τους διαφέρει ανάλογα με το πρόβλημα, η πιθανότητα είναι ότι αντιμετωπίζουν τις περισσότερες δυσκολίες τους με παρόμοιο τρόπο.
Μπορεί κάποιος, για παράδειγμα, όταν αντιμετωπίζει μια δύσκολη κατάσταση ή κάποια κατάσταση που του προκαλεί στρες, να μπορεί να βρίσκει απευθείας τι είναι αυτό που την προκαλεί, και να προσπαθήσει να τη διορθώσει ή να τη βελτιώσει ώστε να μειώσει τα επίπεδα του στρες.
Τι συμβαίνει όμως όταν δεν μπορούμε να δράσουμε τόσο άμεσα; Κάποιοι άνθρωποι μπορούν κι επεξεργάζονται τις καταστάσεις σε συναισθηματικό επίπεδο, βλέποντάς τες από μια άλλη οπτική, ή στηριζόμενοι σε δικούς τους ανθρώπους για βοήθεια.
Οι δύο αυτές περιπτώσεις είναι χαρακτηριστικές δύο ξεχωριστών στρατηγικών αντιμετώπισης των καταστάσεων:
- Της απευθείας αντιμετώπιση των προβλήματων και την άμεση επίλυσή τους.
- Στην επεξεργασία των συναισθημάτων και τη διαχείριση του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα.
Και οι δύο στρατηγικές έχουν οφέλη, ωστόσο η εστίαση στα συναισθήματα μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Ας δούμε σε ποιες περιπτώσεις βοηθά.
Η ικανότητα να αντιμετωπίζουμε καταστάσεις εστιάζοντας στα συναισθήματα, μας βοηθά να επεξεργαστούμε αθέμιτα ή επίπονα συναισθήματα και αντιδράσεις. Με άλλα λόγια, αυτή η προσέγγιση βοηθά στην διαχείριση συναισθημάτων και όχι εξωτερικών παραγόντων.
Η προσέγγιση αυτή δε βοηθά στην άμεση επίλυση προβλημάτων, όμως είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση καταστάσεων που δεν μπορούμε να ελέγξουμε ή να αλλάξουμε.
Όταν μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα την απόκριση των συναισθημάτων σε κάποιες καταστάσεις, είμαστε σε θέση να αισθανόμαστε λίγο καλύτερα με αυτό που συμβαίνει – ή τουλάχιστον λίγο πιο ικανοί να το αντιμετωπίσουμε.
Σύμφωνα με έρευνα του 2015, οι άνθρωποι που τείνουν να αντιμετωπίζουν καταστάσεις με τον έλεγχο των συναισθημάτων τους, μπορεί να είναι πιο ανθεκτικοί στο στρες και να αισθάνονται γενικότερα καλά.
Ας δούμε μερικές τεχνικές που μας επιτρέπουν να εστιαζόμαστε στη διαχείριση των συναισθημάτων μας.
Διαλογισμός
Ο διαλογισμός μας μαθαίνει να αναγνωρίζουμε και να συνυπάρχουμε με τις σκέψεις και τις εμπειρίες μας, ακόμη κι αυτές που είναι δύσκολες.
Βασικός σκοπός του διαλογισμού είναι η επίγνωση. Στόχος του δηλαδή είναι να μπορεί κανείς να αναγνωρίζει τις σκέψεις που αναδύονται, να τις αποδέχεται και να τις αφήνει να φεύγουν χωρίς να τις αναμασά ή να κρίνει τον εαυτό του που τις έχει.
Μπορεί κανείς να ασκηθεί στην επίγνωση οποιαδήποτε στιγμή, σε οποιοδήποτε χώρο, χωρίς να του κοστίζει τίποτα. Μπορεί στην αρχή να φαίνεται περίεργο, ακόμη και χωρίς νόημα, γιατί χρειάζεται χρόνος πριν συνηθίσει κανείς τη διαδικασία. Όμως τα αποτελέσματα δεν αργούν να εμφανιστούν.
Καταγραφή συναισθημάτων
Ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για να επεξεργαστούμε και να αποδεχθούμε τα δύσκολα συναισθήματα είναι η καταγραφή τους.
Όταν κάτι δεν πάει καλά, μπορεί να παρουσιαστούν πολλά πολύπλοκα και αντικρουόμενα συναισθήματα. Μπορεί να αισθανόμαστε μπερδεμένοι, και να κουραζόμαστε μόνο στη σκέψη ότι πρέπει να τα ξεμπερδέψουμε. Ή μπορεί και να μην είμαστε σίγουροι πως να περιγράψουμε με λέξεις αυτό που αισθανόμαστε.
Η κούραση και η σύγχυση είναι βάσιμα συναισθήματα και μπορεί να αποτελούν ένα καλό σημείο για να ξεκινήσει κανείς να γράφει τι αισθάνεται.
Κάποιες φορές η απλή αποτύπωση των συναισθημάτων σε χαρτί, όσο πολύπλοκα και αν είναι, είναι το πρώτο βήμα για την επεξεργασία τους. Μπορεί εν καιρώ να ανακαλύψετε ότι όταν κρατάτε κάποιου είδους ημερολόγιο, περνάτε από κάποιου είδους προσωπική κάθαρση, σαν να τα σβήνετε από το μυαλό σας και να τα μεταφέρετε στο χαρτί.
Μπορείτε λοιπόν να προσπαθήσετε:
- Να καταγράφετε τα συναισθήματά σας καθημερινά, ακόμη κι αν έχετε μόνο 5 λεπτά ελεύθερο χρόνο.
- Να γράφετε ό,τι σας έρχεται στο μυαλό, μην ανησυχείτε για διορθώσεις και μην λογοκρίνετε τον εαυτό σας.
- Να καταγράφετε οποιεσδήποτε μεταβολές της διάθεσης και των συναισθημάτων σας, και οποιωνδήποτε παραγόντων μπορεί να τις προκαλούν, είτε πρόκειται για πρόγραμμα εξάσκησης, για συγκεκριμένες τροφές, ή σχέσεις.
Σκεφτείτε θετικά!
Η θετική σκέψη από μόνη της δεν αποτελεί αντιμετώπιση προβλήματων, αλλά σίγουρα μπορεί να ενισχύσει την συναισθηματική μας ευεξία.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η αισιοδοξία, ή η θετική σκέψη, δεν σημαίνει την αδιαφορία για τα προβλήματά μας, αλλά την θεώρησή τους από μια θετική πλευρά και την ικανότητα να βρίσκουμε πράγματα που μας δίνουν χαρά, ώστε να μπορέσουμε να τα αντιμετωπίσουμε.
Για να βάλετε την αισιοδοξία στη ζωής σας μπορείτε να δοκιμάσετε να:
- Μιλάτε στον εαυτό σας ενθαρρυντικά, αντί να τον κατακρίνετε.
- Να αναγνωρίζετε τις επιτυχίες σας αντί να εστιάζετε στις αποτυχίες.
- Να γελάτε με τα λάθη σας.
- Να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι μπορείτε να ξαναπροσπαθήσετε.
Όλα αυτά είναι εύκολο να τα λέμε και δύσκολο να τα κάνουμε, όμως με λίγη εξάσκηση, θα αρχίσετε να τα νιώθετε πιο οικεία.
Συγχώρεση
Όταν κάποιος μας αδικεί ή κάνει κάτι αγενές, είναι εύκολο να εστιαζόμαστε στο συναίσθημα της αδικίας.
Όμως, τις περισσότερες φορές δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να αλλάξουμε το γεγονός ότι το συναίσθημα αυτό μας έχει πονέσει. Με λίγα λόγια, κάποιες φορές η ζημιά έχει ήδη γίνει και δεν υπάρχει κάτι άλλο που μπορούμε να κάνουμε, εκτός από το να αποδεσμευθούμε από το συναίσθημα και να προχωρήσουμε.
Η συγχώρεση μπορεί να μας βοηθήσει να αποδεσμευθούμε από το συναίσθημα που μας προκαλεί πόνο και να αρχίσουμε να θεραπευόμαστε. Φυσικά, δεν είναι εύκολη η συγχώρεση. Μπορεί να χρειαστεί καιρός μέχρι να αποδεχθούμε τον πόνο μας και να μπορέσουμε να συγχωρέσουμε.
Όταν συγχωρούμε, ωφελούμαστε με τους εξής τρόπους:
- Μειώνεται το στρες και ο θυμός που αισθανόμαστε.
- Αυξάνεται το αίσθημα της ευσπλαχνίας.
- Αποκτούμε ενσυναίσθηση.
- Ενισχύουμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
Επαναπροσδιορισμός
Όταν επαναπροσδιορίζουμε μια κατάσταση, την βλέπουμε από μια άλλη οπτική γωνία. Αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε το ευρύτερο πλαίσιο αντί να κολλάμε στις λεπτομέρειες, όσο δυσάρεστες ή δύσκολες κι να είναι.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Μπορεί τον τελευταίο καιρό να πασχίζετε με τη σχέση σας, κυρίως γιατί δεν έχετε περάσει αρκετό χρόνο με το σύντροφό σας και δεν έχετε συζητήσει σχετικά με τα προβλήματά σας.
Ξαφνικά, χάνετε τη δουλειά σας και βρίσκεστε να περνάτε πολύ χρόνο στο σπίτι.
Φυσικά δεν είναι ιδανικό να χάνει κανείς τη δουλειά του, αλλά δεν υπάρχει κάτι που μπορεί να κάνετε για να το αλλάξετε αυτό. Αντί να επιτρέψετε στα συναισθήματα της απογοήτευσης και της ανίας να σας κατακλύσουν, μπορείτε να δείτε την κατάσταση από μια θετική οπτική γωνία: Μπορείτε πλέον να περάσετε αρκετό χρόνο με το σύντροφό σας και να δυναμώσετε τη σχέση σας.
Μιλήστε για τα συναισθήματά σας
Η καταπίεση των αρνητικών συναισθημάτων συνήθως δεν βοηθά ιδιαίτερα.
Αν προσπαθείτε πολύ να τα κρατάτε θαμμένα, μπορεί να μην τα προσέχετε, όμως με τον καιρό αυτά τείνουν να βγαίνουν στην επιφάνεια.
Ή μπορεί να εκδηλώνονται διαφορετικά, ως:
- Αλλαγές διάθεσης
- Συναισθηματική δυσφορία
- Σωματικά συμπτώματα, όπως μυϊκός πόνος ή πονοκέφαλος
Γενικά είναι καλό να μιλάμε για τα συναισθήματά μας με άλλους που μπορεί να βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση με εμάς. Μπορεί ακόμη και να μην καταλαβαίνουν ότι μας έχουν επηρεάσει με κάποιο τρόπο μέχρι να τους το πούμε.
Η γνωστοποίηση των δυσκολιών δεν καταλήγει πάντα στην επίλυσή τους, όμως αν υπάρχει τρόπος να δοθεί μια λύση, έχετε περισσότερες πιθανότητες να τη βρείτε μαζί.
Όταν μιλάμε για τα συναισθήματα με κάποιον που εμπιστευόμαστε κι αγαπάμε, μπορεί να μας βοηθήσει να αισθανθούμε καλύτερα, ειδικά αν δεν υπάρχει καλή λύση για ένα πρόβλημα που έχουμε. Οι φίλοι και η οικογένειά μας, μπορεί να μας προσφέρουν κοινωνική και συναισθηματική υποστήριξη, απλά και μόνο με το να ακούσουν τα προβλήματά μας και να επικυρώσουν τα συναισθήματά μας.
Ψυχολόγος
Κάποια σοβαρά θέματα μπορεί να μας προκαλέσουν πολλή δυσφορία, ειδικά αν δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να βελτιώσουμε την κατάστασή μας, όπως σε περιπτώσεις χωρισμού, αντιμετώπισης σοβαρών προβλημάτων υγείας, ή θλίψης.
Όταν δεν υπάρχουν και πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να αλλάξουμε την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο να διαχειριστούμε μόνοι μας τα επίπονα συναισθήματα. Δεν είναι όμως ανάγκη να το προσπαθούμε μόνοι.
Ένας ψυχολόγος που εμπιστευόμαστε, μπορεί να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε τη συναισθηματική δυσφορία, προσφέροντας καθοδήγηση.
Η ουσία
Σε ένα ιδανικό κόσμο, θα μπορούσαμε να αντιμετωπίζουμε τα προβλήματά μας απευθείας και να τα επιλύουμε άμεσα. Όμως, στην πραγματικότητα, υπάρχουν προκλήσεις που δεν έχουμε τη δυνατότητα να ελέγξουμε. Η αντιμετώπιση των συναισθημάτων μας μπορεί να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε αυτές τις προκλήσεις και να αυξήσουμε τις αντοχές μας.
Πηγή: Healthline.com
