Μια μελέτη σε ποντίκια εξέτασε τις διαφορές μεταξύ των δύο μορφών της πρωτεΐνης PPARgamma, στόχος των φαρμάκων του διαβήτη «γλιταζόνης», θα μπορούσε να περιορίσει τις παρενέργειες αύξησης βάρους.
Ανακαλύπτοντας τη λεπτή διαφορά μεταξύ δύο ποικιλιών μιας πρωτεΐνης, ερευνητές από την Ιατρική Σχολή Perelman στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια μπορεί να έχουν ανακαλύψει πώς να εξαλείψουν τον κίνδυνο αύξησης βάρους από έναν συγκεκριμένο τύπο φαρμάκου για τον διαβήτη. Μέσω αυτού, είναι πιθανό ότι περισσότεροι ασθενείς με διαβήτη θα μπορούσαν να λάβουν πιο αποτελεσματική θεραπεία από τροποποιημένες θειαζολιδινεδιόνες, τις οποίες πολλοί πιθανότατα αποφεύγουν στην τρέχουσα μορφή τους λόγω παρενεργειών. Αυτά τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο Genes & Development.
«Μια μικρή, μη ανακαλυφθείσα διαφορά μεταξύ των δύο μορφών μιας μοναδικής πρωτεΐνης αποδείχθηκε εξαιρετικά σημαντική», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Mitchell Lazar, MD, PhD, του Willard and Rhoda Ware Professor in Diabetes and Metabolic Diseases στο Penn. «Τα ευρήματά μας προτείνουν έναν τρόπο βελτίωσης του μηχανισμού δράσης των φαρμάκων θειαζολιδινεδιόνης, που υπόσχεται την εξάλειψη της παρενέργειας της αύξησης βάρους».
Η δημοτικότητα των φαρμάκων για τον διαβήτη που ονομάζονται θειαζολιδινεδιόνες, τα οποία είναι επίσης γνωστά ως γλιταζόνες, έχει μειωθεί λόγω παρενεργειών, όπως η αύξηση βάρους. Λειτουργούν ενεργοποιώντας μια πρωτεΐνη των λιποκυττάρων που ονομάζεται PPARgamma (PPARγ). Η πρωτεΐνη εμφανίζεται σε δύο μορφές, PPARγ1 και PPARγ2, των οποίων οι λειτουργικές διαφορές ήταν ασαφείς. Αλλά όταν οι ερευνητές του Penn εξέτασαν κάθε μορφή της πρωτεΐνης από μόνη της, διαπίστωσαν ότι η ενεργοποίηση μόνο του PPARγ2 με ένα φάρμακο θειαζολιδινεδιόνης προστατεύει τα ποντίκια από μεταβολικές αλλαγές που μοιάζουν με διαβήτη – χωρίς να προκαλεί αύξηση βάρους.
Ο διαβήτης τύπου 2 χαρακτηρίζεται από την προοδευτική δυσλειτουργία του συστήματος σηματοδότησης της ορμόνης ινσουλίνης στο σώμα, με αποτέλεσμα χρόνια, υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σάκχαρο) στο αίμα. Αυτό, με τη σειρά του, συμβάλλει στη σκλήρυνση των αρτηριών, την υψηλή αρτηριακή πίεση, τα εμφράγματα, τα εγκεφαλικά και άλλες σοβαρές ασθένειες. Ο διαβήτης τύπου 2 που πιστεύεται ότι εμφανίζεται σε μεγάλο βαθμό λόγω της παχυσαρκίας, της κακής διατροφής και του σύγχρονου καθιστικού τρόπου ζωής, έχει γίνει επιδημία σε πολλές χώρες. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ έχουν υπολογίσει ότι, μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, περίπου 35 εκατομμύρια άνθρωποι, περίπου το 10 τοις εκατό του πληθυσμού, ζουν με τη διαταραχή.
Οι θειαζολιδινεδιόνες, οι οποίες περιλαμβάνουν ροσιγλιταζόνη (με την επωνυμία Avandia), εισήχθησαν τη δεκαετία του 1990 και, για πολλά χρόνια, χρησιμοποιήθηκαν ευρέως ως φάρμακα για τον διαβήτη. Έκτοτε έχουν γίνει λιγότερο δημοφιλή λόγω παρενεργειών. Αυτό οδήγησε ορισμένους ερευνητές να διερευνήσουν εάν θα μπορούσαν να αναπτυχθούν νέες ενώσεις που να διατηρούν τα θεραπευτικά αποτελέσματα αυτών των φαρμάκων ενώ θα έχουν λιγότερες παρενέργειες.
Στη μελέτη τους, ο Lazar και η ομάδα του προσέγγισαν αυτό το πρόβλημα εξετάζοντας πιο προσεκτικά τον στόχο των θειαζολιδινεδιόνων, το PPARγ, το οποίο βοηθά στον έλεγχο της παραγωγής λιποκυττάρων. Οι επιστήμονες μελέτησαν δύο σειρές ποντικών: Η μία είχε μεγάλη ανεπάρκεια σε μια μορφή της πρωτεΐνης, την PPARγ1, και η άλλη είχε μεγάλη έλλειψη σε PPARγ2. Στα ποντίκια, οι επιστήμονες έδειξαν ότι η ενεργοποίηση του PPARγ1 ή του PPARγ2 με μια θειαζολιδινεδιόνη είχε αντιδιαβητική δράση σε κάθε περίπτωση, προστατεύοντας τα ποντίκια από τη μεταβολική βλάβη μιας δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.
Ωστόσο, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η ενεργοποίηση αυτών των δύο μορφών έχει διακριτικά διαφορετικά αποτελέσματα στη γονιδιακή δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, στα ποντίκια με έλλειψη PPARγ1 (στα οποία τα περισσότερα από τα παρόντα PPARγ έχουν τη μορφή PPARγ2), η θεραπεία με θειαζολιδινεδιόνη δεν προκάλεσε αύξηση βάρους.
Το εύρημα λοιπόν υποδηλώνει ότι μπορεί να είναι δυνατό να αξιοποιήσουμε τα οφέλη των θειαζολιδινεδιονών χωρίς την παρενέργεια αύξησης βάρους, ενεργοποιώντας μόνο το PPARγ2 και όχι το PPARγ1.
«Μελετούμε τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες πώς λειτουργούν τα PPARγ1 και PPARγ2 και πώς διαφέρουν, με την ελπίδα να βρούμε τρόπους για να ενεργοποιήσουμε επιλεκτικά το PPARγ2», είπε ο Lazar.
Η έρευνα υποστηρίχθηκε από την American Diabetes Association, την American Heart Association, το Cox Medical Institute, το JPB Foundation και τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας.
Διαβάστε ακόμα: Ο συνδυασμός γλαργινικής ινσουλίνης-λιξισενατίδης μειώνει σημαντικά τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα – Γλυκούλι (glykouli.gr)
Τα διαβητικά φάρμακα ποικίλλουν σε ασφάλεια και αποτελεσματικότητα – Γλυκούλι (glykouli.gr)
