Μια νέα συστηματική ανασκόπηση διαπίστωσε ότι τα κορίτσια με διαβήτη τύπου 1 το βιώνουν πολύ πιο δύσκολα από τα αγόρια. Η μελέτη, η οποία εξέτασε πολλές προηγούμενες μελέτες με δεδομένα από δεκάδες χιλιάδες ασθενείς, έδειξε ότι τα νεαρά κορίτσια με την πάθηση τείνουν να έχουν φτωχότερο μεταβολικό έλεγχο και να αντιμετωπίζουν περισσότερες διαβητικές επιπλοκές. Οι διαφορές είναι εκπληκτικά περιεκτικές και ελπίζουμε ότι θα τονώσουν την ανάπτυξη στοχευμένων προσπαθειών θεραπείας για την εξάλειψη των ανισοτήτων που βασίζονται στο φύλο.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στις 14 Φεβρουαρίου στο Diabetology. Προηγουμένως, ο κύριος συγγραφέας μοιράστηκε τα αποτελέσματα σε μια παρουσίαση στην ετήσια συνάντηση του 2022 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Μελέτη του Διαβήτη (EASD) στη Στοκχόλμη της Σουηδίας.
Πολλαπλές μελέτες για τον διαβήτη τύπου 1 και το προσδόκιμο ζωής έχουν δείξει ότι οι γυναίκες βιώνουν πρόωρο θάνατο νωρίτερα από τους άνδρες. Και μια ανασκόπηση του 2015 που αναφέρεται στην παρουσίαση του EASD διαπίστωσε ότι οι γυναίκες με T1D είχαν 40 τοις εκατό υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας από όλες τις αιτίες, κυρίως σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο θανατηφόρου καρδιαγγειακής νόσου.
Αλλά δεν ξέραμε αν η διαφορά στη μεταβολική υγεία έφτασε μέχρι την παιδική ηλικία. Η Silvia de Vries των Ιατρικών Κέντρων του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ συνεργάστηκε με συναδέλφους για να το ανακαλύψει. Χτένισαν την ιατρική βιβλιογραφία, εντοπίζοντας 90 μελέτες με δεδομένα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν να διευκρινιστεί η απάντηση.
Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά:
Τα κορίτσια με T1D είχαν υψηλότερο μέσο όρο σακχάρου στο αίμα (6,4 mmol/mol, περίπου 0,5 τοις εκατό στην κλίμακα A1C πιο οικεία στους Αμερικανούς), τόσο κατά τη διάγνωση όσο και αργότερα, κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
Τα κορίτσια ήταν πιο πιθανό να εμφανίσουν διαβητική κετοξέωση (DKA), τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά τη διάγνωση. Τα περιστατικά DKA ήταν επίσης πιο σοβαρά, κατά μέσο όρο.
Τα κορίτσια χρησιμοποιούσαν περισσότερη ινσουλίνη.
Τα κορίτσια παρουσίασαν υψηλότερο ποσοστό αγγειακών επιπλοκών, όπως η νεφροπάθεια.
Οι περισσότερες μελέτες έδειξαν ότι τα κορίτσια με T1D είχαν υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) από τα αγόρια.
Οι περισσότερες μελέτες έδειξαν ότι τα έφηβα κορίτσια είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν ανθυγιεινά επίπεδα χοληστερόλης.
Τα κορίτσια παρουσίασαν υψηλότερο ποσοστό συννοσηρότητας, συμπεριλαμβανομένης της νόσου του θυρεοειδούς και της κοιλιοκάκης, δύο αυτοάνοσες διαταραχές κοινές σε άτομα με T1D.
Τα κορίτσια ανέφεραν χαμηλότερη ποιότητα ζωής και μεγαλύτερα ποσοστά διαβήτη.
Η ανάλυση έδειξε επίσης ότι τα αγόρια ήταν πιο πιθανό να εμφανίσουν υπογλυκαιμία από τα κορίτσια, μια πιθανή συνέπεια του χαμηλότερου συνολικού σακχάρου στο αίμα τους.
Ποια είναι η πιθανή εξήγηση για αυτές τις ανισότητες; Είναι γενετικό, συμπεριφορικό ή πολιτισμικό; Τα κορίτσια λαμβάνουν λιγότερη φροντίδα;
Δυστυχώς, η νέα μελέτη δεν σχεδιάστηκε για να απαντήσει στο ερώτημα γιατί τα κορίτσια βιώνουν τον διαβήτη πιο δύσκολα – η πρόθεσή της είναι απλώς να τονίσει την ύπαρξη αυτών των διαφορών και να αξιολογήσει το εύρος τους. Θα απαιτηθεί μελλοντική μελέτη για να εξηγηθούν οι διαφορές. «Πιστεύουμε ακράδαντα ότι ο εντοπισμός αυτών των διαφορών είναι ένα πολύ σημαντικό πρώτο βήμα, καθώς και η επίγνωση των κινδύνων στις νεαρές γυναίκες», δήλωσε ο de Vries.
Στην παρουσίασή της στο συνέδριο της EASD, η De Vries προσέφερε μερικές ελαφριές εικασίες σχετικά με τους λόγους πίσω από αυτές τις ανισότητες:
Τα κορίτσια και τα αγόρια παρουσιάζουν διαφορές «στη σύσταση του σώματος και την κατανομή του λίπους», γεγονός που μπορεί να οδηγήσει τον διαβήτη να εμφανίζεται διαφορετικά σε κάθε φύλο. Το γεγονός ότι τα κορίτσια έχουν υψηλότερα γλυκαιμικά επίπεδα και υψηλότερα ποσοστά DKA κατά τη διάγνωση υποδηλώνει ότι αυτές οι μεταβολικές διαφορές μπορεί να είναι παρούσες από τις πρώτες μέρες της νόσου, πριν από την εφηβεία σε πολλές περιπτώσεις.
Οι γονείς και οι φροντιστές μπορεί να καθυστερήσουν να αναζητήσουν θεραπεία για τα κορίτσια παρά για τα αγόρια. Θα μπορούσε να υπάρχει κάτι σχετικά με τη φυσιολογία των αγοριών που απλώς κάνει πιο αισθητά τα πρώιμα συμπτώματα της οξείας υπεργλυκαιμίας. Ή τα ίδια συμπτώματα μπορεί να ερμηνεύονται διαφορετικά από τους ενήλικες – μια «προκατάληψη θεραπείας» που μπορεί να οδηγήσει στο να παρέχουν λιγότερο αποτελεσματική φροντίδα στα κορίτσια οι γονείς ή οι γιατροί (ή και τα δύο).
Οι φυσιολογικές διαφορές μεγεθύνονται κατά την εφηβεία, μια περίοδο έντονων ορμονικών αλλαγών που φέρνουν σημαντικές δυσκολίες στη διαχείριση της γλυκόζης στους εφήβους. Όμως γνωρίζουμε ότι τα κορίτσια παρουσιάζουν μεγαλύτερη αντίσταση στην ινσουλίνη κατά την εφηβεία, ίσως επειδή η τεστοστερόνη σχετίζεται με βελτιωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη. Η εφηβεία, φυσικά, εγκαινιάζει επίσης τον εμμηνορροϊκό κύκλο, μια μηνιαία πρόκληση για τη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα.
Οι συμπεριφορικές και πολιτισμικές διαφορές θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ρόλο στα αποκλίνοντα αποτελέσματα. Τα κορίτσια είναι πολύ πιο πιθανό από τα αγόρια να εμφανίσουν προβλήματα ψυχικής υγείας κατά την εφηβεία, κάτι που είναι πιθανό να επηρεάσει τη διαχείριση του γλυκαιμικού δείκτη. Για ένα παράδειγμα, τα κορίτσια είναι συντριπτικά πιο πιθανό να υποφέρουν από «διαβουλιμία», μια διατροφική διαταραχή αποκλειστική στον διαβήτη τύπου 1.
«Πιστεύουμε επίσης ότι τα ψυχολογικά αίτια είναι πολύ σημαντικά», εξήγησε η de Vries. «Τα αγόρια και τα κορίτσια διαφέρουν σε στάσεις και συμπεριφορές που σχετίζονται με ασθένειες. Γνωρίζουμε ήδη, για παράδειγμα, ότι οι βαθμολογίες ποιότητας ζωής είναι χαμηλότερες και στα κορίτσια χωρίς διαβήτη. Αλλά αυτό μπορεί κάλλιστα να επηρεάσει τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 1».
Η ουσία είναι ότι ο διαβήτης τύπου 1 είναι απλώς πιο δύσκολος και πιο επικίνδυνος στα κορίτσια από ό,τι στα αγόρια, πιθανότατα για διάφορους λόγους. Η De Vries προέτρεψε τις αρχές και τους κλινικούς γιατρούς να κάνουν ό,τι μπορούν για να βελτιώσουν τα αποτελέσματα για τα κορίτσια:
«Τα ευρήματά μας για τις ανησυχητικές ανισότητες απαιτούν επείγουσες και στοχευμένες προσπάθειες, όπως αυξημένη επιτήρηση των φυλετικών ανισοτήτων στην καθημερινή κλινική πρακτική και πρόληψη καρδιαγγειακού κινδύνου, εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τη διαβητική κετοξέωση κατά φύλο και έλεγχο ποιότητας ζωής προσαρμοσμένες στα έφηβα κορίτσια».
«Η βελτίωση των μηχανισμών αντιμετώπισης και της ποιότητας ζωής που σχετίζονται με τις ασθένειες κατά τη διάρκεια αυτής της ευάλωτης περιόδου μπορεί να είναι μια σημαντική στρατηγική για τη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου και τη μείωση του κινδύνου επιπλοκών… Σε όλους τους νέους με διαβήτη τύπου 1 θα πρέπει να προσφέρεται φροντίδα προσαρμοσμένη στις ατομικές τους ανάγκες, για είναι σε θέση να διαχειριστούν αποτελεσματικά την κατάστασή τους. Με τη σωστή φροντίδα και υποστήριξη, δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια με διαβήτη τύπου 1 δεν μπορούν να ζήσουν εξίσου πλήρη και υγιή ζωή».
