Μια μελέτη ανακάλυψε ένα κύκλωμα στον εγκέφαλο που συνδέει το στρες με την αυξημένη γλυκόζη και επομένως μπορεί να συνδέει το στρες με τον διαβήτη τύπου 2. Σε αγχωτικές καταστάσεις, αυτό το κύκλωμα από την αμυγδαλή στο συκώτι παρέχει φυσικά μια έκρηξη ενέργειας. Κατά την εισαγωγή χρόνιου στρες και λιπαρής διατροφής, οι ερευνητές παρατήρησαν μια διαταραχή στην παραγωγή του κυκλώματος, συγκεκριμένα, μια υπερβολική παραγωγή γλυκόζης στο ήπαρ. Οι μακροχρόνιες αυξήσεις στη γλυκόζη μπορούν να προκαλέσουν υπεργλυκαιμία και να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2.
Αυτή είναι η πρώτη φορά που οι ερευνητές περιγράφουν τη σύνδεση μεταξύ της μέσης αμυγδαλής στον εγκέφαλο – μιας συγκεκριμένης περιοχής της αμυγδαλής που ανταποκρίνεται στο στρες – και της παραγωγής γλυκόζης στο ήπαρ. Η μελέτη, που διεξήχθη σε ζωικό μοντέλο, αντιπροσωπεύει έναν νέο τρόπο στόχευσης του διαβήτη και δείχνει πόσο σημαντικό είναι το στρες ως κινητήρια δύναμη του διαβήτη και της αυξημένης θνησιμότητας. Η εργασία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature.
Μέχρι σήμερα, οι περισσότερες μελέτες έχουν επικεντρωθεί στο πώς ο υποθάλαμος και το εγκεφαλικό στέλεχος ρυθμίζουν τη γλυκόζη στο αίμα. Αυτές είναι περιοχές του εγκεφάλου που είναι ομοιοστατικές, ελέγχοντας λειτουργίες όπως η πείνα, η δίψα και η πέψη. Το να δείξουμε ότι η αμυγδαλή, μια περιοχή που παραδοσιακά συνδέεται με το συναίσθημα, ελέγχει επίσης τη γλυκόζη στο αίμα αποτελεί μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο σκέψης.
Αυτά τα ευρήματα έχουν σημαντικές συνέπειες για τον τρόπο που σκεφτόμαστε την προληπτική ιατρική και τις αιτίες των ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου του στρες και των κοινωνικών καθοριστικών παραγόντων της υγείας. Άτομα που εισάγονται στο νοσοκομείο με μη φυσιολογικές αντιδράσεις γλυκόζης (πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές) βιώνουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά επιπλοκών και θανάτου. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι το χρόνιο στρες συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, ο οποίος επηρεάζει 500 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.
Για να κατανοήσουν πώς το στρες αλλάζει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου στην αμυγδαλή, οι ερευνητές παρακολούθησαν τη νευρωνική δραστηριότητα στην έσω αμυγδαλή σε ποντίκια. Διαπίστωσαν ότι πολλά διαφορετικά είδη στρες, από το κοινωνικό στρες έως το οπτικό στρες, αύξησαν τη δραστηριότητα της μέσης αμυγδαλής και, όπως αναμενόταν, αύξησαν τη γλυκόζη στο αίμα των ποντικών.
Στη συνέχεια, ενεργοποίησαν τη νευρωνική δραστηριότητα της μέσης αμυγδαλής σε ποντίκια χωρίς στρες, η οποία αναπαρήγαγε την ίδια αύξηση της γλυκόζης που σχετίζεται με το στρες, χωρίς να προκαλέσει αλλαγές στη συμπεριφορά που προκαλούνται από το στρες. Αυτό υποδηλώνει ότι το κύκλωμα από τη μέση αμυγδαλή διέπει τις αντιδράσεις γλυκόζης στο στρες.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές παρακολούθησαν τις νευρωνικές συνδέσεις από τη μέση αμυγδαλή μέσω του υποθαλάμου προς το ήπαρ, γεγονός που έδειξε ότι το στρες ενεργοποίησε τους νευρώνες που συνδέουν τη μέση αμυγδαλή και τον υποθάλαμο, με αποτέλεσμα την αύξηση της γλυκόζης που απελευθερώνεται από το ήπαρ.
Η μελέτη έδειξε ότι η έκθεση σε μια σειρά οξέων στρεσογόνων παραγόντων αυξάνει γρήγορα τη γλυκόζη του αίματος που κυκλοφορεί κατά 70%. Κατά τη στιγμή της έκθεσης στο στρες, η δραστηριότητα των νευρώνων της μέσης αμυγδαλής αυξήθηκε περίπου στο διπλάσιο. Επειδή αυτή η αλλαγή στη δραστηριότητα συνέβη πριν από την αλλαγή στη γλυκόζη του αίματος, υποθέσαμε ότι η μέση αμυγδαλή θα μπορούσε να οδηγεί σε αυτήν την αύξηση της γλυκόζης. Για να το ελέγξουμε αυτό, οι ερευνητές ενεργοποίησαν τους νευρώνες της μέσης αμυγδαλής σε ποντίκια χωρίς στρες, με αποτέλεσμα την αύξηση της γλυκόζης στο αίμα κατά 50%.
Για να προσδιορίσουμε τον μηχανισμό μέσω του οποίου η νευρωνική δραστηριότητα στην έσω αμυγδαλή αύξησε τη γλυκόζη στο αίμα, χρησιμοποιήσαμε ιούς για να εντοπίσουμε και να χαρτογραφήσουμε τα εμπλεκόμενα νευρικά κυκλώματα και διαπιστώσαμε ότι οι νευρώνες της έσω αμυγδαλής έχουν κύριες συνδέσεις μέσω του υποθαλάμου προς το ήπαρ. Όταν ενεργοποιήσαμε τις συνδέσεις της αμυγδαλής με τον υποθάλαμο, η ποσότητα γλυκόζης που απελευθερώθηκε από το ήπαρ σχεδόν διπλασιάστηκε.
Επιπλέον, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ένας συνδυασμός επαναλαμβανόμενου στρες και λιπαρής διατροφής άλλαξε το κύκλωμα μεταξύ της έσω αμυγδαλής και του ήπατος, με αποτέλεσμα τη μακροπρόθεσμη αυξημένη γλυκόζη, ακόμη και όταν τα ποντίκια δεν εκτέθηκαν πλέον σε στρες. Η έρευνα δείχνει ότι, όταν εκτέθηκαν σε επαναλαμβανόμενους στρεσογόνους παράγοντες, αυτό το κύκλωμα απευαισθητοποιήθηκε, με αποτέλεσμα τη μειωμένη νευρωνική και γλυκαιμική απόκριση στο επακόλουθο στρες, ωθώντας τα ποντίκια προς τον διαβήτη.
Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το επαναλαμβανόμενο στρες διαταράσσει το κύκλωμα έσω αμυγδαλής-υποθαλάμου-ήπατος, αυξάνοντας την απελευθέρωση γλυκόζης από το ήπαρ.
Αυτή η μελέτη παρέχει στους κλινικούς γιατρούς μια καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών που συνδέουν το στρες και τον έλεγχο της γλυκόζης, ανοίγοντας νέους δρόμους για την ανάπτυξη θεραπειών που θα βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου διαβήτη και στη βελτίωση του ελέγχου της γλυκόζης σε άτομα με διαβήτη, ιδιαίτερα σε άτομα με αυξημένα επίπεδα στρες. Κατανοώντας τα νευρωνικά κυκλώματα μέσω των οποίων το στρες ελέγχει τη γλυκόζη, μπορούμε να εντοπίσουμε θεραπείες που βοηθούν στη ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα και στον μετριασμό του κινδύνου διαβήτη τύπου δύο.
Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να μελετηθεί λεπτομερέστερα το κύκλωμα από την μέση αμυγδαλή στον υποθάλαμο και στο ήπαρ, να εξεταστούν οι τύποι των εμπλεκόμενων νευρικών κυττάρων και να παρατηρηθεί πώς το βραχυπρόθεσμο και το μακροπρόθεσμο στρες αλλάζει τη δομή του κυκλώματος και την γονιδιακή έκφραση.
Πρόσθετη έρευνα μπορεί επίσης να βοηθήσει στην κατανόηση αν η λήψη μέτρων για τη μείωση του στρες θα αντιστρέψει τη διαταραχή στο κύκλωμα, μειώνοντας τον κίνδυνο διαβήτη και επαναφέροντας το κύκλωμα σε υγιή λειτουργία.
«Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης όχι μόνο αλλάζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τον ρόλο του στρες στον διαβήτη, αλλά και τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τον ρόλο της αμυγδαλής. Προηγουμένως, πιστεύαμε ότι η αμυγδαλή ελέγχει μόνο την συμπεριφορική μας αντίδραση στο στρες – τώρα, γνωρίζουμε ότι ελέγχει και τις σωματικές αντιδράσεις.
«Ο αντίκτυπος του στρες στον διαβήτη είναι τεράστιος. Αλλά δεν είναι μόνο ο διαβήτης: το στρες έχει ευρύτερες επιπτώσεις σε πολλές άλλες παθήσεις. Αυτό σημαίνει ότι η αντιμετώπιση των κοινωνικών καθοριστικών παραγόντων που συμβάλλουν στο στρες μπορεί να βελτιώσει την υγεία, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη», λέει ο Δρ. Στάνλεϊ.
Διαβάστε ακόμα:
Η ψυχική υγεία και οι χρόνιες επιπλοκές του διαβήτη συνδέονται στενά με αμφίδρομη σχέση – Γλυκούλι
