Η εφηβεία μπορεί να είναι μια δύσκολη περίοδος για την διαχείριση του διαβήτη. Οι γρήγορες και έντονες αλλαγές στην ινσουλινοαντίσταση, μπορεί να απαιτούν δραστικές αλλαγές στην θεραπεία που ακολουθείται.
Οι ορμονικές αλλαγές που συνοδεύουν την εφηβεία, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Το άρθρο αυτό προσδιορίζει ποιες ορμόνες είναι υπεύθυνες για τις αλλαγές, και πως επηρεάζουν την ευαισθησία της ινσουλίνης και την διαχείριση του διαβήτη.
Ορμονικές αλλαγές κατά την εφηβεία
Τι είναι οι ορμόνες; Πρόκειται μια ευρεία κατηγορία μορίων που μπορούν να επηρεάσουν ένα πλήθος κυτταρικών οδών σηματοδότησης και αποτελεσμάτων. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, τα επίπεδα τεστοστερόνης, οιστρογόνων και προγεστερόνης αυξάνονται, παράλληλα με την ορμόνη ανάπτυξης και τον ινσουλινόμορφο αυξητικό παράγοντα 1 (IGF-1).
Οι αλλαγές αυτές μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στην ινσουλινοαντίσταση και να επιφέρουν ανάγκη αλλαγής του πρωτοκόλλου θεραπείας με ινσουλίνη, προκειμένου να βελτιστοποιηθεί ο γλυκαιμικός έλεγχος.
Οι ορμόνες του σεξ
Οι ορμόνες του σεξ, όπως η τεστοστερόνη, τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, είναι τα μόρια εκείνα που είναι υπεύθυνα για την σεξουαλική ωρίμανση, και βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, όμως αυξάνονται κατά τη διάρκεια της εφηβείας για να φτάσουν στα επίπεδα των ενηλίκων.
Παλιότερη έρευνα που είχε πραγματοποιηθεί, δεν είχε συνδέσει τα αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης που παρατηρούνται στους νεαρούς άνδρες κατά την περίοδο της εφηβείας με την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Η ίδια έρευνα δεν είχε συνδέσει τα υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων με μειωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη σε νεαρές γυναίκες.
Πρόσφατη έρευνα όμως απέδειξε ότι τόσο τα οιστρογόνα, όσο και η προγεστερόνη προκαλούν αυξημένη ινσουλιναντίσταση στις γυναίκες.
Η αυξητική ορμόνη και ο ινσουλινόμορφος αυξητικός παράγοντας 1 (IGF-1).
Η αυξητική ορμόνη και ο ινσουλινόμορφος αυξητικός παράγοντας 1 (IGF-1) επιτελούν σημαντικές λειτουργίες κατά τη διάρκεια της ενηλικίωσης και της ανάπτυξης. Η αυξητική ορμόνη εκκρίνεται από την υπόφυση και καταλήγει σε υψηλότερα επίπεδα IGF-1 . Τα επίπεδα των δύο ορμονών αυξάνονται κατά τη διάρκεια της εφηβείας, και αυτές οι αυξήσεις έχουν συνδεθεί με αυξημένη ινσουλινοαντίσταση στην εφηβεία.
Η ινσουλινοαντίσταση στην εφηβεία.
Γενικά, η εφηβεία είναι η εποχή της αυξημένης ινσουλινοαντίστασης. Η μεταβολή συνήθως ξεκινά μαζί με την εφηβεία, αλλά ο οργανισμός επανέρχεται με το τέλος της εφηβείας. Η αντίληψη αυτή υποστηρίζεται από έρευνα σε υγιή πληθυσμό που δείχνει ότι η έκκριση ινσουλίνης αυξάνεται για να ανταποκριθεί στη μειωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη.
Φαίνεται ότι η ινσουλινοαντίσταση επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες, όπως ο δείκτης μάζας σώματος και τα μοτίβα αποθήκευσης λίπους στο σώμα, και επηρεάζεται και από τις δύο ορμόνες που αναλύσαμε πιο πάνω κατά την εφηβεία.
Διαφορές στην ινσουλινοαντίσταση μεταξύ αρσενικών και θηλυκών στην εφηβεία
Έχει αποδειχθεί ότι αν και η ινσουλινοανίσταση αφορά τόσο τις νεαρές γυναίκες όσο και τους νεαρούς άνδρες, τα κορίτσια σε όλα τα στάδια παρουσιάζουν ινσουλινοαντίσταση σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ότι τα αγόρια. Αυτό μπορεί εν μέρει να εξηγηθεί από την επίδραση των οιστρογόνων και της προγεστερόνης.
Μάλιστα, υπάρχουν σημαντικές μεταβολές στην ινσουλινοαντίσταση που είναι γνωστό ότι λαμβάνουν χώρα κατά τον κύκλο της περιόδου. Γενικά, η ωοθυλακική φάση της περιόδου (από την πρώτη μέρα της περιόδου μέχρι την ωορηξία), χαρακτηρίζεται από περισσότερη ευαισθησία στην ινσουλίνη, αντίθετα με την ωχρινική φάση (που ξεκινά μετά την ωορηξία), που χαρακτηρίζεται από πιο έντονη ινσουλινοαντίσταση. Οι μεταβολές φαίνεται να εξομαλύνονται από τις ορμόνες που προκαλούν την ωορηξία.
Τι αλλαγές μπορούν να κάνουν οι έφηβοι ώστε να βελτιώσουν τον γλυκαιμικό τους έλεγχο
Είναι πολύ πιθανό ότι κατά τη διάρκεια της εφηβείας θα χρειαστεί να γίνουν προσαρμογές στην δοσολογία της βασικής και της γευματικής ινσουλίνης. Είναι αναμενόμενο να αυξηθεί η ανάγκη για ινσουλίνη σε νεαρούς άνδρες και νεαρές γυναίκες, ενώ οι γυναίκες θα παρουσιάσουν συγκεκριμένο μοτίβο αλλαγών στις ανάγκες τους, ανάλογα με τον έμμηνο κύκλο τους.
Η στενή συνεργασία με κάποιον ειδικό υγείας (όπως ο ενδοκρινολόγος), η στενή παρακολούθηση των τάσεων της γλυκόζης (είτε με συχνές μετρήσεις της γλυκόζης, είτε με τη χρήση συστήματος διαρκούς καταγραφής γλυκόζης), και η προσαρμογή της δοσολογίας της ινσουλίνης ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες, είναι βασικά σημεία στη βελτιστοποίηση του γλυκαιμικού ελέγχου.
Υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι η χρήση αντλίας ινσουλίνης είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη σε παιδιά και εφήβους, οδηγώντας σε μείωση της HbA1c κατά μέσο όρο περίπου 0,5%.
Συμπεράσματα
Η εφηβεία συνοδεύεται από πλήθος αλλαγών και μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη για τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη τύπου 1, καθώς επηρεάζει άμεσα τον γλυκαιμικό τους έλεγχο.
Δυστυχώς, σύμφωνα με έρευνες «ο γλυκαιμικός έλεγχος σε ασθενείς 8-18 ετών δυσχεραίνει με το χρόνο, μέχρι την ηλικία των 16». Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν την πορεία αυτή, όμως σημαντικό ρόλο παίζουν οι ορμονικές διαφορές που παρατηρούνται κατά την εφηβεία. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη εκπαίδευσης των ασθενών και των γονέων τους, καθώς και την ανάγκη εφαρμογής καλύτερων στρατηγικών, όπως η συχνότερη μέτρηση της γλυκόζης και η λήψη συμβουλών από ειδικούς της υγείας σε διάφορες παραμέτρους, όπως η στρατηγική δόσεων ινσουλίνης, η διατροφή, η γυμναστική και η συναισθηματική και κοινωνική υποστήριξη.
Πηγή: Diabetes Daily
