Από την Καθαρά Δευτέρα ξεκινάει η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής και μαζί της η περίοδος της νηστείας μέχρι το Μεγάλο Σάββατο. Από την ημέρα αυτή για πάρα πολλά άτομα ξεκινάει μία πολυήμερη διατροφή νηστείας που, όπως γνωρίζουμε, βασίζεται σε κανόνες που απομακρύνουν από το καθημερινό διαιτολόγιο μία μεγάλη ομάδα τροφίμων, κυρίως ζωικής προέλευσης. Ταυτόχρονα, περιλαμβάνει μία σειρά από τρόφιμα φυτικής κυρίως προέλευσης, όπως λαχανικά, όσπρια, αμυλούχα αλλά και τα θαλασσινά, ως αποκλειστικό εκπροσώπο των ζωικής προέλευσης τροφίμων.
Τα νηστήσιμα τρόφιμα, που αρχίζουν να εντάσσονται στη διατροφή μας από την Καθαρή Δευτέρα και μετά, περιλαμβάνουν πιάτα, πρώτες ύλες και εδέσματα που, όσο και αν θεωρούνται υγιεινά και ευεργετικά για την υγεία μας, αφού στερούνται κορεσμένων και επιβαρυντικών λιπαρών, παρ’ όλα αυτά απαιτούν συχνά προσοχή, τόσο από το γενικό πληθυσμό όσο και από ειδικές ομάδες ατόμων, όπως είναι τα άτομα που ζουν με σακχαρώδη διαβήτη. Είναι απαραίτητο λοιπόν να εντοπίσουμε αλάτι, ζάχαρη και άλλα επιβαρυντικά συστατικά ώστε να καταναλώνονται όπως και όσο πρέπει. Παρακάτω επισημαίνουμε ποια από τα σαρακοστιανά και νηστήσιμα τρόφιμα πρέπει να προσέξουν όσα άτομα με διαβήτη επιθυμούν να ακολουθήσουν την παραδοσιακή νηστεία:
Όσπρια: Τα όσπρια (φακές, ρεβίθια, φασόλια) είναι επίσης πηγές απαραίτητων αμινοξέων, ειδικά όταν συνδυαστούν με ρύζι ή ψωμί. Είναι πλούσια σε πρωτεΐνη, σίδηρο και φυτικές ίνες που ρυθμίζουν τα επίπεδα γλυκόζης και επίσης μειώνουν τη χοληστερίνη. Ο τρόπος όμως της μαγειρικής τους παρασκευής επηρεάζει τα επίπεδα γλυκαιμικού δείκτη και έτσι είναι σημαντικό να τα συνοδεύουμε με φυλλώδη λαχανικά σαλάτας, να μην τα παραβράζουμε και να τα καταναλώνουμε ως σαλάτα ή στο φούρνο και όχι σε «χυλωμένες» σούπες ή στη γάστρα, γιατί έτσι «ανεβάζουν» περισσότερο τα επίπεδα σακχάρου.
Ελιές: Βασικό κομμάτι της Μεσογειακής αλλά και σαρακοστιανής διατροφής. Πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων χωρίς χοληστερόλη, πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών (σελήνιο). Παρόλα αυτά, επειδή οι 5 μέτριες ελιές αποδίδουν 45 θερμίδες=1 κουτάλι του γλυκού λάδι, θέλουν έλεγχο στην ποσότητα, ενώ το αλάτι τους επηρεάζει τα επίπεδα της πίεσης.
Θαλασσινά: Από την Καθαρά Δευτέρα και για όλη τη νηστεία του Πάσχα τα θαλασσινά είναι η βασική πηγή υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνης. Τόσο τα οστρακοειδή (κυδώνια, γυαλιστερές, μύδια) όσο και οι γαρίδες, τα καλαμάρια, οι σουπιές και τα χταπόδια αποτελούν καλές επιλογές, αρκεί να μαγειρευτούν ψητά ή με λίγο λάδι και όχι τηγανητά ή με λιπαρές σάλτσες. Το θετικό στοιχείο είναι ότι δεν είναι τόσο επιβαρυντικά για τα επίπεδα χοληστερίνης όσο πιστεύαμε.
Ταραμάς: φτιάχνεται από τα αυγά του μπακαλιάρου ή του κυπρίνου. Αποτελεί μια καλή πηγή βιταμινών Α και D, μαγνησίου, ψευδαργύρου, φωσφόρου και καλίου. Έχει τα δικά του λιπαρά αλλά ταυτόχρονα και του ελαιολάδου, που αν και μονοακόρεστα και πολυακόρεστα, προσφέρουν υψηλές θερμίδες στον οργανισμό. Την ίδια στιγμή είναι πλούσιος σε αλάτι-νάτριο, κάτι που επιβαρύνει τα άτομα που ζουν με διαβήτη που εμφανίζουν και υπέρταση. Τα 100 γραμμάρια ταραμά αποδίδουν περίπου 400 θερμίδες και έτσι η κατανάλωση του πρέπει να είναι περιορισμένη.
Χαλβάς: Ο χαλβάς από ταχίνι αποτελεί ένα από τα πιο παραδοσιακά και δημοφιλή σαρακοστιανά εδέσματα. Σκέτος, με σοκολάτα, με ξηρούς καρπούς, με πορτοκάλι ή φρουκτόζη, αποτελεί το κλασικό γλυκό έδεσμα της νηστείας. Αν και έχει πολύ καλά συστατικά, λόγω του ότι προέρχεται από το σουσάμι όπως φυτική πρωτεΐνη (υψηλής ποιότητας που είναι σημαντικό ειδικά στη περίοδο της νηστείας), ασβέστιο και φυτικές ίνες, έχει πολλές θερμίδες και σάκχαρα. Περιέχει πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, σύμπλεγμα βιταμινών Β1,Β2 και νιασίνης, ασβέστιο, μαγνήσιο ,ψευδάργυρο, σελήνιο και βιταμίνη Ε. Αποδίδει 350-450/100 γρ. και άρα εντάσσεται στο διαιτολόγιο του διαβήτη σε πολύ μικρές ποσότητες.
Τουρσί: Τα λαχανικά τουρσί (λαχανικά σε αλάτι ή ξύδι), αν και δημοφιλή, επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση και για αυτό δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα φρέσκα ή βραστά λαχανικά που απαιτεί το διαιτολόγιο του διαβήτη.
Χάρης Δημοσθενόπουλος,M MedSci. SRD
Κλινικός Διαιτολόγος – Βιολόγος
Πηγή: http://www.kalikardia.gr
