Η αρχή του νέου έτους είναι η καταλληλότερη στιγμή να ανοίξουμε ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή μας, και προφανώς γι’ αυτό επιλέγουμε οι περισσότεροι κάθε πρωτοχρονιά να θέτουμε στόχους. Είναι η πιο κατάλληλη στιγμή να διακόψουμε κακές συνήθειες και να υιοθετήσουμε καινούριες οι οποίες θα μας βοηθήσουν στον ψυχολογικό, συναισθηματικό και κοινωνικό τομέα. Βέβαια είναι πιο εύκολο να θέτουμε στόχους από ότι να τους πετυχαίνουμε και πολλοί από εμάς είναι πιθανό μέχρι το τέλος Ιανουαρίου να έχουμε χάσει την αποφασιστικότητά μας και να έχουμε επανέλθει στις παλιές κακές συνήθειες.
Γιατί αισθανόμαστε ότι πρέπει να παίρνουμε αποφάσεις αλλαγής
Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα, μόλις το 9% των ανθρώπων που παίρνουν απόφαση να κάνουν αλλαγές με τον καινούριο χρόνο, αισθάνονται ότι πετυχαίνουν τους στόχους τους. Μερικές από τις πιο συνηθισμένες αποφάσεις είναι η απώλεια βάρους, η καλύτερη διαχείριση των χρημάτων, η διακοπή του καπνίσματος και η μεγαλύτερη ενασχόληση με την οικογένεια.
Αν και η έρευνα αυτή δεν ακούγεται ενθαρρυντική, ωστόσο υπάρχει και η άλλη πλευρά, που λέει ότι τουλάχιστον οι άνθρωποι που θέτουν στόχους για τη νέα χρονιά, έχουν δεκαπλάσια πιθανότητα να αλλάξουν τις αρνητικές συμπεριφορές από αυτούς που δεν το κάνουν.
Γιατί όμως οι άνθρωποι αποφασίζουν να κάνουν αλλαγές με την αρχή του νέου έτους; Πρόσφατη σειρά ερευνών σχετικά με το φαινόμενο που οι ερευνητές αποκαλούν “επίδραση της νέας αρχής”, επικεντρώθηκε στον τρόπο με τον οποίο σημαντικές χρονικές στιγμές μπορούν να επιφέρουν φιλόδοξες συμπεριφορές.
Η αρχή ενός νέου έτους θεωρείται ευκαιρία για μια νέα αρχή, έχουμε όμως την τάση να το παρακάνουμε και να θέτουμε πολύ δύσκολους στόχους. Αν και είναι εύκολο να έχουμε υπερβολικές προσδοκίες και στο τέλος να μην τα καταφέρουμε, ωστόσο η πρωτοχρονιά είναι και μια σημαντική χρονική στιγμή που μπορεί να μας δώσει δύναμη θέλησης ώστε να υπερβούμε τον εαυτό μας και να έχουμε επιτυχία.
Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε ώστε να έχουμε μεγαλύτερες πιθανότητες να επιτύχουμε τους στόχους που θα θέσουμε την πρωτοχρονιά;
Ο στόχος να είναι συγκεκριμένος και ρεαλιστικός.
Κάθε χρόνο, εκατομμύρια ενήλικες θέτουν ως στόχο να “χάσουν βάρος” ή να “αρχίσουν γυμναστική” μέσα στον καινούριο χρόνο. Αντί να θέσουμε έναν τόσο ασαφή στόχο, είναι καλό να επικεντρωθούμε σε κάτι πιο πραγματοποιήσιμο.
Για παράδειγμα ο στόχος μπορεί να είναι να χάσει κανείς δέκα κιλά ή να αγωνιστεί σε κάποιον από τους μίνι- μαραθώνιους. Όταν οι στόχοι είναι απλοί και ρεαλιστικοί, έχουμε τη δυνατότητα να σχεδιάσουμε και τον τρόπο με τον οποίο θα τους επιτύχουμε μέσα στο χρόνο.
Ο στόχος να είναι ένας και όχι πολλοί.
Αν και μπορεί να έχουμε πολλούς στόχους να θέσουμε για το νέο έτος, ο Richard Wiseman, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Hertfordshire, προτείνει να επιλέξουμε μόνο έναν και να επικεντρωθούμε στην επίτευξή του, παρά να διασπάμε την ενέργειά μας σε πολλούς στόχους.
Συμβουλή: η επίτευξη ακόμη και λιγότερο σημαντικών στόχων αυξάνει την αυτοπεποίθηση.
Η Αμερικανική Ψυχολογική Ένωση επιπλέον αναφέρει ότι είναι πιο πιθανό να καταφέρουμε να πετύχουμε την αλλαγή αν επικεντρωνόμαστε σε μια μόνο συμπεριφορά κάθε φορά.
Η προσπάθεια να αλλάξουμε πολλά πράγματα μαζί, μπορεί να υπερβεί τις δυνάμεις μας. Και μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο γιατί χρειάζεται χρόνο για να καθιερώσουμε ένα νέο μοτίβο συμπεριφοράς.
Σχεδιασμός
Ο σχεδιασμός είναι πολύ σημαντικό βήμα στην επίτευξη ενός στόχου. Οι ειδικοί λένε ότι θα πρέπει να περνάμε χρόνο σκεπτόμενοι πως θα αντιμετωπίσουμε μια μεγάλη αλλαγή συμπεριφοράς.
Συμβουλή: Όταν έχουμε κάνει αναλυτικό σχέδιο είναι πιο εύκολο να το ακολουθήσουμε.
Γιατί είναι τόσο σημαντικό αυτό το βήμα για να επιτύχουμε; Γιατί μας επιτρέπει να επιλέξουμε τη στρατηγική που θα ακολουθήσουμε όταν εμφανιστούν μπροστά μας εμπόδια.
Αν ξεκινήσουμε την αλλαγή χωρίς κάποιου να έχουμε κάποιου είδους σχέδιο, είναι πολύ πιθανό να τα παρατήσουμε όταν έρθουμε αντιμέτωποι με κάποιο εμπόδιο, κάποια δυσκολία ή όταν βρούμε αντίσταση.
Μπορούμε αρχικά να γράψουμε το στόχο μας σε χαρτί, και να κάνουμε μια λίστα πραγμάτων που θα μας βοηθήσουν να τον επιτύχουμε, και από την άλλη να σημειώνουμε τα εμπόδια που μπορεί να εμφανιστούν στον δόμο μας. Όταν ξέρουμε ακριβώς τι θέλουμε να επιτύχουμε και τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσουμε, θα είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι ώστε να μην τα παρατήσουμε και να υπερβούμε τις πιθανές δυσκολίες.
Μικρά βήματα
Η επιβάρυνση με πάρα πολλά πράγματα, είναι ο λόγος που συνήθως δεν καταφέρνουμε να επιτύχουμε τους στόχους που θέτουμε την Πρωτοχρονιά. Όταν μειώνουμε υπερβολικά τις θερμίδες που προσλαμβάνουμε, ή όταν το παρακάνουμε με το γυμναστήριο, ή όταν αλλάζουμε σε μεγάλο βαθμό την συμπεριφορά μας, είναι δύσκολο να συνεχίσουμε για μεγάλο διάστημα. Αντίθετα μπορούμε να επικεντρωθούμε σε μικρότερα βήματα που στο τέλος θα μας βοηθήσουν να επιτύχουμε το στόχο μας.
Συμβουλή: Τα μικρά βήματα οδηγούν στην επιτυχία
Αν κάποιος έχει αποφασίσει να τρέξει σε κάποιο αγώνα, μπορεί να ξεκινήσει πηγαίνοντας για τρέξιμο δύο ή τρεις φορές τη βδομάδα.
Αν κάποιος προσπαθεί να τρώει πιο υγιεινά, μπορεί να ξεκινήσει αντικαθιστώντας κάποια από τα αγαπημένα να του junk food με πιο θρεπτικές τροφές.
Αν και στην αρχή μπορεί να μη μας φαίνονται αρκετές, οι μικρές αυτές αλλαγές θα μας βοηθήσουν να υιοθετήσουμε τις νέες συνήθειες και θα αυξήσουν τις μακροχρόνιες πιθανότητες για επιτυχία.
Νέοι στόχοι
Είναι σημαντικό να θέτουμε κάθε χρόνο νέους στόχους και να αποφεύγουμε αυτούς στους οποίους έχουμε ήδη αποτύχει. “Αν κάποιος νομίζει ότι μπορεί πετύχει κάτι, το πιο πιθανό είναι ότι μπορεί, αλλά αν έχει προσπαθήσει και έχει αποτύχει, δεν θα πιστεύει στον εαυτό του.” εξηγεί ο Wiseman σε συνέντευξή του στη The Guardian.
Αν κάποιος αποφασίσει να επιλέξει τους ίδιους στόχους, καλό είναι να προσπαθήσει να αφιερώσει λίγο χρόνο στην αξιολόγηση των προηγούμενων αποτελεσμάτων. Ποιες στρατηγικές ήταν πιο αποτελεσματικές; Ποιες ήταν λιγότερο αποτελεσματικές; Τι ήταν αυτό που τους εμπόδισε από το να επιτύχουν το στόχο τους προηγουμένως; Αν αλλάξουμε τον τρόπο προσέγγισης κάποιου στόχου, είναι πιο πιθανό να έχουμε θετικά αποτελέσματα με τη νέα προσπάθεια.
Μια διαρκής διαδικασία
Οι ανθυγιεινές συνήθειες που προσπαθούμε να αλλάξουμε πιθανόν να χρειάστηκε χρόνια για να καθιερωθούν, πως λοιπόν είναι δυνατόν να περιμένουμε ότι θα αλλάξουν μέσα σε λίγες μέρες, εβδομάδες ή μήνες;
Μπορεί να μας πάρει περισσότερο από όσο θα θέλαμε να επιτύχουμε τους στόχους μας, είναι καλό όμως να θυμόμαστε ότι δεν κάνουμε αγώνα δρόμου. Όταν αποφασίσουμε να αλλάξουμε μια συμπεριφορά, θα το δουλεύουμε για την υπόλοιπη ζωή μας.
Ζητάμε βοήθεια από τους φίλους μας και από την οικογένειά μας.
Μπορεί να έχετε ακούσει αυτή τη συμβουλή ένα εκατομμύριο φορές, αλλά δεν σταματάει να είναι καλή. Μοιραστείτε την προσπάθειά σας με τους φίλους σας.
Μπορούμε να εξηγήσουμε τους στόχους μας στους φίλους μας και στην οικογένειά μας και να τους ζητήσουμε τους να μας βοηθήσουν να τους επιτύχουμε. Ακόμη καλύτερα μπορούμε να ενταχθούμε σε μια ομάδα που έχει θέσει παρόμοιους στόχους με εμάς.
Ανανέωση κινήτρου
Τις πρώτες μέρες μετά την Πρωτοχρονιά είναι εύκολο να νιώθουμε γεμάτοι αυτοπεποίθηση και να έχουμε κίνητρο ώστε να επιτύχουμε το στόχο μας. Αυτό συμβαίνει γιατί ακόμη δεν έχουμε αισθανθεί κάποια δυσφορία ή κάποιο πειρασμό που έχει σχέση με την αλλαγή της συμπεριφοράς, οπότε μπορεί να μας φαίνεται εύκολο.
Όταν όμως θα πρέπει να σηκωθεί κανείς στις 6 το πρωί για να πάει γυμναστήριο, ή όταν θα έχει πονοκέφαλο από την έλλειψη νικοτίνης, μπορεί να μην αισθάνεται ιδιαίτερα αποφασισμένος.
Όταν αντιμετωπίζουμε τέτοια θέματα, καλό είναι να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας γιατί ακριβώς έχουμε ξεκινήσει αυτή τη διαδικασία. Τι έχουμε να κερδίσουμε από την επίτευξη του στόχου μας; Καλό είναι να βρούμε πηγές έμπνευσης που θα μας βοηθήσουν να συνεχίσουμε όταν τα πράγματα γίνουν δύσκολα.
Μην το βάζετε κάτω
Μέχρι το Φεβρουάριο πολλοί άνθρωποι χάνουν τον ενθουσιασμό που είχαν όταν ξεκίνησαν να θέτουν τους στόχους τους για τη νέα χρονιά. Μπορούμε να διατηρήσουμε τον ενθουσιασμό όταν συνεχίζουμε να δουλεύουμε πάνω στους στόχους μας, ακόμη και όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες. Αν η προσέγγισή που έχουμε επιλέξει δε λειτουργεί, καλό είναι να επανακαθορίσουμε τη στρατηγική μας και να καταστρώσουμε καινούριο σχέδιο.
Συμβουλή: Ημερολόγιο στόχων
Σε αυτό μπορούμε να γράφουμε τους λόγους για τους οποίους ξεκινάμε μια προσπάθεια ώστε να μπορούμε να ανατρέξουμε σε αυτό όταν αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε λόγο να συνεχίζουμε.
Τα μικρο-εμπόδια δεν πρέπει να μας αποτρέψουν.
Ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι παραιτούνται από τις αποφάσεις που παίρνουν την πρωτοχρονιά, είναι τα εμπόδια. Αν τύχει να υποτροπιάσουμε επαναλαμβάνοντας μια κακή συνήθεια, δεν είναι ανάγκη να τη δούμε ως αποτυχία. Ο δρόμος προς την επιτυχία δεν είναι ευθύς και πάντα θα υπάρχουν προβλήματα. Καλό είναι να βλέπουμε τις υποτροπές ως ευκαιρίες για μάθηση.
Αν κάποιος διατηρεί ημερολόγιο στόχου, μπορεί να σημειώσει τις σημαντικές πληροφορίες σχετικά με το πότε συνέβη η υποτροπή και τι μπορεί να την προκάλεσε. Όταν έχουμε γνώση των προκλήσεων, μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε καλύτερα στο μέλλον.
Πηγή: Very well mind
