Στον κόσμο του διαβήτη, η ορμόνη λεπτίνη δεν τραβά την προσοχή όσο η ινσουλίνη. Η λεπτίνη όμως, που θεωρείται σημαντικός ρυθμιστής του μεταβολισμού, έχει συνδεθεί άρρηκτα με την αντίσταση στην ινσουλίνη, το χαρακτηριστικό του διαβήτη τύπου 2 και είναι γνωστή ως η ορμόνη που μετριάζει την αίσθηση της πείνας. Επίσης, παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της γλυκόζης και στην απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ίσως τώρα, εν μέσω πανδημίας κορωνοϊού, η λεπτίνη να είναι πιο σημαντική από ποτέ.
Αντίσταση στη λεπτίνη
Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται κυρίως από τα λιποκύτταρα του σώματος και μεταφέρει ένα σημαντικό μήνυμα στον εγκέφαλο: «Έχεις ήδη παραπάνω βάρος απ’ όσο χρειάζεσαι. Σταμάτα να τρως τόσο πολύ». Όταν τα επίπεδα της λεπτίνης είναι χαμηλά, ο εγκέφαλος θα έπρεπε να μπαίνει σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, αυξάνοντας την αίσθηση της πείνας και μειώνοντας τις καύσεις ώστε να διατηρεί το βάρος. Όταν τα επίπεδά της είναι υψηλά, η πείνα θα έπρεπε να καταλαγιάζει και τα επίπεδα ενέργειας να αυξάνονται, οδηγώντας σε απώλεια λίπους και βάρους.
Η ανακάλυψη της λεπτίνης το 1994 έφερε ελπίδες ότι ενέσεις εξωγενούς λεπτίνης θα μπορούσαν να δώσουν λύση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας. Οι έρευνες σε τρωκτικά ήταν ενθαρρυντικές – ποντίκια που είχαν εκτραφεί με έλλειψη λεπτίνης γίνονταν παχύσαρκα και επανέρχονταν στο φυσιολογικό τους βάρος μετά από χορήγηση λεπτίνης – όμως οι έρευνες σε ανθρώπους δεν είχαν τα ίδια αποτελέσματα. Ο λόγος είναι ότι η παχυσαρκία στους ανθρώπους στην ουσία προέρχεται από αντίσταση στη λεπτίνη και όχι από την έλλειψή της. Αντίθετα, οι παχύσαρκοι άνθρωποι τείνουν να έχουν υπερβολικά μεγάλη ποσότητα λεπτίνης στο σώμα τους.
Το σώμα των παχύσαρκων ενηλίκων δεν ανταποκρίνεται πλέον στα σήματα της λεπτίνης, πρόβλημα που οι ενέσεις λεπτίνης απλώς μεγεθύνουν. Οι παχύσαρκοι άνθρωποι μπορεί να έχουν τόσο μεγάλη ποσότητα λεπτίνης στον οργανισμό τους, που ο εγκέφαλος τους αγνοεί το σήμα της ορμόνης. Το αποτέλεσμα είναι ένας φαύλος κύκλος: ο εγκέφαλος, αγνοώντας τα σήματα της λεπτίνης, πιστεύει ότι χρειάζεται να μαζέψει ακόμη περισσότερο λίπος, με αποτέλεσμα αυξάνονται η όρεξη, το βάρος, η αντίσταση στη λεπτίνη και το αίσθημα της πείνας.
Διαβήτης και Λεπτίνη
Η αντίσταση στην λεπτίνη και η αντίσταση στην ινσουλίνη έχουν άμεση σχέση μεταξύ τους, και εμφανίζονται σχεδόν ταυτόχρονα σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Κάποιοι έχουν διατυπώσει τη θεωρία ότι η αντίσταση στην λεπτίνη προκαλείται άμεσα από την αντίσταση στην ινσουλίνη, αν και άλλοι έχουν διαφωνήσει, λέγοντας ότι δεν ξέρουν ποιά κατάσταση επέρχεται πρώτα.
Η λεπτίνη είναι σημαντικός ρυθμιστής του μεταβολισμού της γλυκόζης, και όταν η δυσλειτουργία της σηματοδότησης της λεπτίνης οδηγεί σε απρόβλεπτες τάσεις στα επίπεδα σακχάρου, η υπεργλυκαιμία, που είναι χαρακτηριστική του διαβήτη τύπου2, απλώς επιδεινώνεται. Παράλληλα, η αντίσταση στην ινσουλίνη παρεμβαίνει στην ικανότητα του εγκεφάλου να υπολογίσει τα επίπεδα της λεπτίνης, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αίσθηση της πείνας και να μειώνονται τα επίπεδα ενέργειας. Τα αυξημένα επίπεδα της μιας ορμόνης οδηγούν στην αύξηση των επιπέδων της άλλης, δημιουργώντας έτσι άλλον ένα φαύλο κύκλο.
Αν πάσχετε από διαβήτη τύπου 1, είναι πιθανό να έχετε περάσει τουλάχιστον κάποια περίπτωση υπερβολικής έλλειψης λεπτίνης – η δραματική πτώση στην έκκριση λεπτίνης συμβάλλει στην ακραία αίσθηση πείνας που είναι σύμπτωμα του αδιάγνωστου ή ανεξέλεγκτου διαβήτη τύπου 1. Όταν η οξεία υπεργλυκαιμία ελέγχεται με ινσουλίνη, η λεπτίνη αμέσως επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα. Η έλλειψη της λεπτίνης γενικά δεν θεωρείται σοβαρό πρόβλημα όταν ο διαβήτης τύπου 1 είναι καλά ελεγχόμενος. (Δυστυχώς, με την αύξηση της παχυσαρκίας τα τελευταία χρόνια, και το φαινόμενο του “διπλού διαβήτη” σε άτομα με διαβήτη τύπου 1, αυτή η άποψη μπορεί σύντομα να αλλάξει.)
Η λεπτίνη, το ανοσοποιητικό σύστημα και ο COVID-19
Η λεπτίνη παίζει σημαντικό ρόλο στο ανοσοποιητικό σύστημα καθώς αλληλεπιδρά με μεγάλο αριθμό ανοσολογικών κυττάρων και διαδικασιών, τόσο στην εγγενή, όσο και στην προσαρμόσιμη ανοσολογική απόκριση. Αν και οι γιατροί ακόμη δεν έχουν αναγνωρίσει το πλήθος των ρόλων που παίζει η λεπτίνη στο ανοσοποιητικό σύστημα, υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ότι η λεπτίνη συνδέει το μεταβολικό σύστημα με το ανοσοποιητικό. Η υψηλή συγκέντρωση λεπτίνης στο αίμα και η αντίσταση στη λεπτίνη, προκαλούν φλεγμονή και απορρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι παχύσαρκοι άνθρωποι αρρωσταίνουν πιο βαριά από ιούς όπως αυτόν της γρίπης.
Λόγω του μοναδικού τρόπου με τον οποίο συνδέει το ανοσολογικό με το μεταβολικό σύστημα, και με τη συγκυρία της πανδημίας του κορωνοϊού, αυτή τη στιγμή υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη μελέτη της λεπτίνης. Σε πρόσφατο άρθρο στο International Journal of Obesity, ερευνητές από το Βιοϊατρικό Ερευνητικό Κέντρο Pennington στη Λουιζιάνα των ΗΠΑ, αναφέρουν ότι η δυσλειτουργία της λεπτίνης, που είναι χαρακτηριστική στην παχυσαρκία και το διαβήτη – και η επακόλουθη επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα – μπορεί να εξηγεί γιατί η μεταβολική ασθένεια αποτελεί τόσο σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τους ανθρώπους που προσβάλλονται από τον COVID-19.
Πως, όμως, μπορεί κανείς να μειώσει την ποσότητα της λεπτίνης στον οργανισμό και να αυξήσει την ευαισθησία στη λεπτίνη; Πολύ σημαντική είναι η απώλεια βάρους, καθώς η λεπτίνη εκκρίνεται σε αναλογία με το ποσοστό λίπους στο σώμα. Οι δίαιτες που στοχεύουν στην μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη, στοχεύουν στον περιορισμό των υδατανθράκων. Οι ερευνητές έχουν ενοχοποιήσει γνωστές τροφές ως σημεία έναρξης της αντίστασης στην ινσουλίνη: τη ζάχαρη, τη φρουκτόζη, τα επεξεργασμένα δημητριακά και τρόφιμα.
Πηγή: asweetlife
