Η υψηλή γλυκόζη στο αίμα είναι υπεύθυνη για αρκετές επιπλοκές στον διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2. Ερευνητές του Ινστιτούτου Karolinska στη Σουηδία εντόπισαν μια νέα αντιδιαβητική ουσία που διατηρεί τη δραστηριότητα των βήτα κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη και αποτρέπει την υψηλή γλυκόζη στο αίμα στα ποντίκια. Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Science Translational Medicine.
Αν και πολλές οικογένειες παραγόντων μείωσης της γλυκόζης χρησιμοποιούνται επί του παρόντος στη θεραπεία του διαβήτη, κανένας από αυτούς δεν μπορεί να σταματήσει ή να αναστρέψει την εξέλιξη της νόσου. Η διατήρηση της επαρκούς δραστηριότητας των βήτα κυττάρων είναι απαραίτητη για την πρόληψη της εξέλιξης του διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2.
«Στον διαβήτη, τα βήτα κύτταρα προκαλούνται να παράγουν υψηλές ποσότητες ινσουλίνης», λέει ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Erwin Ilegems, ανώτερος ερευνητής στο Τμήμα Μοριακής Ιατρικής και Χειρουργικής του Ινστιτούτου Karolinska. «Η μελέτη μας δείχνει ότι αυτό οδηγεί σε μια υποξική κατάσταση που αυξάνει τα επίπεδα της πρωτεΐνης HIF-1alpha, η οποία με τη σειρά της μειώνει τη δραστηριότητα των βήτα κυττάρων. Με τη θεραπεία διαβητικών ποντικών με τον αναστολέα HIF-1alpha PX-478 μειώσαμε επιτυχώς τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους».
Επαναχρησιμοποίηση ενός αντικαρκινικού φαρμάκου
Το HIF-1alpha (υποξία επαγόμενος παράγοντας-1alpha) ρυθμίζει την απόκριση στην υποξία. Η ανακάλυψη του HIF-1alpha τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής το 2019 και αυτή η πρωτεΐνη εμπλέκεται σε πολλές διαφορετικές ασθένειες. Ο αναστολέας HIF-1alpha PX-478 έχει ήδη δοκιμαστεί σε κλινικές δοκιμές φάσης Ι ως αντικαρκινικό φάρμακο και ήταν καλά ανεκτός σε αυτούς τους ασθενείς.
Σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα του καθηγητή Jorge Ruas στο Τμήμα Φυσιολογίας και Φαρμακολογίας στο Karolinska Institutet, οι συγγραφείς μπόρεσαν να αποδείξουν ότι η αντιδιαβητική δράση του PX-478 οφειλόταν κυρίως στη βελτιωμένη δραστηριότητα των βήτα κυττάρων του παγκρέατος.
Δεδομένου ότι είναι καλά τεκμηριωμένο ότι η παραγωγή ινσουλίνης μειώνεται κατά την εξέλιξη του διαβήτη, οι θεραπευτικές στρατηγικές μέχρι στιγμής έχουν επικεντρωθεί κυρίως στη βελτίωση της παραγωγής ινσουλίνης των βήτα κυττάρων. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση δεν ήταν τόσο επιτυχημένη όσο αρχικά είχε προβλεφθεί.
«Οι τρέχουσες θεραπείες που στοχεύουν τα βήτα κύτταρα έχουν μόνο μια προσωρινή θετική επίδραση στην έκκριση ινσουλίνης», λέει ο τελευταίος συγγραφέας της μελέτης Per-Olof Berggren, καθηγητής στο Τμήμα Μοριακής Ιατρικής και Χειρουργικής του Karolinska Institutet. «Μακροπρόθεσμα, αυτά τα φάρμακα οδηγούν σε εξάντληση των βήτα κυττάρων».
Μακροχρόνια θεραπεία του διαβήτη
Σε αντίθεση με άλλες θεραπείες, το PX-478 βελτιώνει τη δραστηριότητα των βήτα κυττάρων χωρίς να ενισχύει την έκκριση ινσουλίνης. Οι ερευνητές πιστεύουν λοιπόν ότι μπορεί να αποτρέψει την εξάντληση των βήτα κυττάρων και έτσι να είναι πιο αποτελεσματικό στη μακροχρόνια θεραπεία του διαβήτη.
«Σχεδιάζουμε τώρα να διερευνήσουμε περαιτέρω τη μεταφρασιμότητα των ευρημάτων μας για να ανοίξουμε το δρόμο για μελλοντικές κλινικές δοκιμές», λέει η Teresa Pereira, ερευνήτρια στο Τμήμα Ιατρικής Κυτταρικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα (πρώην εργαζομένη στο Karolinska Institutet), η οποία συμμετείχε επίσης στη συγγραφή της μελέτης. «Θα ξεκινήσουμε με τη διερεύνηση της επίδρασης του PX-478 στη δραστηριότητα των ανθρώπινων βήτα κυττάρων του παγκρέατος χρησιμοποιώντας “εξανθρωπισμένα” διαβητικά ποντίκια».
New strategy to preserve insulin-producing cells in diabetes — ScienceDaily
Διαβάστε ακόμα: Μια παρουσίαση του συστήματος συνεχούς καταγραφής γλυκόζης GlucoMen Day από τον Δημήτρη Κ. – Γλυκούλι (glykouli.gr)
Η ορθοστασία συνδέθηκε με βελτιωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη – Γλυκούλι (glykouli.gr)
