Ο διαβήτης και η παχυσαρκία έχουν γίνει πιεστικά ζητήματα υγείας παγκοσμίως. Οι αγωνιστές υποδοχέα πεπτιδίου-1 (GLP-1) τύπου γλυκαγόνης, μια κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται ευρέως στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 (T2D), έχουν δείξει σημαντική αποτελεσματικότητα τόσο στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα όσο και στην υποβοήθηση της απώλειας βάρους λόγω των μοναδικών φαρμακολογικών μηχανισμών τους. Μια ερευνητική ομάδα από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας, στην Ιατρική Σχολή LKS του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ (HKUMed) αξιολόγησε την επίδραση του αγωνιστή υποδοχέα GLP-1 στην απώλεια βάρους μέσω γενετικών μελετών, με στόχο να κατανοήσει εάν η χρήση αυτών των φαρμάκων μειώνει το βάρος λόγω απώλειας μυϊκής ή λιπώδους μάζας. Αυτή η γενετική μελέτη αποκάλυψε ότι οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 μειώνουν το βάρος μειώνοντας περισσότερη λιπώδη μάζα από ό,τι η μυϊκή μάζα. Τα ευρήματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο Diabetes, Obesity and Metabolism.
Οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 είναι φαρμακευτικές θεραπείες κυρίως για την T2D και πιο πρόσφατα, την παχυσαρκία. Λειτουργούν μιμούμενοι τη δράση της ορμόνης GLP-1, η οποία παίζει καθοριστικό ρόλο στην τόνωση της έκκρισης ινσουλίνης, στην αναστολή της έκκρισης γλυκαγόνης και στην καθυστέρηση της γαστρικής κένωσης για την καταστολή της όρεξης, ρυθμίζοντας έτσι τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και με αποτέλεσμα την απώλεια βάρους. Η εφαρμογή τους ως φαρμακολογική παρέμβαση για τη μείωση του βάρους έχει αποκτήσει δημοτικότητα παγκοσμίως. Ωστόσο, έχουν εκφραστεί ανησυχίες σχετικά με το εάν οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 μειώνουν το βάρος (συχνά μετρούμενο με δείκτη μάζας σώματος ή ΔΜΣ) κυρίως μέσω απώλειας μυϊκής μάζας, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε σωματική αδυναμία ή σαρκοπενία.
Για να μελετήσει πώς οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 επηρεάζουν τους μυς και το λίπος, η ερευνητική ομάδα του HKUMed χρησιμοποίησε γενετικά δεδομένα περισσότερων από 800.000 Ευρωπαίων συμμετεχόντων από διαφορετικές μελέτες συσχέτισης ευρείας γονιδιώματος (GWAS). Εντόπισαν μια συγκεκριμένη γενετική παραλλαγή (rs877446) που συνδέεται με χαμηλότερο ΔΜΣ που μιμείται την επίδραση των αγωνιστών του υποδοχέα GLP-1. Η ομάδα εξέτασε την επίδραση αυτής της παραλλαγής σε διαφορετικούς τύπους άλιπης μάζας, συμπεριλαμβανομένης της σκωληκοειδούς άλιπης μάζας, της μάζας χωρίς λίπος ολόκληρου του σώματος και της μάζας χωρίς λίπος κορμού, καθώς και διάφορες μετρήσεις σωματικού λίπους, όπως λίπος ολόκληρου του σώματος, μάζα λίπους κορμού, ποσοστό λίπους κορμού, ποσοστό λίπους σώματος και αναλογία μέσης προς γοφούς.
Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες με γενετική σύνθεση που μιμούνται την επίδραση των αγωνιστών του υποδοχέα GLP-1 οδηγεί σε μειώσεις τόσο της άλιπης μάζας (ολόκληρη μάζα χωρίς λίπος και μάζα χωρίς λίπος κορμού) όσο και στο σωματικό λίπος (λιπώδη μάζα ολόκληρου σώματος, ποσοστό λίπους κορμού και ποσοστό λίπους σώματος). Συγκεκριμένα, για κάθε μονάδα μείωσης του ΔΜΣ, η λιπώδης μάζα ολόκληρου του σώματος μειώνεται κατά περίπου 7,9 κιλά, ενώ η μυϊκή μάζα μειώνεται κατά περίπου 6,4 κιλά. Αυτό δείχνει ότι οι αγωνιστές του υποδοχέα GLP-1 οδηγούν σε μεγαλύτερη μείωση του συνολικού σωματικού λίπους από ό,τι στη μυϊκή μάζα, με αποτέλεσμα τη συνολική μείωση του ποσοστού σωματικού λίπους περίπου 4,5%. Αυτό υποστηρίζει την αποτελεσματικότητα των αγωνιστών υποδοχέα GLP-1 στη μείωση του λίπους περισσότερο από τους μυς.
Αυτή η μελέτη διευκρινίζει τη διαμάχη σχετικά με την επίδραση των αγωνιστών υποδοχέα GLP-1 στη σύνθεση του σώματος ως φάρμακο διαχείρισης βάρους και δείχνει πώς μια γενετική προσέγγιση μπορεί να βελτιώσει την κατανόησή μας για το πώς λειτουργούν τα φάρμακα.
«Αυτή η μελέτη υπογραμμίζει τη χρήση της γενετικής για την κατανόηση των επιδράσεων των φαρμάκων, ειδικά όταν τα αντίστοιχα κλινικά πειραματικά στοιχεία είναι περιορισμένα», δήλωσε ο Ryan Au Yeung Shiu-lun, Επίκουρος Καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας, HKUMed. «Οι γενετικές γνώσεις μπορούν να μας καθοδηγήσουν στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με τις θεραπείες και τον αντίκτυπό τους στην υγεία. Η διαθεσιμότητα μεγάλης κλίμακας δεδομένων ανθρώπινης γενετικής συσχέτισης μας επιτρέπει να αποκτήσουμε πολύτιμες γνώσεις σχετικά με τις επιδράσεις των στόχων των φαρμάκων με έγκαιρο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να ενημερώσει σε μεγάλο βαθμό περαιτέρω κλινικές μελέτες και να βελτιώσει τα αποτελέσματα των ασθενών», παρατήρησε ο Δρ Dipender Gill, Κλινικός Ερευνητής στο Τμήμα Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Imperial College του Λονδίνου, ανώτερος συγγραφέας της μελέτης.
