Παρά όλα όσα γνωρίζουμε για τον διαβήτη σήμερα, οι μύθοι για την πάθηση συνεχίζουν να διαδίδονται. Δυστυχώς, αυτοί οι μύθοι μπορούν να κάνουν την πάθηση πιο δύσκολη στη διαχείριση, τροφοδοτώντας ντροπή, στίγμα και, τελικά, χειρότερα αποτελέσματα υγείας.
Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν τα πράγματα.
Μύθος #1: Η κατανάλωση ζάχαρης προκαλεί διαβήτη
Ενώ η ζάχαρη μπορεί να έχει κακή φήμη, δεν είναι η κύρια αιτία του διαβήτη. Στην πραγματικότητα, ο διαβήτης τύπου 1 και ο διαβήτης τύπου 2 έχουν εντελώς διαφορετικές υποκείμενες αιτίες. Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια αυτοάνοση ασθένεια στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας, οδηγώντας σε μικρή ή καθόλου παραγωγή ινσουλίνης. Ο διαβήτης τύπου 2, από την άλλη πλευρά, είναι πιο περίπλοκος. Συνήθως προέρχεται από έναν συνδυασμό παραγόντων όπως η γενετική, η αντίσταση στην ινσουλίνη, η σύνθεση του σώματος και οι συνήθειες του τρόπου ζωής, όπως η διατροφή και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.
Ο διαβήτης τύπου 2 δεν έχει μία μόνο αιτία, ειδικά όχι μόνο τη ζάχαρη. Οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία συχνά περιέχουν πρόσθετα σάκχαρα, λίπη και επεξεργασμένους υδατάνθρακες, έχουν συνδεθεί με την αντίσταση στην ινσουλίνη και τη δυσλειτουργία της γλυκόζης. Αν και η υπερβολική κατανάλωση προστιθέμενης ζάχαρης μπορεί να παίξει ρόλο στην ανάπτυξη του διαβήτη τύπου 2, δεν είναι άμεση αιτία. Δεν πρόκειται για ένα τρόφιμο ή συστατικό. Πρόκειται για το συνολικό διατροφικό πρότυπο και την μεταβολική υγεία.
Μύθος #2: Τα άτομα με διαβήτη δεν μπορούν να τρώνε υδατάνθρακες
Μια κοινή παρανόηση είναι ότι τα άτομα με διαβήτη πρέπει να αποφεύγουν εντελώς τους υδατάνθρακες. Στην πραγματικότητα, όλοι οι υδατάνθρακες μπορούν να χωρέσουν σε μια δίαιτα φιλική προς τον διαβήτη – με τη σωστή καθοδήγηση. Οι πλούσιοι σε φυτικές ίνες υδατάνθρακες, όπως τα όσπρια, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα φρούτα και τα λαχανικά, είναι ιδιαίτερα καλές επιλογές. Χωνεύονται πιο αργά, υποστηρίζουν τον γλυκαιμικό έλεγχο και παρέχουν απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα που είναι σημαντικά για τη διαχείριση του διαβήτη.
Είναι επίσης σημαντικό να λάβετε υπόψη τι συνδυάζετε με τους υδατάνθρακες σας. Ο συνδυασμός υδατανθράκων με πρωτεΐνες, λιπαρά ή φυτικές ίνες –όπως ο συνδυασμός φρούτων με ξηρούς καρπούς ή κράκερ με τυρί– μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση της πέψης και να διατηρήσει το σάκχαρο στο αίμα σταθερότερο.
Φυσικά, ορισμένα άτομα μπορεί να χρειαστεί να παρακολουθούν την πρόσληψη υδατανθράκων και να αποφεύγουν την υπερβολική κατανάλωση σε μία συνεδρία. Η στενή συνεργασία με έναν εγγεγραμμένο διαιτολόγο ή ειδικό για τον διαβήτη μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα πώς το σάκχαρό σας στο αίμα ανταποκρίνεται σε διαφορετικούς τύπους και ποσότητες υδατανθράκων.
Μύθος #3: Το να παίρνετε ινσουλίνη σημαίνει ότι έχετε αποτύχει
Αν και ορισμένοι άνθρωποι μπορούν να διαχειριστούν τον διαβήτη τύπου 2 μόνο με αλλαγές στον τρόπο ζωής, αυτό δεν είναι δυνατό για όλους. Ο διαβήτης είναι μια χρόνια, προοδευτική ασθένεια, που σημαίνει ότι το σχέδιο διαχείρισής σας μπορεί να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη που επιτρέπει στο σάκχαρο του αίματος να εισέλθει στα κύτταρά σας και στον διαβήτη τύπου 2, η ικανότητα του σώματος να το παράγει μπορεί να μειωθεί – ακόμη και με υγιεινές συνήθειες. Όταν δεν υπάρχει αρκετή ινσουλίνη, το σάκχαρο στο αίμα συσσωρεύεται και μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε όλο το σώμα. Η λήψη ινσουλίνης μπορεί να είναι ένα σωτήριο εργαλείο για να διατηρήσετε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας ισορροπημένα – και δεν αποτελεί ένδειξη αποτυχίας. Για τα άτομα με διαβήτη τύπου 1, η ινσουλίνη είναι απαραίτητη για την επιβίωση, καθώς το πάγκρεας τους δεν την παράγει πλέον, ανεξάρτητα από τις συνήθειες του τρόπου ζωής.
Μύθος #4: Εάν έχετε φυσιολογικό ΔΜΣ, ο διαβήτης δεν θα σας επηρεάσει
Είναι μια κοινή εσφαλμένη αντίληψη ότι ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) είναι ένα αξιόπιστο μέτρο της συνολικής υγείας. Στην πραγματικότητα, ο ΔΜΣ δεν κάνει διάκριση μεταξύ μυών και λίπους ούτε λαμβάνει υπόψη άλλους παράγοντες που συμβάλλουν όπως η γενετική, η εθνικότητα, το περιβάλλον, η ηλικία και το άγχος. Για παράδειγμα, ένα άτομο που ταξινομείται ως «παχύσαρκο» με βάση τον ΔΜΣ μπορεί να έχει μια υγιή σύνθεση σώματος με υψηλότερη μυϊκή μάζα και χαμηλότερη λιπώδη μάζα, ενώ κάποιος με «φυσιολογικό» ΔΜΣ μπορεί να φέρει υπερβολικό λίπος και να έχει χαμηλή μυϊκή μάζα, θέτοντάς τον σε μεγαλύτερο κίνδυνο για προβλήματα υγείας.
Στην πραγματικότητα, η έρευνα υποδηλώνει ότι η κεντρική παχυσαρκία –λίπος που αποθηκεύεται γύρω από την κοιλιά– είναι ισχυρότερος προγνωστικός παράγοντας κινδύνου διαβήτη από τον ΔΜΣ. Ωστόσο, ακόμη και άτομα με χαμηλότερο ή «φυσιολογικό» ΔΜΣ μπορούν να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2. Θα ήταν λάθος να υποθέσουμε ότι όσοι βρίσκονται στην κατηγορία του φυσιολογικού ΔΜΣ προστατεύονται από την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2. Πρέπει να αναγνωρίσουμε άλλους παράγοντες κινδύνου για δυσλειτουργία του σακχάρου στο αίμα και αντίσταση στην ινσουλίνη για να αποφύγουμε την απώλεια διαγνώσης.
Μύθος #5: Ο διαβήτης είναι αναστρέψιμος
Ενώ δεν υπάρχει προς το παρόν θεραπεία για τον διαβήτη – αν και ελπίζουμε ότι θα υπάρξει κάποια μέρα – είναι δυνατό να επιτευχθεί ύφεση, που σημαίνει ότι μπορείτε να διαχειριστείτε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Η ύφεση είναι δυνατή για ορισμένα άτομα με διαβήτη τύπου 2, ειδικά μετά από σημαντική απώλεια βάρους και έγκαιρη παρέμβαση, αλλά δεν είναι θεραπεία. Η διατήρηση της ύφεσης απαιτεί συνεχείς αλλαγές στον τρόπο ζωής, τακτική ιατρική παρακολούθηση και υποστήριξη. Η επαναφορά βάρους ή η μείωση της λειτουργίας των βήτα κυττάρων μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπή, επομένως η μακροπρόθεσμη υποστήριξη είναι απαραίτητη.
Παρόλο που σημειώνονται πολλά υποσχόμενες εξελίξεις στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 1, παραμένει μια μη αναστρέψιμη πάθηση που απαιτεί συνεχή ιατρική διαχείριση.
