Σε έναν κόσμο όπου όλα γίνονται έξυπνα – τα τηλέφωνα, τα μεγάφωνα, τα αυτοκίνητα, τα ρολόγια, ακόμη και τα κουδούνια – θα έρθει άραγε και η σειρά της ινσουλίνης;
Σύμφωνα με τον Michael Weiss, MD, PhD, πρόεδρο του Τμήματος Βιοχημίας και Μοριακής Βιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα στην Ιντιανάπολη, ναι. Η έξυπνη ινσουλίνη που ανταποκρίνεται στα επίπεδα γλυκόζης, που είναι πιο ενεργή όταν ανιχνεύεται γλυκόζη στον οργανισμό, και λιγότερο ενεργή όταν δεν ανιχνεύεται, είναι μια από τις καινοτομίες που έρχονται.
Καθώς γιορτάζουμε τα εκατό χρόνια από την εφεύρεση της ινσουλίνης, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τι θα φέρουν τα εκατό επόμενα χρόνια. Όμως, εκτός από ένα έξυπνο μόριο, οι πιθανές καινοτομίες θα συμπεριλαμβάνουν συνθέσεις που θα είναι για συγκεκριμένους ιστούς, που θα λαμβάνονται μια φορά την εβδομάδα και που δεν θα χρειάζονται ψύξη.
Με μια ματιά
Μορφές έξυπνης ινσουλίνης – που μπορεί να αυτό-ενεργοποιείται και να απενεργοποιείται ανταποκρινόμενη στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα – ήδη δοκιμάζονται σε ζώα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το επόμενο άλμα στην αγωγή του διαβήτη θα είναι η εβδομαδιαία ινσουλίνη.
Τα ανάλογα ινσουλίνης έχουν κάνει σημαντική πρόοδο τα πρόσφατα χρόνια, όμως είναι φοβερό το πόσο λίγο έχει αλλάξει ο τρόπος χορήγησης της ινσουλίνης. «Στην ουσία, η ίδια ουσία χορηγείται από την ίδια πρωτόγονη οδό που χρησιμοποιείται εδώ και 100 χρόνια», σύμφωνα με τον Philip Home, MA, DPhil, DM, επίτιμο καθηγητή στο Translational and Clinical Research Institute στο Πανεπιστήμιο του Newcastle στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο γλυκαιμικός έλεγχος παραμένει «όχι βέλτιστος, παρ’ ότι είναι αρκετά καλύτερος απ’ ότι ήταν παλιότερα. Τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας, με τα ανάλογα ινσουλίνης, τις αντλίες, και τους αισθητήρες γλυκόζης, έχουν κάνει μεγάλη διαφορά».
Έξυπνη Ινσουλίνη
Παρά την πρόοδο, η επιστήμη σήμερα δεν είναι σε θέση να αναπαράγει τις πολύπλοκες διαδικασίες του ανθρώπινου σώματος, όσον αφορά στην αλληλεπίδραση της ινσουλίνης και του μεταβολισμού γλυκόζης. Η έξυπνη ινσουλίνη θα ήταν ένα βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Πρόσφατα δημοσιεύτηκαν τουλάχιστον δύο εργασίες σχετικά με την ινσουλίνη που ανταποκρίνεται στη γλυκόζη.
Προκειμένου να το πετύχουν αυτό, ο Weiss και οι συνάδελφοί του τοποθέτησαν στο μόριο της ινσουλίνης ένα διακόπτη που η λειτουργία του είναι ανάλογη με τους υποδοχείς στους οποίους συνδέεται.
«Όταν συνδέεται με έναν υποδοχέα, η ινσουλίνη αλλάζει μορφή» λέει ο Weiss στο Endocrine News. Η διαδικασία είναι αναστρέψιμη, οπότε η ινσουλίνη θα μπορεί να ενεργοποιείται κατά την εμφάνιση γλυκόζης, και να απενεργοποιείται στην απουσία της, σε κύκλους ακόμη και στο αίμα.
Συμφωνα με την αναφορά, πραγματοποιήθηκε επιτυχημένα η χρήση ενός μοντέλου στη φρουκτόζη, σε ανθρώπινα ηπατικά κύτταρα, και ο Weiss είπε ότι η ομάδα έχει ξεκινήσει να δοκιμάζει ένα είδος της σε ποντίκια.
Ερευνητική ομάδα από το UCLA, το MIT, και το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Chapel Hill των ΗΠΑ, δημοσίευσε στοιχεία σχετικά με ένα άλλο σύστημα ινσουλίνης που ανταποκρίνεται στη γλυκόζη στο Nature Biomedical Enginnering. Οι ερευνητές δημιούργησαν ένα διαδερμικό επίθεμα που αποτελείται από μικροβελόνες γεμισμένες με ινσουλίνη και από ένα πλέγμα πολυμερούς που ανταποκρίνεται στη γλυκόζη.
Οι μικροβελόνες τρυπάνε το δέρμα και μπορούν να ανιχνεύσουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, και στη συνέχεια να απελευθερώσουν ινσουλίνη προκειμένου να ανταποκριθούν στην γλυκόζη, ή να μείνουν αδρανή σε περίπτωση απουσίας της γλυκόζης. Τα επιθέματα έχουν το μέγεθος κέρματος και έχουν καταφέρει να ελέγχουν τα επίπεδα γλυκόζης σε μικροσκοπικά γουρούνια με διαβήτη τύπου 1 για περίπου 20 ώρες. Οι ερευνητές έχουν κάνει αίτηση στον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για έγκριση ανθρώπινων δοκιμών.
Ο Weiss πιστεύει ότι η έξυπνη ινσουλίνη θα μπορούσε να κυκλοφορήσει στην αγορά σε πέντε περίπου χρόνια.
Ο ίδιος λέει ότι «οι ινσουλίνες για συγκεκριμένους ιστούς ή όργανα ακούγονται εδώ και 30 με 40 χρόνια» γιατί η δράση της ινσουλίνης είναι διαφορετική στο κάθε μέρος του σώματος.
«Η πρόσληψη βάρους είναι ανεπιθύμητη ενέργεια της θεραπείας με ινσουλίνη, και αυτό δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο, όπου οι άνθρωποι είναι ελαφρώς παχύσαρκοι και παθαίνουν διαβήτη και ξεκινούν την ινσουλίνη, και μετά είναι πιθανό να πάρουν βάρος» και αυτό επιδεινώνει το πρόβλημα, λέει ο Weiss. «Όμως, η δράση της ινσουλίνης στον εγκέφαλο προάγει το αίσθημα του κορεσμού και την απώλεια βάρους. Ο υποδοχέας ινσουλίνης στον εγκέφαλο διαθέτει διαφορετική γλυκομορφή απ’ ότι ο υποδοχέας ινσουλίνης στην περιφέρεια. Έτσι, κατά’ αρχήν, υπάρχει ένας τρόπος να στοχεύσει κανείς το κύκλωμα ινσουλίνης του εγκεφάλου.»
Επιπλέον, η υποδόρια χορήγηση ινσουλίνης τείνει να προκαλεί συσσώρευση της ινσουλίνης στην περιφέρεια, και όχι στο συκώτι, αντίθετα απ’ ότι συμβαίνει με την ενδογενή έκκριση από τα βήτα κύτταρα, έτσι οι ερευνητές ταυτόχρονα εργάζονται στην «ηπατο-επιλεκτική» ινσουλίνη. «Μεγάλο μέρος της επιστήμης ασχολείται με αυτό, και θα λυθεί εν καιρώ» όμως η υλοποίησή της είναι πιο μακριά από άλλες πιθανές καινοτομίες, λέει ο Weiss, ειδικά σε σύγκριση με συνθέσεις που διατηρούνται περισσότερο και με μορφές θερματικής σταθερότητας.
Εβδομαδιαία ινσουλίνη
«Οι εβδομαδιαίες ινσουλίνες θα είναι πιθανόν η επόμενη προσθήκη στην φαρέτρα όπλων της ινσουλίνης», γράφει ο Time Heise σε άρθρο του στο Diabetes Research and Clinical Practice. «Μέχρι τώρα έχουν δημοσιευτεί τα ιατρικά δεδομένα δύο εβδομαδιαίων ινσουλινών που αναπτύσσονται.»
Μια από αυτές τις ινσουλίνες είναι η icodec, ένα ανάλογο της Novo Nordisk που βρίσκεται στην 3η φάση κλινικών δοκιμών. Το μόριο έχει υποκατάστατα αμινοξέων, και ένα λιπαρό διοξί που συνδέεται μέσω μιας υδροφυλικής ένωσης.
Από την πλευρά της, η Eli Lilly διαθέτει το προϊόν της που ονομάζετα ινσουλίνη Fc. Η ινσουλίνη αυτή έχει χρόνο ημιζωής περισσότερο από 10 ημέρες.
Ο Home συμφωνεί ότι απ’ όλες τις καινοτομίες, πιο πιθανό είναι να βγουν πρώτα στην αγορά τα εβδομαδιαία ανάλογα ινσουλίνης και «θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με ανάλογα υποδοχέων GLP-1 στο διαβήτη τύπου 2».
Θερμοσταθερή ινσουλίνη
Ο Weiss πιστεύει ότι εξίσου γρήγορα θα εμφανιστούν οι «υπερσταθερές ινσουλίνες». Τώρα χρειάζεται να προστατεύουμε την ινσουλίνη από την έκθεση, ακόμη και προσωρινά, σε θερμοκρασίες άνω των 30 ή 35 βαθμών κελσίου. Μια τέτοια ινσουλίνη που δεν θα έχει το κόστος και την πολυπλοκότητα του παρόντος συστήματος διανομής, θα σταματήσει να είναι εμπόδιο στην θεραπεία της πανδημίας του διαβήτη στον αναπτυσσόμενο κόσμο και θα επιτρέπει την διεθνή προσβασιμότητα στην ινσουλίνη.
Όποια από τις καινοτομίες και αν βγει πρώτη, οι ειδικοί συμφωνούν ότι με όλους τους πόρους και τις έρευνες που γίνονται προς αυτήν την κατεύθυνση, οι ασθενείς σύντομα θα δουν βελτιώσεις την θεραπεία με ινσουλίνη. «Οι ινσουλίνες που ανιχνεύουν τη γλυκόζης, θα ελαχιστοποιούσαν τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας και θα επέτρεπαν στους ανθρώπους να αισθανθούν ασφαλείς, επιδιώκοντας πιο επιθετικά τους γλυκαιμικούς τους στόχους» λέει ο Weiss.
Πηγή: Endocrine News
