Η μοναξιά δεν είναι απλώς ένα θέμα διάθεσης: Μια νέα μελέτη δείχνει ότι οι άνθρωποι που θεωρούν τους εαυτούς τους κοινωνικά απομονωμένους μπορεί επίσης να έχουν πιο έντονη λαχτάρα για ζαχαρούχα τρόφιμα, όπως αποδεικνύεται από σαρώσεις της εγκεφαλικής δραστηριότητας.
Αυτή η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open, βασίζεται σε προηγούμενες έρευνες που συνδέουν τη μοναξιά με την κακή ψυχική υγεία, τη γνωστική έκπτωση, την αύξηση βάρους και χρόνιες ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως ο διαβήτης τύπου 2. Παρά τα άφθονα στοιχεία για αυτές τις συνδέσεις, οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη μια σαφή εικόνα των υποκείμενων αιτιών, λέει η ανώτερη συγγραφέας της μελέτης Arpana Gupta, PhD, αναπληρώτρια καθηγήτρια και διευθύντρια του G. Oppenheimer Center for Neurobiology of Stress and Resilience στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες.
«Ενώ είναι αποδεδειγμένο ότι η παχυσαρκία συνδέεται με την κατάθλιψη και το άγχος και ότι η υπερφαγία θεωρείται ένας μηχανισμός αντιμετώπισης της μοναξιάς, ήθελα να παρατηρήσω τα μονοπάτια του εγκεφάλου που σχετίζονται με αυτά τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές», εξηγεί η Gupta.
Για να γίνει αυτό, η Gupta και η ομάδα της εξέτασαν 93 γυναίκες σχετικά με τις κοινωνικές τους σχέσεις, τα συναισθήματα μοναξιάς ή απομόνωσης, το σωματικό βάρος και τις διατροφικές τους συμπεριφορές. Στη συνέχεια, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μαγνητική τομογραφία (MRI) για να δουν πώς αντιδρούσε ο εγκέφαλος των συμμετεχόντων όταν έβλεπαν αφηρημένες εικόνες άσχετες με τρόφιμα ή εικόνες διαφορετικών γλυκών και αλμυρών φαγητών.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι, συνολικά, οι συμμετέχοντες που ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα κοινωνικής απομόνωσης είχαν επίσης περισσότερες πιθανότητες να έχουν έντονη λαχτάρα για φαγητό, ανθυγιεινές δίαιτες, ανεξέλεγκτη διατροφή και συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης.
Οι μαγνητικές τομογραφίες αποκάλυψαν επίσης ότι οι συμμετέχοντες που ένιωθαν πιο κοινωνικά απομονωμένοι είχαν τη μεγαλύτερη δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που πιστεύεται ότι παίζουν ρόλο στην ανταπόκριση στην επιθυμία για ζαχαρούχα τρόφιμα. Οι πιο μοναχικοί συμμετέχοντες είχαν επίσης μειωμένη δραστηριότητα στις περιοχές του εγκεφάλου που παίζουν ρόλο στον αυτοέλεγχο που σχετίζεται με τις διατροφικές συμπεριφορές.
«Η κοινωνική απομόνωση μπορεί να προκαλέσει λιγούρες για φαγητό παρόμοια με τη λαχτάρα για κοινωνικές σχέσεις», τονίζει η Δρ Gupta. «Δείχνουμε στοιχεία για το γεγονός ότι οι κοινωνικοί μας δεσμοί είναι καθοριστικοί όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο τρώμε ανθυγιεινά τρόφιμα – ειδικά τρόφιμα και γλυκά με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες».
Η μελέτη προτείνει νέους τρόπους για να μειώσετε την επιθυμία για ζάχαρη
Η μελέτη έχει ορισμένους περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένου του μικρού μεγέθους και της εξάρτησής της από τους συμμετέχοντες να θυμούνται και να αναφέρουν με ακρίβεια λεπτομέρειες σχετικά με τις διατροφικές συμπεριφορές, τη διάθεση και την υγεία τους.
Ακόμα κι έτσι, τα αποτελέσματα παρέχουν νέα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η διάθεσή μας επηρεάζει την ανταπόκρισή μας στο φαγητό, επισημαίνει ο Lu Qi, MD, PhD, καθηγητής και διευθυντής του ερευνητικού κέντρου για την παχυσαρκία στη Σχολή Δημόσιας Υγείας και Τροπικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Tulane στη Νέα Ορλεάνη.
«Η μελέτη ανακαλύπτει την αντιδραστικότητα του εγκεφάλου ιδιαίτερα στα γλυκά τρόφιμα, γεγονός που εξηγεί τις δυσπροσαρμοστικές αλλαγές συμπεριφοράς στη διατροφή μεταξύ των κοινωνικά απομονωμένων ατόμων», λέει ο Δρ Qi, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.
Τα καλά νέα σε αυτά τα ευρήματα είναι ότι οι άνθρωποι μπορεί να είναι σε θέση να επηρεάσουν τις διατροφικές τους συμπεριφορές κάνοντας αλλαγές στην κοινωνική τους ζωή για να μειώσουν τα συναισθήματα της απομόνωσης, τονίζει ο Qi.
Η αναζήτηση τρόπων για τη δημιουργία συστημάτων κοινωνικής υποστήριξης είναι ένας καλός τρόπος για να ξεκινήσετε, εξηγεί η Gupta. Αυτό μπορεί να σημαίνει την επιδίωξη ενός χόμπι, τον εθελοντισμό, τη συμμετοχή σε συλλόγους ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση των αλληλεπιδράσεων με άλλα άτομα. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να βοηθήσει στην αλλαγή του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται στις ενδείξεις τροφής με τρόπους που διευκολύνουν την αντίσταση στα γλυκά.
«Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε ολιστικές παρεμβάσεις νου-σώματος για να ομαλοποιήσουμε αυτές τις αλλαγές στον εγκέφαλο μέσω διαλογισμού, ημερολογίου και ασκήσεων μείωσης του στρες», δηλώνει η Gupta.
Η γνώση ότι η λαχτάρα για ζάχαρη συνδέεται με την κοινωνική απομόνωση μπορεί επίσης να βοηθήσει τους ανθρώπους να αισθάνονται ότι έχουν την ικανότητα να αλλάζουν τα διατροφικά τους πρότυπα, προσθέτει ο Gupta. «Το να γνωρίζεις ότι η μοναξιά σε κάνει να λαχταράς αυτές τις τροφές με πολλές θερμίδες –ειδικά τα σάκχαρα– είναι ενδυναμωτικό», λέει η Gupta.
