Έχετε υψηλά επίπεδα σακχάρου το πρωί χωρίς συγκεκριμένο λόγο; Αν ναι, μπορεί να αντιμετωπίζετε αυτό που αποκαλούμε «το φαινόμενο της αυγής». Μπορεί να είναι εκνευριστικό αλλά είναι κοινό, και σε αυτό το άρθρο θα δούμε κάποιες στρατηγικές που μπορεί να σας βοηθήσουν να το αντιμετωπίσετε.
Υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσαν να προκαλούν αύξηση του πρωινού σακχάρου:
- Το φαινόμενο της αυγής. Αυτό συμβαίνει όταν κατά τη διάρκεια της νύχτας το σώμα σας εκκρίνει διάφορες ορμόνες, αναγκάζοντας το συκώτι να απελευθερώσει σάκχαρο στο αίμα. Πρόκειται για μια καθόλα φυσιολογική διαδικασία, όμως σε ανθρώπους με διαβήτη δεν απελευθερώνεται ταυτόχρονα και ινσουλίνη ώστε να αντισταθμιστεί η αύξηση του σακχάρου.
- Αντιδραστική υπεργλυκαιμία (αποκαλείται για φαινόμενο Somogyi). Πρόκειται για μια διαφορετική μορφή του φαινομένου της αυγής και εμφανίζεται όταν το συκώτι απελευθερώνει σάκχαρο λόγω υπογλυκαιμίας μέσα στο βράδυ.
- Τέλος, το σάκχαρό σας μπορεί να απλώς να αυξηθεί κατά τη διάρκεια της νύχτας για πιο απλούς λόγους. Ίσως γιατί δεν έχει υπολογιστεί σωστά η βασική ινσουλίνη, ή κάποιο γεύμα αργά τη νύχτα να άργησε να προκαλέσει αύξηση του σακχάρου.
Γιατί είναι το σάκχαρό μου υψηλό το πρωί;
Ορίστε ένας απλός τρόπος να ανακαλύψετε τι προκαλεί το υψηλό σάκχαρο το πρωί
- Ελέγξτε το σάκχαρό σας πριν πέσετε για ύπνο
- Ελέγξτε το σάκχαρό σας στη μέση της νύχτας
- Ελέγξτε το σάκχαρό σας το πρωί.
Μπορεί να χρειάζεται λίγη προσπάθεια, αλλά δεν θα χρειαστεί να το κάνετε πολλές φορές για να ανακαλύψετε την αιτία.
Η Αντιδραστική Υπεργλυκαιμία είναι λιγότερο συχνή από το φαινόμενο της αυγής. Για να γίνει διάγνωση ενός από τα δύο φαινόμενα, οι επιστήμονες συστήνουν να ελέγχουμε τα επίπεδα του σακχάρου τις ώρες μεταξύ 3-5 π.μ. για μερικές νύχτες στη σειρά.
Κάνοντας σύγκριση των τιμών που έχουμε σημειώσει, μπορούμε να βρούμε τι περίπου συμβαίνει στο σάκχαρό μας.
- Αν το σάκχαρο ήταν σταθερό κατά τη διάρκεια της νύχτας αλλά ανέβηκε το πρωί, είναι πιο πιθανό να πάσχετε από το φαινόμενο της αυγής
- Αν το σάκχαρο ανέβαινε σταθερά κατά τη διάρκεια της νύχτας, το πρωινό υψηλό σάκχαρο μπορεί να είναι αποτέλεσμα των επιλογών τροφής ή άσκησης που έχετε κάνει (για παράδειγμα κάποιο σνακ πριν τον ύπνο με πολλούς υδατάνθρακες). Καλό θα είναι να προσαρμόσετε την αγωγή σας ανάλογα.
- Αν το σάκχαρό σας έπεσε κατά τη διάρκεια της νύχτας, μπορεί να πάσχετε από Αντιδραστική Υπεργλυκαιμία.
Για τις μετρήσεις, η καλύτερη λύση είναι να χρησιμοποιήσετε σύστημα διαρκούς παρακολούθησης γλυκόζης (CGM). Έτσι θα μπορείτε να έχετε τιμές γλυκόζης ολόκληρης της νύχτας και θα μπορέσετε να διαπιστώσετε καλύτερα τις αυξομειώσεις του σακχάρου κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Πως να αντιμετωπίσετε την πρωινή υπεργλυκαιμία
Το φαινόμενο της Αυγής
Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους με διαβήτη τύπου 1 και 2 αντιμετωπίζουν το φαινόμενο της αυγής, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της HbA1c.
Το φαινόμενο της αυγής ξεκινά όταν το σώμα εκκρίνει μια σειρά ορμονών, όπως η αυξητική ορμόνη, η κορτιζόλη, η αδρεναλίνη και η γλυκαγόνη. Οι ορμόνες αυτές ξεκινούν τη δράση τους νωρίς το πρωί ώστε να προετοιμάσουν το σώμα να ξυπνήσει. Σκεφτείτε το σαν μια μηχανή που παίρνει μπρος.
Οι ορμόνες που εκκρίνονται, προκαλούν την μετατροπή των αποθεμάτων γλυκαγόνου του ήπατος σε γλυκόζη, που απελευθερώνεται στο αίμα κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας που ονομάζεται γλυκογένεση.
Η διαδικασία αυτή συμβαίνει σε όλους τους ανθρώπους ασχέτως του αν πάσχουν από διαβήτη. Σε ανθρώπους χωρίς διαβήτη, η αυτόματη απόκριση της ινσουλίνης εμποδίζει την αύξηση του σακχάρου. Σε ανθρώπους με διαβήτη όμως, η απόκριση αυτή δεν υπάρχει κι έτσι τα επίπεδα του σακχάρου αυξάνονται.
Η Mayo Clinic προτείνει διάφορες στρατηγικές που μπορεί κανείς να δοκιμάσει ώστε να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της αυγής:
- Χρησιμοποιήστε αντλία ινσουλίνης ώστε να χορηγείτε επιπλέον ινσουλίνη τις πρώτες πρωινές ώρες.
- Αποφύγετε τους υδατάνθρακες πριν τον ύπνο.
- Μεταβάλετε τη δόση των φαρμάκων ή της ινσουλίνης. (Αν λαμβάνετε ινσουλίνη μακράς δράσης όπως η Lantus, να θυμάστε ότι δεν διαρκεί για 24 ολόκληρες ώρες. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να θέλετε να δοκιμάσετε να την πάρετε το βράδυ ή να τη λαμβάνετε σε δύο δόσεις ανά δωδεκάωρο.)
- Αλλάξτε φαρμακευτική αγωγή.
- Αλλάξτε την ώρα που παίρνετε τα φάρμακα ή την ινσουλίνη σας. Αντί να τα πάρετε την ώρα του δείπνου, πάρτε τα πριν τον ύπνο.
Τι δουλεύει για κάποιους ανθρώπους
Μπορεί να μη χρειάζεται να ανησυχείτε και ιδιαίτερα για το φαινόμενο της αυγής. Αν έχετε φυσιολογικό σάκχαρο για το μεγαλύτερο μέρος της νύχτας και η πρωινή αύξηση είναι μικρή και πρόσκαιρη, πιθανά να μη χρειάζεται να ανησυχείτε. Για τους ανθρώπους που συνήθως διατηρούν το σάκχαρό τους μέσα στα επιθυμητά πλαίσια, η αύξηση του σακχάρου το πρωί είναι συχνά μικρότερη από αυτή ενός γεύματος και πιο σύντομη.
Το φαινόμενο της αυγής συμβάλλει και στην αύξηση της πρωινής αντίστασης στην ινσουλίνη. Μπορεί να θέλετε να περιορίσετε τους υδατάνθρακες για ένα-δύο ώρες μετά το ξύπνημα. Οι άνθρωποι που λαμβάνουν ινσουλίνη μπορεί να χρειαστεί να αυξήσουν τη δόση ινσουλίνης το πρωί.
- Κάποιοι άνθρωποι που λαμβάνουν ινσουλίνη κάνουν μια δόση ινσουλίνης ταχείας δράσης την ώρα που ξυπνούν για να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο της αυγής και να εμποδίσουν την αύξηση του σακχάρου το πρωί.
- Μπορεί να δοκιμάσετε να λαμβάνετε τη βασική σας ινσουλίνη σε δύο δόσεις για πιο ολοκληρωμένη κάλυψη (κάντε το αυτό μετά από συνεννόηση με το γιατρό σας).
- Αν χρησιμοποιείτε αντλία ινσουλίνης, δοκιμάστε να πειραματιστείτε με υψηλότερες δόσεις βασικής ινσουλίνης νωρίς το πρωί ώστε να αντιμετωπίσετε το φαινόμενο της αυγής.
Υψηλό σάκχαρο από το προηγούμενο βράδυ
Αν αντιμετωπίζετε υψηλό σάκχαρο το πρωί ως αποτελέσματα αυξημένου σακχάρου από το προηγούμενο βράδυ, υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε:
- Να τρώτε λιγότερους υδατάνθρακες κατά τη διάρκεια του δείπνου
- Κάντε κάποιου είδους βραδινή άσκηση, όπως μια βόλτα μετά το δείπνο
- Σε συνεργασία με το γιατρό σας, αυξήστε τα φάρμακα του σακχάρου ή την ινσουλίνη
Αντιδραστική Υπεργλυκαιμία (Φαινόμενο Somogyi)
Αν το σάκχαρό σας πέφτει κατά τη διάρκεια της νύχτας, μπορεί να εξηγεί το αυξημένο πρωινό σάκχαρο. Το σώμα σας στην ουσία μπαίνει σε κατάσταση πανικού και σας ειδοποιεί εκκρίνοντας ορμόνες όπως η γλυκαγόνη και η επινεφρίνη (αδρεναλίνη), οι οποίες στη συνέχεια αναγκάζουν το συκώτι να μετατρέψει τα αποθέματα γλυκαγόνου σε γλυκόζη. Με λίγα λόγια, το σώμα σας διαισθάνεται την υπογλυκαιμία και απελευθερώνει στο αίμα όσο το δυνατόν περισσότερο σάκχαρο σε μια προσπάθεια να το τροφοδοτήσει.
Τι μπορείτε να κάνετε για να αντιμετωπίσετε αυτήν την κατάσταση:
- Καταναλώστε ένα γεύμα με υδατάνθρακες πριν τον ύπνο
- Μειώστε τα φάρμακα του σακχάρου ή την ινσουλίνη το βράδυ
- Μειώστε την δόση της ινσουλίνης μακράς δράσης
- Αν ασκείστε το απόγευμα ή το βράδυ, αρχίστε να ασκείστε το πρωί.
Μην αγνοήσετε την αντιδραστική υπεργλυκαιμία. Είναι σημάδι ότι το σάκχαρό σας φτάνει σε επικίνδυνα επίπεδα το βράδυ.
Με τον καιρό, οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να εμποδίσουν την ικανότητα του σώματος να σας ειδοποιεί για το χαμηλό σάκχαρο με συμπτώματα και να μην αναγκάζουν το συκώτι να δημιουργήσει γλυκόζη για το αίμα. Επίσης, αν έχουν υπάρξει περισσότερα επεισόδια υπογλυκαιμίας κατά τη διάρκεια της νύχτας, ή αν έχετε κάνει υπερβολική άσκηση, το συκώτι μπορεί να έχει ήδη εξαντλήσει τα αποθέματα γλυκαγόνου.
Σύνοψη
Αν έχετε υψηλό σάκχαρο το πρωί είναι σημαντικό να μάθετε γιατί. Αν διαθέτετε σύστημα διαρκούς παρακολούθησης γλυκόζης (CGM), καλό θα είναι να εξετάσετε τις τάσεις του νυχτερινού σας σακχάρου. Κάποιοι άνθρωποι με διαβήτη ελέγχουν κατά καιρούς το επίπεδο σακχάρου τους κατά τις 3 το πρωί για να γνωρίζουν τις νυχτερινές τους τάσεις. Αν διαπιστώσετε ότι έχετε χαμηλά επίπεδα σακχάρου χωρίς να έχετε συμπτώματα, τότε θα πρέπει να προσέξετε για άγνοια υπογλυκαιμίας.
Πηγή: Diabetes Daily
