Για τα άτομα με διαβήτη η έλλειψη ποιοτικού ύπνου μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική. Μάλιστα, λέγεται ότι είναι χειρότερο από το να δουλεύει κανείς σε εργοστάσιο ζαχαροπλαστικής. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι μια τέτοια κατάσταση μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την άνοδο της τιμής της A1C μέχρι και 1,9 μονάδες.
Αλλά ας δούμε τους κύριους τρόπους με τους οποίους η έλλειψη ύπνου επηρεάζει το διαβήτη. Πρέπει να έχουμε υπόψη ότι όλοι οι μηχανισμοί μέσα στο σώμα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και αυτό σε πολλές περιπτώσεις επιδεινώνει την κατάσταση.
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ινστιτούτο Ύπνου, η έλλειψη ύπνου προκαλεί διαταραχές στις ορμόνες που ρυθμίζουν και μεταβολίζουν τη γλυκόζη. Φυσικά, η πρώτη και κυριότερη ορμόνη που επηρεάζεται είναι η ινσουλίνη. Μια έρευνα συνέδεσε την έκκριση ινσουλίνης με την κατάσταση REM του ύπνου, συμπεραίνοντας ότι οι άνθρωποι που δεν κοιμούνται αρκετά ώστε να περάσει το σώμα τους σε αυτόν τον κύκλο ύπνου, θα έχουν υψηλό σάκχαρο το πρωί μιας και προφανώς δεν έγινε έκκριση αρκετής ποσότητας ινσουλίνης. Από την άλλη πλευρά, η έλλειψη ύπνου αυξάνει σημαντικά την αντίσταση στην ινσουλίνη, εν μέρει λόγω μεταβολών στις ορμόνες του θυρεοειδή και στην τεστοστερόνη. Οπότε δεν μας απασχολεί μόνο το γεγονός ότι μειώνεται η ποσότητα της ινσουλίνης αλλά και το ότι αυτή που υπάρχει δεν είναι αποτελεσματική.
Μαζί με την πρόσκαιρη αυτή αντίσταση στην ινσουλίνη, η έλλειψη επαρκούς ύπνου προκαλεί την έκκριση κορτιζόλης. Η κορτιζόλη ανεβάζει άμεσα τα επίπεδα του σακχάρου και καταστέλλει τη λειτουργία των βήτα κυττάρων. Επιπλέον, έρευνες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η έλλειψη ύπνου προκαλεί μείωση της ορμόνης λεπτίνης, που είναι υπεύθυνη για το αίσθημα κορεσμού, και αύξηση της ορμόνης γκρελίνης, που μας προκαλεί την αίσθηση της πείνας. Ο συνδυασμός αυτός είναι ιδιαίτερα δύσκολος, μιας και σημαίνει ότι έχουμε συνεχώς την αίσθηση ότι πεινάμε χωρίς να μπορούμε να χορτάσουμε. Ακόμη και μια νύχτα με λίγες ώρες ύπνου προκαλεί σημαντικές μεταβολές στα επίπεδα αυτών των δύο ορμονών με αποτέλεσμα είναι να τρώμε υπερβολικά κατά τη διάρκεια της ημέρας και να παίρνουμε βάρος.
Και φυσικά με την αύξηση του βάρους, αυξάνεται και η αντίσταση στην ινσουλίνη. Επιπλέον, όταν ένας άνθρωπος αισθάνεται κουρασμένος, αποφεύγει τη σωματική δραστηριότητα. Έτσι, αυξάνεται η ποσότητα του φαγητού, ενώ μειώνεται η ενέργεια που καταναλώνουμε και φτάνουμε στην αύξηση του βάρους. Και ξέρουμε ότι άτομα με μεγάλο δείκτη μάζας σώματος διατρέχουν τον κίνδυνο υπνικής άπνοιας, μιας κατάστασης που συνδέεται με την κακή ποιότητα ύπνου. Και βέβαια η κόπωση από την έλλειψη ύπνου οδηγεί απευθείας σε κατάθλιψη που με τη σειρά της πυροδοτεί τις κακές επιλογές φαγητού και εμποδίζει την σωστή διαχείριση του διαβήτη.
Έτσι όλες αυτές οι επιπτώσεις της έλλειψης ύπνου, καταλήγουν σε μια χιονοστοιβάδα προβλημάτων. Όμως δεν τελειώνουν εδώ. Η έλλειψη ύπνου αυξάνει τα επίπεδα λιπαρών οξέων στο αίμα, που με τη σειρά τους εμποδίζουν τη δράση της ινσουλίνης. Άλλες έρευνες αποδεικνύουν ότι όταν ένα παιδί δεν κοιμάται αρκετά, επηρεάζεται η αυξητική ορμόνη ανεβάζοντας τα επίπεδα της γλυκόζης.
Από την άλλη μεριά, όσο χειρότερος είναι ο έλεγχος του σακχάρου, τόσο χειρότερη είναι η ποιότητα ύπνου. Και όπως είδαμε παραπάνω, όσο χειρότερη είναι η ποιότητα ύπνου, τόσο χειρότερος είναι ο έλεγχος του σακχάρου. Και όταν το σάκχαρο ξεφύγει αρκετά από τον έλεγχο, αρχίζει η πολυουρία, που προκαλεί διακοπές στον ύπνο. Άνθρωποι με επίπεδα σακχάρου στα 300 μπορεί να χρειάζεται να πηγαίνουν στην τουαλέτα κάθε μία ώρα καταστρέφοντας οποιαδήποτε ελπίδα για επαρκή ύπνο και αυξάνοντας τα ορμονικά προβλήματα που περιγράψαμε πιο πάνω.
Και όταν το υψηλό σάκχαρο δεν ελεγχθεί αρχίζουν άλλου είδους επιπλοκές που διακόπτουν τον ύπνο, όπως το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών ή η επίπονη περιφερειακή νευροπάθεια.
Είναι λογικό όλα αυτά να μας προκαλούν κατάθλιψη, αλλά υπάρχει και η αντίθετη κατάσταση. Ενώ η έλλειψη ύπνου μπορεί να καταστρέψει τον έλεγχο του διαβήτη, ο επαρκής ύπνος μπορεί να έχει θεραπευτικές ιδιότητες.
Ο συντάκτης σε θέματα διαβήτη και ειδικός της τεχνολογίας Adam Brown που διατηρεί τη γνωστή αμερικανική ιστοσελίδα Diatribe, έχει καταπιαστεί αρκετά με όλα όσα μπορεί να επηρεάζουν τα επίπεδα του σακχάρου και αποκαλεί τον ύπνο ένα “από τα πιο υποτιμημένα εργαλεία διαχείρισης του διαβήτη.”
Πηγή: diabetesmine
