Ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν στο 80ο συνέδριο της ADA ήταν το κατά πόσο τα συστήματα τεχνητού παγκρέατος θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνουν γλυκαγόνo. Πριν από περίπου ένα χρόνο είχαμε παρουσιάσει το iLet bionic pancreas system το οποίο έχει δύο αντλίες, μια για ινσουλίνη και μια για ένα ανάλογο γλυκαγόνης.
Η χορήγηση ινσουλίνης ή γλυκαγόνου γίνεται ανάλογα με τις μετρήσεις που το τεχνητό πάγκρεας λαμβάνει από κάποιο σύστημα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης, βελτιώνοντας έτσι την διαχείριση του σακχάρου και την ποιότητα ζωής των χρηστών της τεχνολογίας.
Δύο ομιλητές, ο Dr. Roman Hovorka, PhD, FMedSci από το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, και ο Dr. Steven J. Russel, MD, PhD από το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης παρουσίασαν επιχειρήματα υπέρ και κατά της χορήγησης γλυκαγόνου από το τεχνητό πάγκρεας.
Ο Dr. Roman Hovorka κατά της χρήσης γλυκαγόνου
Ο Dr. Hovorka παρουσίασε αποτελέσματα ερευνών πάνω σε συστήματα τεχνητού παγκρέατος που χορηγούν μόνο ινσουλίνη. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από τις μελέτες αυτές, η χρήση του τεχνητού παγκρέατος βελτιώνει το χρόνο «εντός των ορίων» και την τιμή της A1c. Ωστόσο ο χρόνος εντός των ορίων στις μελέτες αυτές, βελτιώθηκε μόνο κατά 11% και η τιμή της A1c παρέμενε πάνω από τα όρια που θέτει η ADA.
Ο ομιλητής εξήγησε ότι οι περισσότερες εταιρίες αυτή τη στιγμή παρασκευάζουν συστήματα μόνο με ινσουλίνη. Επίσης παρουσίασε ένα σύστημα που έχει αναπτυχθεί στο Cambridge και το οποίο ο ίδιος γνωρίζει καλά, και η χρήση του οποίου επιτρέπει στους χρήστες να περνούν περίπου το 95% του χρόνου εντός των ορίων. Τόνισε όμως, ότι για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι πολύ σημαντικό να ακολουθείται η διατροφή χαμηλή σε υδατάνθρακες.
Σε γενικές γραμμές πάντως, οι στατιστικές σε σχέση με τη χρήση τεχνητού παγκρέατος είχαν ως εξής: 7% των χρηστών κατάφεραν να περάσουν πάνω από 90% του χρόνου εντός των ορίων, ενώ το 28% κατάφερε να περάσει χρόνο άνω του 80%. Το ποσοστό αυξήθηκε σε 69% για χρόνο άνω του 70% και σε 86% για χρόνο άνω του 60%.
Ο ομιλητής ανέφερε ότι ένα από τα κυριότερα θέματα που εμποδίζει αυτή τη στιγμή την αποτελεσματικότητα του τεχνητού παγκρέατος είναι η καθυστερημένη απορρόφηση και δράση της ινσουλίνης μετά από την υποδόρια χορήγηση. Το πρόβλημα αυτό δεν θα διορθωθεί με την πρόσθεση γλυκαγόνου στην εξίσωση καθώς η «χορήγηση διπλής ορμόνης ΔΕΝ επιταχύνει την απορρόφηση της ινσουλίνης.»
Αν και παραδέχθηκε ότι το γλυκαγόνο μπορεί να είναι χρήσιμο στην μείωση του κινδύνου υπογλυκαιμίας, ο καθηγητής τόνισε ότι το ένα τέτοιο σύστημα θα είναι πολύπλοκο και η κατασκευή του δαπανηρή. Επιπλέον, σημείωσε ότι με τις δύο ξεχωριστές κάνουλες θα αυξάνεται το βάρος του συστήματος, πρόβλημα που θα επηρεάζει ιδιαίτερα τα παιδιά. Επίσης είπε ότι θα πρέπει να γίνουν έρευνες για να διαπιστωθούν πιθανοί κίνδυνοι από τη χρόνια υποδόρια χορήγηση γλυκαγόνου.
Ο Dr. Hovorka σύγκρινε τα αποτελέσματα από την χρήση συστημάτων μονής και διπλής ορμόνης. Σύμφωνα με αυτά, οι χρήστες του διπλού συστήματος είχαν ελαφρώς αυξημένο χρόνο εντός των ορίων και μικρότερη μέση τιμή γλυκόζης. Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, με ένα σύστημα διπλής ορμόνης, θα μπορούσαν να μειωθούν οι περιπτώσεις υπογλυκαιμίας κατά τη διάρκεια της ημέρας (ιδιαίτερα κατά την άσκηση). Αντίθετα, το σύστημα χορήγησης ινσουλίνης έχει δώσει λύση στο θέμα της νυχτερινής υπογλυκαιμίας. Τέλος είπε ότι «παραμένουν άγνωστα τα συγκριτικά οφέλη των δύο συστημάτων στη βελτίωση της A1c και στην αποτροπή σοβαρής υπογλυκαιμίας.»
Ο Dr. Steven Russell υπερ της διπλής ορμόνης
Ο Dr. Steven Russell ξεκίνησε διατυπώνοντας την άποψη ότι «τα υβριδικά συστήματα χορήγησης μόνο ινσουλίνης, είναι η τελευταία λέξη στη φροντίδα του διαβήτη» και ότι ο ίδιος παρακολουθεί προγράμματα που κάνουν χρήση και των δύο συστημάτων, μονής και διπλής ορμόνης.
Ανέφερε ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από διαβήτη τύπου 1 παρουσιάζουν έλλειψη δύο ορμονών, της ινσουλίνης και του γλυκαγόνου, και τα συστήματα διπλής ορμόνης, εκτός από την προστασία από την υπογλυκαιμία, βοηθούν στην επίτευξη χαμηλότερης μέσης τιμής γλυκόζης και στην αύξηση του χρόνου εντός των ορίων, συγκριτικά με τα συστήματα μονής ορμόνης. Αυτή του την πρόταση την υποστήριξε παρουσιάζοντας στοιχεία από διάφορες έρευνες, καθώς και από ένα πρόγραμμα το οποίο τρέχει ο ίδιος.
Ο Dr. Russell τόνισε το γεγονός ότι με τη χρήση μικροδόσεων γλυκαγόνου για την πρόληψη ή την αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας θα μπορούσε να «αποτραπεί η αύξηση του βάρους, ή να βοηθηθεί η απώλεια του βάρους». Αυτό συμβαίνει γιατί η χρήση του γλυκαγόνου αντί υδατανθράκων για την αποτροπή ή την αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας «επιφέρει κορεσμό και αυξάνει την κατανάλωση ενέργειας».
Ο ομιλητής αναγνώρισε ότι υπάρχουν προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν για την παραγωγή συστημάτων διπλής ορμόνης και είπε ότι γίνονται προσπάθειες που μας φέρνουν πιο κοντά στην επίτευξη αυτού του στόχου. Για παράδειγμα υπάρχουν ήδη στην αγορά σκευάσματα σταθερού γλυκαγόνου που όμως δεν έχουν πάρει ακόμα έγκριση για χρήση σε συστήματα τεχνητού παγκρέατος. Τα αποτελέσματα από τις έρευνες που έχουν γίνει μέχρι τώρα, είναι ενθαρρυντικά.
Επιπλέον, ο Dr. Russell αναφέρθηκε στο σημαντικό πρόβλημα της εξάντλησης των αποθεμάτων γλυκαγόνου στον οργανισμό, παρουσιάζοντας μια μελέτη του 2015 σύμφωνα με την οποία «δεν παρατηρήθηκε ιδιαίτερη μείωση των αποθεμάτων γλυκαγόνου στο σηκώτι μετά από χορήγηση πολλαπλών δόσεων γλυκαγόνου». Συνέχισε παρουσιάζοντας έρευνες σύμφωνα με τις οποίες «οι χρήστες προτιμούν τα συστήματα διπλής ορμόνης», ιδιαίτερα όσοι στοχεύουν σε καλύτερα αποτελέσματα.
Σχετικά με το αυξημένο κόστος της κατασκευής συστημάτων διπλής ορμόνης, ο Dr. Russell είπε το εξής:
«Τα σημαντικά οφέλη του συστήματος θα δικαιολογούν το αυξημένο κόστος… το όφελος της χρήσης ενός αυτοματοποιημένου συστήματος διπλής ορμόνης σε σχέση με ένα σύστημα μονής ορμόνης, μπορεί να συγκριθεί με τα οφέλη από τη χρήση συστήματος μονής ορμόνης εκεί που δεν γινόταν καθόλου χρήση συστήματος τεχνητού παγκρέατος.»
Συμπεράσματα
Αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται διάφορα συστήματα τεχνητού παγκρέατος, τα περισσότερα για χορήγηση μονής ορμόνης. Σίγουρα ακόμη υπάρχει διαφορά απόψεων σχετικά με τη χρήση του γλυκαγόνου και περιμένουμε να δούμε τις εξελίξεις.
Πηγή: Diabetes Daily
