Ενώ τα άτομα δεν διαγιγνώσκονται με διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2 ταυτόχρονα, όσοι έχουν διαβήτη τύπου 1 μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο να αναπτύξουν επίσης χαρακτηριστικά διαβήτη τύπου 2 με την πάροδο του χρόνου.
Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια αυτοάνοση κατάσταση κατά την οποία το σώμα δεν παράγει πλέον ινσουλίνη. Με τον διαβήτη τύπου 2, το σώμα μπορεί ακόμα να παράγει λίγη, αλλά όχι αρκετή, ινσουλίνη και το σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την ινσουλίνη που παράγει. Αυτό οδηγεί σε χρόνια υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Η «αντίσταση στην ινσουλίνη» είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει όταν το σώμα γίνεται όλο και λιγότερο αποτελεσματικό στη χρήση ινσουλίνης.
Αν και οι δύο παθήσεις είναι θεμελιωδώς διαφορετικές, τα άτομα με τύπο 1 μπορεί να αναπτύξουν ακόμα την αδυναμία να χρησιμοποιήσουν τη συνταγογραφούμενη ινσουλίνη αποτελεσματικά, αντικατοπτρίζοντας ορισμένα από τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε άτομα με τύπο 2. Αυτό συμβαίνει συχνά λόγω μιας κατάστασης που ονομάζεται μεταβολικό σύνδρομο. Ο όρος «μεταβολικό σύνδρομο» αναφέρεται σε μια ομάδα καταστάσεων που συχνά συμβαίνουν μαζί, όπως:
Υψηλή πίεση του αίματος
Υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία (ειδικά το υπερβολικό λίπος γύρω από τη μέση)
Υψηλή γλυκόζη αίματος
Μη φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης
Υψηλά επίπεδα λίπους στο αίμα
Τα άτομα που έχουν συνδυασμό μερικών ή όλων αυτών των καταστάσεων λέγεται ότι έχουν μεταβολικό σύνδρομο. Η ύπαρξη μεταβολικού συνδρόμου αυξάνει τον κίνδυνο ενός ατόμου για καρδιακή νόσο και διαβήτη τύπου 2. Μελέτες δείχνουν ότι η πλειοψηφία των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 έχουν μεταβολικό σύνδρομο. Και ενώ το μεταβολικό σύνδρομο αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, τα άτομα με τύπου 1 μπορεί να το έχουν, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη και σε άλλα χαρακτηριστικά του τύπου 2.
Αυτό το φαινόμενο μερικές φορές αναφέρεται ως «διπλός διαβήτης», αν και ορισμένοι ειδικοί έχουν προτείνει μια πιο ακριβή φράση θα ήταν «άτομα με διαβήτη τύπου 1 που έχουν επίσης χαρακτηριστικά τύπου 2».
«Όσοι από εμάς στο πεδίο θέλουν οι άνθρωποι να γνωρίζουν ότι ακόμα κι αν έχετε τύπου 1, μπορεί να αναπτύξετε μεταβολικό σύνδρομο, επομένως πρέπει να αξιολογηθείτε για καρδιαγγειακό κίνδυνο», δήλωσε η Δρ Anne Peters, ενδοκρινολόγος και καθηγήτρια κλινικής ιατρικής στο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια, Keck. «Ο [διπλός διαβήτης] είναι μια συντομογραφία για τους κλινικούς γιατρούς, αλλά το κλειδί είναι ότι εμφανίζεται ως άτομα με τύπο 1 που έχουν μεταβολικό σύνδρομο». Η Peters διευκρίνισε ότι ενώ προσπαθεί να μειώσει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο σε όλους, η θεραπεία είναι ιδιαίτερα σημαντική για άτομα με μεταβολικό σύνδρομο.
Πόσο διαδεδομένος είναι ο «διπλός διαβήτης;»
Σε μια πρόσφατη μελέτη με στόχο τη διερεύνηση του επιπολασμού του διαβήτη, από τους 107 συμμετέχοντες με διαβήτη τύπου 1, 57 από αυτούς θα μπορούσαν να ταξινομηθούν ως με υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία με βάση τον ΔΜΣ τους και 62 από αυτούς πληρούσαν τον ορισμό του «διπλού διαβήτη». Όσοι είχαν «διπλό διαβήτη» είχαν περισσότερες πιθανότητες να είναι μεγαλύτερης ηλικίας, είχαν διαβήτη για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, είχαν υψηλότερο A1C και είχαν μη φυσιολογικά λιπίδια.
Ποιοι παράγοντες κινδύνου μπορούν να οδηγήσουν σε «διπλό διαβήτη;»
Οι παράγοντες που θέτουν τα άτομα με τύπου 1 σε υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διπλού διαβήτη είναι από πολλές απόψεις παρόμοιοι με τους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη μόνο τύπου 2. Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη σε άτομα με τύπο 1, υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία, καθιστικός τρόπος ζωής, εντατική θεραπεία με ινσουλίνη και το να ανήκουν σε μια ομάδα υψηλού κινδύνου μπορεί όλα να συμβάλλουν στον κίνδυνο για διπλό διαβήτη.
«Το πιο κοινό χαρακτηριστικό του μεταβολικού συνδρόμου είναι το υπερβολικό βάρος και τα δύο τρίτα των ατόμων με τύπο 1 είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα», πρόσθεσε η Peters. «Μέχρι να φτάσουν σε μια ορισμένη ηλικία στα 60 τους, περίπου τα δύο τρίτα θα έχουν επίσης υψηλή αρτηριακή πίεση. Επίσης, μόνο και μόνο επειδή έχετε τύπου 1 δεν σημαίνει ότι δεν έχετε γονίδια τύπου 2», είπε, εξηγώντας ότι όσοι έχουν τύπο 1 που έχουν οικογενειακό ιστορικό τύπου 2 βρίσκονται επίσης σε υψηλότερο επίπεδο κινδύνου.
Σε αυτούς τους παράγοντες κινδύνου συμβάλλει το ανησυχητικό γεγονός ότι αυξάνεται ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη τύπου 1 και υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία. Σε μια μελέτη, η οποία παρακολούθησε μια μεγάλη ομάδα ατόμων με διαβήτη τύπου 1 για μια περίοδο δύο δεκαετιών, ο αριθμός των ατόμων που είχαν υπερβολικό βάρος αυξήθηκε κατά σχεδόν 50%, ενώ ο αριθμός των ατόμων με παχυσαρκία επταπλασιάστηκε.
Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι η ινσουλινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει αύξηση βάρους. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο όπου η θεραπεία με ινσουλίνη οδηγεί σε αύξηση βάρους, που συμβάλλει στην αντίσταση στην ινσουλίνη και μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της δόσης ινσουλίνης. Στην πραγματικότητα, ένα από τα σημάδια του διπλού διαβήτη σε άτομα με τύπου 1 μπορεί να είναι η ανάγκη για ολοένα και περισσότερη ινσουλίνη για την επίτευξη των στόχων γλυκόζης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο από νωρίς, η διαχείριση βάρους, μαζί με τη διαχείριση της γλυκόζης, είναι ζωτικής σημασίας για τα άτομα με τύπου 1 για την πρόληψη της αντίστασης στην ινσουλίνη.
Τι μπορείτε να κάνετε για να αποτρέψετε ή να διαχειριστείτε τον «διπλό διαβήτη;»
Υπάρχουν τρόποι για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος εμφάνισης διπλού διαβήτη.
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η βελτίωση της διατροφής σας και η άφθονη άσκηση, μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε το βάρος σας και να βοηθήσουν να κάνετε την ινσουλίνη που παίρνετε να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά.
Ως γενική οδηγία, η American Diabetes Association συνιστά να κάνετε 30 λεπτά αερόβιας άσκησης τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας. Οι αερόβιες ασκήσεις περιλαμβάνουν δραστηριότητες όπως περπάτημα, τρέξιμο, ποδηλασία ή κολύμπι. Επιπλέον, η κατανάλωση τροφών με χαμηλούς υδατάνθρακες ή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, όπως φυτικές ίνες και υγιή λίπη, μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε το βάρος σας και να μειώσετε την αντίσταση στην ινσουλίνη.
Επιπλέον, ο πάροχος υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο χρήσης φαρμάκων που ενδείκνυνται μόνο για άτομα με διαβήτη τύπου 2, όπως η μετφορμίνη, οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 ή οι αναστολείς SGLT-2.
«Εστιάζω κυρίως στην απώλεια βάρους, επομένως χρησιμοποιώ GLP-1, αλλά συνταγογραφώ και μετφορμίνη», είπε η Peters. «Εστιάζω στο βάρος και την άσκηση για να μειώσω την αντίσταση στην ινσουλίνη, επειδή πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους έχουν πολύ υψηλότερη αντίσταση στην ινσουλίνη από άλλους με τύπο 1. Είναι επίσης πιο πιθανό να ξεκινήσω μια στατίνη [φάρμακο για τη μείωση της χοληστερόλης] σε νεαρότερη ηλικία».
Ενώ η μετφορμίνη μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη άμεσα, οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 και οι αναστολείς SGLT-2 μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης και να προστατεύσουν από επιπλοκές όπως καρδιακές και νεφρικές παθήσεις. Οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1 μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τη διαχείριση βάρους και για τη θεραπεία της παχυσαρκίας. Αυτά τα φάρμακα δεν ενδείκνυνται για άτομα με διαβήτη τύπου 1, ωστόσο, μιλήστε με την ομάδα υγειονομικής περίθαλψης για να δείτε εάν αυτές οι επιλογές είναι ασφαλείς και διαθέσιμες σε εσάς. Για παράδειγμα, η λήψη αναστολέων SGLT-2 έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τον κίνδυνο διαβητικής κετοξέωσης (DKA) εάν έχετε τύπου 1.
Σύμφωνα με την Peters, ο διπλός διαβήτης οφείλεται σε τρεις βασικούς παράγοντες: βάρος, λιπίδια και αρτηριακή πίεση. «Στόχος μου είναι να θεραπεύσω καθέναν από αυτούς τους παράγοντες, να μειώσω την αντίσταση στην ινσουλίνη όσο το δυνατόν περισσότερο και να συνεχίσω να θεραπεύω τον διαβήτη τύπου 1, γιατί αυτό είναι ακόμα εκεί», είπε.
Λάβετε υπόψη ότι η αντίσταση στην ινσουλίνη, μαζί με το υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία, δεν αφορούν μόνο εκείνους με διαβήτη τύπου 2. Η κατανόηση του πώς αυτά τα πράγματα μπορούν να επηρεάσουν την υγεία σας είναι σημαντική για τη διαχείριση των επιπέδων γλυκόζης σας και την πρόληψη των επιπλοκών.
«Πάντα πίστευα ότι οποιοσδήποτε, με ή χωρίς διαβήτη, με ή χωρίς μεταβολικό σύνδρομο, πρέπει να διατηρήσει το βάρος του και να ασκηθεί», τόνισε η Peters. «Η διατήρηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, για μένα, είναι σημάδι υγείας ανεξάρτητα από το ποιος είσαι. Όλοι μας διατρέχουμε μεγαλύτερο κίνδυνο για αυτά τα ζητήματα υγείας καθώς μεγαλώνουμε, γι’ αυτό διατηρήστε τη φυσική σας κατάσταση!»
